Các cuộc đàm phán quan trọng hồi tuần trước tại Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương gần như đã sụp đổ hai lần trong xung đột "dữ dội" giữa Thủ tướng Australia Scott Morrison và Thủ tướng Tuvalu Enele Sopoaga về "lằn ranh đỏ" của Australia đối với biến đổi khí hậu.
Ralph Regenvanu, bộ trưởng ngoại giao của Vanuatu, thành viên của ủy ban soạn thảo thông cáo diễn đàn, cho biết đã có cuộc thảo luận căng thẳng về sự khăng khăng của phái đoàn Australia đối với việc loại bỏ các tài liệu tham khảo về than, đặt mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu xuống dưới 1,5 độ C và công bố chiến lược không phát thải vào năm 2050.
Ông mô tả các cuộc thảo luận là "thẳng thắn, đôi khi dữ dội, với các quan điểm rất cứng rắn".
Đàm phán bị phá vỡ, giờ nghỉ kéo dài đến đêm
"Các cuộc đàm phán gần như đã bị phá vỡ hai lần. Các nhà lãnh đạo nói rằng 'điều này sẽ không xảy ra, chúng tôi sẽ không đưa ra quyết định tập thể'", ông nói. Các nhà lãnh đạo đã phải nghỉ giải lao, bắt đầu vào khoảng 9h30 sáng giờ địa phương và kéo dài gần 12 giờ.
"Đó là lý do nó mất nhiều thời gian như vậy. Khi mọi thứ tan vỡ, có một sự thất vọng rất lớn. May mắn thay, nó không phá vỡ tất cả và các nhà lãnh đạo vẫn có thể quay lại bàn đàm phán", ông cho biết.
 |
| Thủ tướng Tuvalu, Enele Sopoaga, đã thảo luận sôi nổi với ông Scott Morrison. Ảnh: AAP. |
Theo Guardian, các nhà lãnh đạo đã phải hủy các cuộc họp và họp báo dự kiến vào buổi chiều, khi giờ nghỉ kéo dài suốt buổi chiều và đến tận đêm. Bữa tiệc tối đánh dấu bế mạc diễn đàn, được cộng đồng từ một trong những đảo san hô Tuvalu chuẩn bị với màn trình diễn múa truyền thống, đã bắt đầu mà không có các nhà lãnh đạo.
Ông Regenvanu cho biết một thỏa hiệp được đề xuất để giải quyết tình trạng bế tắc là tuyên bố một cuộc khủng hoảng khí hậu cho các quốc đảo Thái Bình Dương, không bao gồm Australia, thay vì toàn bộ khu vực. Ông Regenvanu nói rằng Australia đã đồng ý với điều này "trong sự mù quáng hoàn toàn đối với những gì đang xảy ra ở chính đất nước của họ".
"Về việc giảm khí thải và đối phó với khí hậu của chính mình, Australia đang tách biệt, họ không đồng thuận với chúng tôi. Ở hầu hết lĩnh vực khác, chúng tôi ở cùng phe. Về giảm thiểu, thích ứng, đảm bảo nguồn tài nguyên cho tất cả, chỉ có chiến lược phát thải trong nước là Australia tỏ ra khác biệt", ông nói.
 |
| Thủ tướng Australia Scott Morrison (thứ hai bên phải) với các nhà lãnh đạo khác tại Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương ở Tuvalu. Ảnh: AAP. |
Khi được hỏi liệu có phải sự cố xảy ra vì Australia từ chối nhượng bộ trong quan điểm về biến đổi khí hậu hay không, ông Regenvanu nói "đó không phải là giả định không chính xác". Ông cho biết ông Sopoaga là người chủ yếu chống lại Australia.
Cuộc đối thoại nảy lửa với thủ tướng Australia
Phát biểu vào sáng 16/8 tại cuộc họp báo chung với ông Morrison, ông Sopoaga cho biết ông đã nói với thủ tướng Australia trong giờ nghỉ: "Ông lo ngại về việc cứu nền kinh tế, về vị thế của ông ở Australia, tôi lo lắng về việc cứu người dân của tôi ở Tuvalu và các lãnh đạo khác của các quốc đảo nhỏ cũng như vậy".
"Đó là giọng điệu của cuộc thảo luận. Đừng mong đợi rằng Australia tới và chúng tôi cúi đầu hay điều gì tương tự. Chúng tôi trao đổi bằng ngôn ngữ sắc bén, nhưng không gay gắt, bày tỏ mối quan tâm của các nhà lãnh đạo và tôi rất hài lòng với việc trao đổi ý tưởng thẳng thắn.
Thủ tướng Morrison, tất nhiên, đã tuyên bố quan điểm của mình trong khi tôi tuyên bố quan điểm của tôi và các lãnh đạo khác: chúng ta cần cứu những người dân này", ông nói.
 |
| Thủ tướng Australia Scott Morrison phát biểu sau Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương. Ông đã đụng độ với nhà lãnh đạo Tuvalu, Enele Sopoaga, về chính sách khí hậu của Australia trong các cuộc đàm phán kéo dài 12 giờ vào ngày 15/8. Ảnh: AAP. |
Ông Sopoaga cho biết các cuộc thảo luận rất sôi nổi đến nỗi thủ tướng Tonga đã khóc trong giờ nghỉ khi nói về hai phụ nữ trẻ đã trình bày với các nhà lãnh đạo hôm 12/8 về tác động của khủng hoảng khí hậu.
"Nhà lãnh đạo của Tonga thực sự đã rơi nước mắt trước các nhà lãnh đạo vì xúc động khi đề cập đến bài thuyết trình của hai chiến binh trẻ về biến đổi khí hậu hôm trước", ông nói.
Thủ tướng của Fiji, Frank Bainimarama, bày tỏ sự không vui với những tuyên bố vào tối 15/8. "Chúng tôi cùng nhau đến đây trên một quốc gia có nguy cơ biến mất vì nước biển dâng, nhưng thật không may, chúng tôi lại khúc mắc trong việc ra thông cáo", ông viết trên Twitter.
Bất chấp những nhượng bộ đối với Australia trong thông cáo và tuyên bố biến đổi khí hậu, ông Sopoaga cho biết ông nghĩ rằng các nhà lãnh đạo đã đạt được "kết quả tốt nhất có thể trong bối cảnh và hoàn cảnh như vậy".
Ông Regenvanu nói rằng ngoài năm lằn ranh đỏ vẫn còn "khúc mắc" trong tài liệu, tuyên bố cuối cùng là "một tuyên bố mạnh mẽ hơn về biến đổi khí hậu mà diễn đàn từng đưa ra".
"Nó có đề cập đến 1,5 độ ấm lên, sự hỗ trợ khoa học của báo cáo IPCC, hỗ trợ tất cả những gì tổng thư ký Liên Hợp Quốc nói đến, chuyển đổi nhiên liệu hóa thạch và ngừng trợ cấp nhiên liệu hóa thạch không hiệu quả", ông cho biết.
"Tôi nghĩ rằng đó là công của các nhà lãnh đạo khi chúng ta kết thúc với một thứ gì đó và tất cả chúng ta có thể sống với nó. Tất cả chúng ta đều có thể thực hiện nó, tất cả chúng ta đều có thể hoàn thành nó, bao gồm cả Australia", ông nói.
