Victor Hugo tôn xưng ông là “Homer của thế giới côn trùng”, cha đẻ của thuyết tiến hóa Dawin gọi ông là “người quan sát tuyệt vời nhất”. Người ta quan sát côn trùng chỉ đơn thuần bằng đôi tai, đôi mắt, còn Fabre quan sát côn trùng bằng bản hòa phối của tổng hòa mọi giác quan.
Đó chính là lý do bộ sách Côn trùng ký được xem như kính vạn hoa của thế giới côn trùng trong hơn một thập kỷ kể từ lúc nó được sinh ra.
 |
| Sách Côn trùng ký. |
Tự nhận mình là một người yêu thiết tha những sự vật của thiên nhiên, trong suốt những năm tháng của đời mình, Fabre đã dành hầu hết thời gian rảnh rỗi để ghi chép lại những quan sát thú vị về côn trùng. Thế giới Côn trùng ký của Fabre được thổi hồn bằng những câu chuyện sống động và đầy chất thơ của những ong, bướm, dế mèn, bọ hung, tò vò, đom đóm... Ở đó, mỗi loài côn trùng đều được tạo dựng một cá tính riêng, một góc nhìn riêng.
Những con côn trùng ấy, đôi khi khuất lấp sau đám lá khô sau nhà, đôi khi khép mình ẩn náu giữa thân cây, lúc vùi mình ngủ đông trong lòng đất; nhưng cũng chính lũ côn trùng bé nhỏ ấy, đã chỉ cho ta thấy rằng thế giới rộng lớn này thật thú vị và có muôn vàn điều để khám phá. Bọ hung chăm chỉ, ve sầu rộng lượng, bọ ngựa độc ác, Fabre đã thổi hồn vào Côn trùng ký bằng nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật một cách tài tình như thế.
Tác giả đã tự chỉ ra sự khác biệt giữa ông và các nhà khoa học khác: “Các ngài làm việc trong phòng hành hình và phòng mổ xác, còn tôi quan sát chúng dưới bầu trời xanh thẳm, trong tiếng ve râm ran... Các ngài nghiên cứu cái chết, còn tôi thì tìm tòi sự sống”.
Không hề quá khi nói rằng Côn trùng ký của Fabre thực sự là một kiệt tác. Cuốn sách không chỉ mang nhiều giá trị khoa học từ sự nghiên cứu công phu của tác giả, mà còn lấp lánh vẻ đẹp văn chương. Chỉ bằng câu chữ, Fabre đã mở ra một cánh cổng để dẫn dắt độc giả đến với muôn điều kì diệu của thế giới côn trùng. Ở đó, tất cả đều đẹp đẽ và sống động, tươi mới như chính hiện thực cuộc sống.
Người đọc sẽ đi từ hết bất ngờ này đến bất ngờ khác, thốt lên những lời chao ôi trước tài năng miêu tả tuyệt vời của Fabre và cả một vụ mùa bội thu tri thức. Có một điều chắc chắn rằng, Côn trùng ký của Fabre sẽ làm hài lòng không chỉ những ai yêu thiên nhiên kỳ thú mà còn đối với những trái tim khô cằn cần được lấp đầy bằng những áng văn óng ánh và sự khát khao được tìm tòi, hiểu biết.
 |
| Tác phẩm là sự kết hợp giữa những nghiên cứu khoa học và áng văn đẹp đẽ. |
“Cao vời vợi trên kia, chòm Thiên Nga trải dài cây thánh giá rực rỡ dọc theo dải Ngân Hà; dưới đó, xung quanh tôi, bản giao hưởng côn trùng du dương trầm bổng. Những sinh mệnh bé bỏng đang rì rầm về niềm vui của chúng, khiến tôi quên bẵng cuộc tranh đua giữa các vì sao. Những ánh mắt từ thiên đường nhìn xuống tôi, bình thản và hờ hững, nhưng không khiến tôi mảy may rung động. Tại sao kia? Vì chúng không có được sự sống bí ẩn tuyệt vời... Ngược lại, ở người bạn của tôi, chú dế nhỏ, tôi cảm nhận được nhịp đập rộn ràng của cuộc sống, đó chính là linh hồn của mặt đất; và bởi vậy, dưới hàng rào hương thảo, tôi chỉ trao cho chòm sao Thiên Nga một cái nhìn lơ đãng, và đặt trọn tâm hồn vào bản dạ khúc của loài dế! Một đốm sống nhỏ nhoi, một phần nhỏ bé nhất mực của sinh mệnh, mang theo cả niềm vui và nỗi đau, đối với tôi sẽ thú vị hơn nhiều những điều lớn lao trọng đại".
Sau khi phiên bản rút gọn của Côn trùng ký dành cho thiếu nhi phát hành, được phản hồi tích cực từ độc giả, trọn bộ 10 tập tác phẩm sẽ sớm đến với bạn đọc.
Thế giới côn trùng muôn hình nghìn vẻ của Fabre hứa hẹn sẽ mang đến nhiều câu chuyện thú vị, nơi bạn có thể tìm thấy cả hồi ức tuổi thơ thân thuộc cho đến chân trời tri thức tương lai.
