Kỳ vọng đa dạng hóa Giải thưởng Sách Quốc gia

Công chúng thường tham khảo kết quả các giải thưởng để chọn sách. Ảnh: Thanh Trần.

Lễ Trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần 6 đã diễn ra, với những thành quả gặt hái được từ một mùa giải với nhiều đổi mới, cập nhật.

Các chuyên gia và đại diện giới làm sách chia sẻ một số gợi ý để Giải thưởng thêm phần đa dạng và bao quát được toàn diện bức tranh xuất bản, tìm kiếm và giới thiệu thêm nhiều tác phẩm giá trị đến độc giả.

Mở rộng đối tượng đề cử giải

Theo ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông, Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, Giải thưởng Sách Quốc gia năm nay đã mở rộng đối tượng đề cử giải đến các cơ quan truyền thông, mở rộng cơ cấu giải để góp phần huy động nhiều hơn nữa sự tham gia tích cực, đông đảo của các nhà xuất bản.

Chia sẻ với Tri thức - Znews, các chuyên gia từ ban giám khảo Giải thưởng Sách Quốc gia bày tỏ ý kiến rằng các mùa giải năm sau có thể cân nhắc mở rộng đối tượng đề cử giải hơn nữa.

Nhà văn Lê Phương Liên - thành viên ban giám khảo Giải thưởng Sách Quốc gia năm nay gợi ý ở các mùa giải sau, có thể mở rộng cho phép các đơn vị đủ thẩm quyền khác đề cử, giới thiệu các tác phẩm hay đến với Giải thưởng. Các năm qua, chỉ có nhà xuất bản lựa chọn và gửi sách về tham dự. Nếu mở rộng hơn, có thể sẽ phát hiện thêm nhiều tác phẩm xuất sắc và tránh được việc bỏ lỡ những cuốn sách giá trị.

Chia sẻ quan điểm này của nhà văn Lê Phương Liên, một thành viên khác của ban giám khảo là PGS.TS Bùi Hoài Sơn Nhận nhận định có thể xem xét các phương án mở rộng đối tượng được đăng ký xét giải. PGS hy vọng giải sẽ ngày càng được các đơn vị xuất bản quan tâm, chú trọng và gửi nhiều tác phẩm chất lượng đến.

Đại diện từ các đơn vị xuất bản cũng cho rằng Giải thưởng có thể mở rộng quy chế để giải thưởng nhận được đề cử từ chính các cá nhân tác giả, độc giả.

Ông Nguyễn Xuân Minh – Giám đốc Kế hoạch - Bản quyền Nhã Nam chia sẻ rằng việc cho phép tác giả chủ động gửi tác phẩm tham gia giải thưởng sẽ là một thay đổi quan trọng. Bà Vũ Yến - Phụ trách truyền thông và khai thác bản quyền - Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh cho biết "nên có cơ chế cho độc giả hoặc tác giả tự xuất bản sách có thể tự đề cử các cuốn sách hay, sách giá trị cho các hạng mục của giải thưởng".

Trưng bày sách đoạt giải tại Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia. Ảnh: Việt Linh.

Cụ thể hóa các hạng mục giải thưởng

So với các năm trước, Giải thưởng Sách Quốc gia năm nay có những cập nhật mới, trong đó bao gồm việc thêm Giải Khuyến khích và Giải thưởng vinh danh những cuốn sách có lượng phát hành lớn, tính lan tỏa cao. Đây chính là nỗ lực của Hội Xuất bản để Giải thưởng đến gần với độc giả và chính những cá nhân, đơn vị trong giới làm sách.

Ghi nhận sự phát triển qua các năm và thành quả mà Giải thưởng đạt được, đại diện các đơn vị xuất bản đưa ra một số gợi ý để giải thưởng thêm phần đa dạng, bao quát được bức tranh xuất bản.

Bà Trần Hoài Phương - Giám đốc Omega Plus chia sẻ rằng giải thưởng nên giới thiệu cụ thể một tác phẩm được trao giải và tôn vinh vì điều gì, ở khía cạnh nào. Ví dụ, với một tác phẩm của tác giả Việt thì vinh danh lớn nhất hiển nhiên dành cho tác giả. Hay với một dịch phẩm có giá trị dịch thuật cao thì dịch giả là người được vinh danh.

Ngoài ra, có những công trình sách đồ sộ được giới thiệu đến độc giả Việt Nam là nỗ lực lớn của cả tập thể, trong đó đơn vị chịu trách nhiệm tổ chức xuất bản đóng vai trò trung tâm. Đối với những công trình ấy, giải thưởng nên tôn vinh chính hành động xuất bản.

Chia sẻ quan điểm này, bà Nguyễn Minh - Tổng biên tập Thái Hà Books - nhận định có những trường hợp đơn vị liên kết xuất bản cũng cần được ghi nhận đánh giá cao bên cạnh tác giả, dịch giả, nhà xuất bản. Họ chính là những người có vai trò rất lớn để xuất bản, quảng bá, làm hồi sinh nhiều tác phẩm đã bị quên lãng vì không có tính thị trường, tính cạnh tranh.

Ngoài ra, ông Nguyễn Xuân Minh góp ý rằng cần đa dạng hóa hình thức tổ chức. Ví dụ BTC nên công bố danh sách đề cử rút gọn và ngoài giải do hội đồng chuyên môn chọn ra, có thể tổ chức cho chính độc giả bình chọn online và trao thêm các giải phụ. Bên cạnh các giải dành cho cuốn sách, có thể trao thêm các giải thưởng cho cá nhân như họa sĩ thiết kế, dịch giả, tác giả, biên tập viên…