Tàng hình trong lòng biển
Người ta đánh giá tàu ngầm là loại vũ khí mang tính bí mật và ẩn chứa nhiều bất ngờ nhất. Mặc dù trong các cuộc chiến đã diễn ra, vai trò của tàu ngầm chưa phải là yếu tố quyết định, nhưng nó luôn là một nỗi ám ảnh, là sức mạnh răn đe vô cùng hữu hiệu. Chính vì vậy, cuộc chạy đua giữa công nghệ tàu ngầm và phương tiện chống ngầm diễn ra hết sức khốc liệt. Phải phân tích rõ về vấn đề này mới thấy hết sự khác biệt của Kilo.
 |
Trước hết xét về phương tiện chống ngầm, bao gồm hai lĩnh vực: trinh sát phát hiện tàu ngầm và vũ khí chống ngầm.
Các thiết bị trinh sát phát hiện tàu ngầm hiện nay chủ yếu có 3 loại: radar, sonar thủy âm và thiết bị dò từ tính.
Radar được sử dụng để phát hiện tàu ngầm khi nổi, cũng như các thiết bị nổi trên mặt nước của nó như kính tiềm vọng, ống hút dưỡng khí, thiết bị liên lạc... Đây chỉ là phương pháp trinh sát thứ yếu.
Sonar thủy âm cùng với thiết bị từ tính là những phương tiện chủ yếu. Sonar thủy âm dựa vào sự lan truyền của sóng âm trong nước để phát hiện, định vị tàu ngầm. Sonar thủy âm có thể hoạt động theo nguyên lý chủ động, nghĩa là phát ra sóng âm và xử lý tín hiệu phản xạ từ tàu ngầm về; hoặc nguyên lý thụ động thu các tín hiệu của tàu ngầm từ động cơ, sự nén của lớp nước chảy bao quanh thân tàu ngầm...
 |
| Sonar định vị thủy âm theo nguyên lý chủ động và thụ động. |
Thiết bị từ tính đo sự thay đổi từ trường do tàu ngầm chuyển động tạo ra. Thiết bị từ tính lấy từ trường trái đất làm nền để phát hiện sự bất thường, do vậy, hướng, vận tốc chuyển động của thiết bị ảnh hưởng rất lớn đến độ nhạy của thiết bị.
Vũ khí chống ngầm có các loại như ngư lôi, thủy lôi, bom ngầm, tên lửa chống ngầm... Trong đó đáng chú ý là nguyên lý hoạt động của đầu tự dẫn dựa trên hai nguồn năng lượng chủ yếu: thủy âm và từ tính.
Như vậy, để một tàu ngầm trở nên tàng hình thì cần xử lý tốt hai vấn đề chủ yếu là từ tính và độ ồn, độ tiêu âm. Đây chính là điểm khác biệt lớn nhất của Kilo 636.
Về từ tính, Kilo 636 áp dụng công nghệ khử từ hiện đại, đảm bảo sự khác biệt về từ tính nhỏ nhất trong quá trình chế tạo và bảo dưỡng. Đặc biệt, ảnh hưởng của từ tính có thể hạn chế bằng cách chọn vận tốc, hướng, độ sâu của hải trình.
Về độ ồn, động cơ điện của tàu thuộc loại chạy êm nhất thế giới, tàu có thiết kế chân vịt theo công nghệ độc đáo 7 cánh. Nhờ động cơ điện chính công suất 5.500 mã lực mà phạm vi hoạt động của tàu đạt gần 10.000 km, có thể lặn liên tục 700 km. Ngoài ra, Kilo còn trang bị 2 động cơ điện dự bị, mỗi chiếc 102 mã lực, sử dụng trong trường hợp khi phải quay trở giữa những khe, rãnh hẹp, hoặc khi rời bến.
Vỏ tàu kết cấu theo hướng thủy động học tối ưu, được phủ một lớp ngói tiêu âm để hấp thụ âm thanh, giúp tàu chạy êm, tiếng ồn của tàu phát ra rất thấp, khó bị phát hiện. Ngoài ra, tàu Kilo còn có cánh ngầm để hấp thụ, làm khúc xạ những tín hiệu dội lại của sóng âm thanh, giảm thiểu tối đa tiếng động, tăng khả năng tàng hình cho tàu.
 |
| Kilo được mệnh danh là Hố đen trong lòng đại dương. |
Mỹ và NATO gọi các tàu ngầm Kilo là "Hố đen trong lòng đại dương", đủ hiểu khả năng tàng hình đặc biệt của nó trước các phương tiện chống ngầm.
Tàu ngầm thông thường duy nhất được trang bị vũ khí đối đất
Trong số các loại tàu ngầm thông thường hiện nay, Kilo 636 là tàu ngầm được trang bị hệ thống vũ khí mạnh nhất bao gồm cả vũ khí chống hạm, chống ngầm, đặc biệt là đối đất và phòng không. Tàu được trang bị 6 ống phóng lôi 533 mm có cơ số vũ khí bao gồm: 4 tên lửa, 18 ngư lôi, 24 mìn và 8 tên lửa phòng không.
Tùy từng phiên bản cho các nước khác nhau mà Kilo 636 có thể được trang bị đầy đủ các loại vũ khí sau:
1. Hệ thống Klub-S có thể sử dụng 5 loại đạn tên lửa tấn công nhiều mục tiêu trên bộ, trên biển gồm:
 |
| Các loại đạn tên lửa của tổ hợp Club-S. |
- Tên lửa hành trình chống tàu 3M-54E dùng để tiêu diệt các loại tàu chiến mặt nước trong điều kiện bị chế áp điện tử.
Đạn 3M-54E dài 8,22m, đường kính thân 0,53 m, trọng lượng phóng 2,3 tấn, đầu đạn xuyên giáp nổ phân mảnh nặng 200 kg. Tên lửa lắp động cơ phóng nhiên liệu rắn và động cơ hành trình tua-bin phản lực, vận tốc tối đa gấp gần 3 lần vận tốc âm thanh (Mach 2,9), tầm bắn 200 km.
- Tên lửa hành trình chống tàu 3M-54E1 dài 6,2m, đường kính thân 0,53 m, trọng lượng phóng 1,78 tấn. Tên lửa đạt tầm bắn xa hơn 3M-54E lên tới 300 km và mang đầu đạn nặng gấp đôi, 400 kg; tốc độ cận âm (Mach 0,8); có khả năng vô hiệu hóa (làm bị thương) hoặc đánh chìm tàu sân bay đối phương nhờ đầu đạn lớn.
- Tên lửa hành trình đối đất 3M-14E dài 6,2 m, lắp đầu đạn nặng 400 kg, tầm bắn 275 km.
 |
| Kilo 636 là tàu ngầm tấn công thông thường duy nhất được trang bị tên lửa đối đất. |
- Tên lửa chống tàu ngầm 91RE1 có tầm bắn 50 km.
- Tên lửa chống tàu ngầm 91RE2 có tầm bắn 40 km.
2. Ngư lôi nhanh nhất thế giới VA-111 Shkval
 |
| Ngư lôi VA-111 Shkval. |
Ngư lôi VA-111 di chuyển dưới nước trong một khoang bong bóng khí nên được gọi là “ngư lôi siêu khoang”. Phần siêu khoang được tạo ra từ một chiếc mũi hình nón đặc biệt.
Nhờ công nghệ này, ngư lôi VA-111 có thể đạt tốc độ dưới nước vượt quá 370 km/h, một tốc độ mà không một loại ngư lôi nào trên thế giới có thể so sánh được.
Tầm bắn với biến thể đầu tiên chỉ khoảng 7 km, các biến thể nâng cấp về sau có tầm bắn từ 11-15 km. VA-111 có chiều dài 8,2 m, đường kính 533 mm, trọng lượng 2.700 kg, độ sâu hoạt đông nhỏ hơn 100 m.
VA-111 lắp đầu đạn nặng 700 kg cho phép tiêu diệt tàu ngầm, tàu chiến đấu mặt nước cỡ lớn chỉ bằng một phát bắn. Thậm chí nó có thể gây hư hại lớn, làm mất khả năng chiến đấu tàu sân bay.
Theo một số nguồn tin, Nga đã xuất khẩu cho Trung Quốc 40 quả ngư lôi siêu khoang VA-111 Shkval-E đời đầu vào năm 1998.
3. Hệ thống thủy lôi: 24 thủy lôi mang theo cho phép Kilo 636 tỏa ra một bãi thủy lôi có diện tích lớn để phục kích, phong tỏa tàu ngầm, tàu mặt nước của đối phương.
 |
| Tàu ngầm Kilo có thể tạo ra bãi thủy lôi phong tỏa, ngăn chặn, tiêu diệt tàu ngầm, tàu mặt nước đối phương. |
4. Hệ thống phòng không: tàu được trang bị cơ cấu phóng tên lửa phòng không cho 8 tên lửa Strela-3 (SA-N-8 Gremlin, tầm bắn tối đa 6 km) hoặc 8 tên lửa Igla (SA-N-10 Gimlet, tầm bắn tối đa 5 km).
Với những vũ khí này, Kilo 636 được đánh giá là loại tàu ngầm thông thường có trang bị vũ khí mạnh mẽ nhất.
