Đã hơn một tuần nay, Lâm Anh (Nguyễn Văn Cừ, Long Biên, Hà Nội) tìm địa chỉ mua lá sa kê khô. Theo lời Lâm Anh, giá loại lá này đắt mấy cũng mua, miễn là ở Hà Nội có người bán. Anh kể, bố của cậu tuổi đã cao, lại bị cả bệnh gout lẫn bệnh gan, đã điều trị nhiều nơi nhưng được một thời gian rồi lại tái phát, mệt mỏi nên muốn mua lá sa kê về để chữa bệnh.
Khác với Lâm Anh, chị Lê Hà cùng rất nhiều thành viên trên diễn đàn thường xuyên đặt mua trái sa kê về để chế biến món ăn cho gia đình. Là một chuyên gia dinh dưỡng, chị Hà cho biết, quả sa kê chứa nhiều vitamin, sắt và canxi hơn các loại củ quả khác nên đặc biệt tốt cho trẻ nhỏ. Hương vị lại thơm ngon, lạ miệng nên các thành viên trong gia đình chị đều rất thích các món làm từ quả này.
 |
| Cây sa kê được nhân dân miền Nam trồng lấy bóng mát và quả ăn. Ảnh: Diệp Sa. |
Chị Nguyễn Thu Huyền (Bạch Mai, Hà Nội) đã bán sa kê được hơn một năm nay. Thậm chí, chị còn mở công ty để quảng bá loại quả này trên thị trường toàn quốc. Chị Huyền tiết lộ, trung bình một tuần cửa hàng nhà chị nhập sa kê từ Sài Gòn ra Hà Nội 3 lần. Số lượng mỗi lần nhập từ 50 đến 100 kg, một tháng nhập 600 - 900kg. Sa kê bán đắt hàng, giá cao và luôn có khách chờ hàng nhưng chị Huyền khẳng định, lời lãi ban đầu bằng không, thậm chí hòa vốn là may.
Chị Huyền giải thích, cây sa kê được trồng phổ biến trong miền Nam nhưng mỗi nhà lại chỉ trồng một vài cây lấy bóng mát và lá, quả dùng cho gia đình, thừa mới bán ra ngoài. Loại cây này không có nguồn trồng cũng như cung ứng chuyên nghiệp. Quả sa kê lại khó bảo quản, chỉ để được từ 3 đến 7 ngày. Do đó, giá nhập buôn từ các thương lái, chi phí vận chuyển, bảo quản và bù hàng hỏng khiến giá bán lẻ tại Hà Nội còn khá cao. Mức bán ra dao động 50.000 đồng/kg, mà lãi cho người bán lại rất thấp. Trước mắt, chị Huyền cho biết, chủ yếu vừa bán vừa giới thiệu rộng rãi loại quả này tại thị trường phía Bắc, thay vì chú trọng vào doanh thu.
 |
| Cây sa kê là loại cây đa chức năng, chống biến đổi khí hậu. Trái sa kê được mệnh danh là loại trái cứu đói tại nhiều nước châu Phi, Malaysia và Ấn Độ. |
Nông dân đổi đời nhờ sa kê
Tại Bến Tre, thay vì trồng chôm chôm, sầu riêng như nhiều hộ nông dân trong vùng, ông Phạm Tấn Hiền (ông Tư Hiền - Chợ Lách, Bến Tre) đã đổi đời nhờ chuyển hẳn sang trồng sa kê hơn 10 năm nay. Ông Hiền cho biết, sa kê được thu hoạch vào tháng 7 âm lịch. Cây trưởng thành một vụ cho 20 kg trái. 3 năm tiếp theo được 50 kg. Nếu chăm sóc đúng quy trình, sa kê sẽ cho trái quanh năm. Một cây có thể cho tới 3 - 4 tấn trái/năm. Trái sa kê lớn nặng nhất đạt 2 kg.
Nhận thấy ngoài việc bán quả để chế biến món ăn, lá sa kê lại được người dân dùng nhiều làm thuốc trị bệnh nên ông Hiền đã nảy ra ý định dùng lá héo vàng, rửa sạch, nấu cô lại rồi pha vào rượu. Rượu sa kê tốt cho sức khỏe, có giá khá cao, 100.000 đồng/lít nhưng số lượng làm ra không đủ bán.
 |
| Trái sa kê có giá trị dinh dưỡng cao, được chế biến thành nhiều món ăn ngon. |
Với đầu óc kinh doanh nhạy bén, vợ chồng ông Phạm Tấn Hiền đã hợp tác với 4 hộ lân cận tham gia trồng sa kê trên gần 8.000m2 đất và thành lập tổ hợp tác Kim Xuân, chuyên sản xuất giống cây trồng và các sản phẩm từ sa kê. Năm 2011, tổ hợp tác đã cung cấp ra thị trường khoảng 5.000 nhánh sa kê giống. Trong thời gian tới, tổ hợp tác sẽ nâng số lượng lên hơn 20.000 nhánh, để đáp ứng kịp thời nhu cầu trên địa bàn và phân phối đi các tỉnh như An Giang, Bình Dương, Tây Ninh, Bình Thuận...
Sa kê là loại cây trồng nhiều ở các vùng nhiệt đới, trong đó có Tây Nam Bộ và phía Bắc ở Việt Nam. Quả sa kê bề ngoài giống quả mít nhưng nhỏ hơn và không có gai, ruột gần giống mãng cầu. Khi trưởng thành, mỗi cây sa kê có thể cho 200 quả. Quả sa kê có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, bổ như chiên, nấu canh, nấu chè, hầm...
Theo Đông y, lá Sa kê có tác dụng kháng viêm, kháng sinh, lợi tiểu, trị tiêu chảy, tiểu đường, cao huyết áp, sỏi thận, bệnh gout và viêm gan vàng da. Hiện quả và lá sa kê đang được dân Hà Nội và một số tỉnh lùng mua. Giá bán lẻ “hàng xách tay” sa kê từ miền Nam ra thủ đô là 300.000 đồng/kg lá khô và 50.000 đồng/kg quả.
