Kiểm toán Nhà nước (KTNN) mới đây đã có báo cáo về việc hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý, sử dụng đất đai sau khi đã kiểm toán việc quản lý, sử dụng đất dự án khu đô thị giai đoạn 2013-2016 tại 7 tỉnh, thành phố bao gồm Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai, Lào Cai, TP.HCM, thị xã Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa), TP. Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hóa). Cơ quan này phát hiện nhiều sai sót, bất cập và kiến nghị xử lý tài chính, tăng thu cho ngân sách Nhà nước.
Tăng tầng, diện tích sàn sai quy hoạch
Theo báo cáo KTNN, việc phê duyệt quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất tại các địa phương còn chậm, chưa phù hợp với nhu cầu, tình hình thực tế.
Quá trình triển khai dự án cũng phải điều chỉnh nhiều lần do trùng lặp quy hoạch với các dự án khác hoặc không phù hợp với quy hoạch chung. Bên cạnh đó, một số chỉ tiêu quy hoạch xây dựng chưa đảm bảo theo quy chuẩn xây dựng Việt Nam và các quy định hiện hành.
KTNN chỉ rõ công tác quy hoạch giao thông và quy hoạch xây dựng đô thị, chi tiết dự án phát triển nhà ở còn thiếu đồng bộ.
Một số chỉ tiêu quy hoạch xây dựng chưa đảm bảo theo quy chuẩn xây dựng Việt Nam và các quy định hiện hành như diện tích đất bố trí xây dựng trường học, mầm non, y tế không đủ nhu cầu tại chỗ, bố trí đất làm bãi đỗ xe, cây xanh thiếu so với quy định; khoảng cách giữa các dãy nhà cao tầng chưa đảm bảo mức tối thiểu theo quy chuẩn...
 |
| Đồng Nai là một trong 7 địa phương nằm trong diện kiểm toán của KTNN. Ảnh minh họa: Lê Quân. |
“Một số dự án phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch nhưng không tiếp thu đầy đủ ý kiến các bộ, ngành chức năng dẫn đến một số chỉ tiêu không phù hợp quy định; quy hoạch 1/500 không tuân thủ quy hoạch 1/2.000 được duyệt, làm phá vỡ quy hoạch chung”, KTNN nêu rõ.
Ngoài ra, việc điều chỉnh quy hoạch một số dự án tại các thành phố lớn được quy hoạch theo hướng tăng tầng, vượt tầng và chiều cao tầng theo quy định, tăng diện tích sàn, chia nhỏ diện tích căn hộ hoặc bổ sung chức năng nhà ở vào các lô đất thương mại, văn phòng, giảm diện tích công cộng, cây xanh… Điều này ảnh hưởng lớn tới hệ thống hạ tầng đặc biệt là giao thông đô thị, y tế, giáo dục, làm giảm chất lượng sống dân cư.
Kiến nghị xử lý tài chính hơn 8.300 tỷ đồng
KTNN cũng chỉ ra những sai sót trong việc chấp hành nghĩa vụ tài chính tại các dự án khu đô thị khi các địa phương tiến hành giao đất.
Các dự án tại một số địa phương được giao đất theo hình thức chỉ định nhà đầu tư, không thông qua đấu giá nên giá đất không thông qua cơ chế giá thị trường.
Bên cạnh đó, KTNN chỉ ra sai sót, hạn chế trong xác định giá đất của các địa phương khiến ngân sách Nhà nước (NSNN) bị thất thoát. Cụ thể, những vấn đề được chỉ ra liên quan đến lựa chọn phương pháp xác định giá đất sai quy định, áp dụng sai thời điểm, tính toán chi phí đầu tư dự án không đúng quy định, sai sót trong xác định tiền bồi thường...
 |
| Tại cùng một địa phương khi áp dụng các phương pháp định giá khác nhau khiến giá đất chênh lệch khác nhau. Ảnh minh họa: Lê Quân. |
Ngoài ra, mỗi địa phương còn áp dụng một phương pháp xác định giá đất khác nhau hoặc cùng một phương pháp nhưng cách hiểu khác nhau dẫn đến xác định số tiền sử dụng đất phải nộp ngân sách không giống nhau. Thậm chí, tại cùng một địa phương còn có chênh lệch lớn về giá trị khu đất khi áp dụng các phương pháp khác nhau dẫn đến thất thoát NSNN.
KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 8.323 tỷ đồng, trong đó tăng thu NSNN của các dự án được kiểm toán thêm 3.978 tỷ đồng. Đồng thời, KTNN kiến nghị các địa phương như Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai, Lào Cai, TP.HCM… xem xét xử lý hoặc xác định lại tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tăng thêm được tạm xác định là 4.337 tỷ đồng.
KTNN có kiến nghị tới Bộ Tài nguyên và Môi trường sửa đổi để khắc phục những vướng mắc, bất cập trong hướng dẫn xác định giá đất theo phương pháp so sánh trực tiếp và phương pháp thặng dư.
Bộ Xây dựng được chỉ đạo cần phải bổ sung đầy đủ suất đầu tư xây dựng của các công trình nhà chung cư, nhà hỗn hợp cao tầng có chiều cao lớn hơn 30 tầng, cũng như ban hành suất đầu tư riêng (tính theo m2 sàn xây dựng) cho các công trình hầm ngầm tại các khu đô thị làm cơ sở quản lý chi phí đầu tư, định giá đất và đảm bảo thuận lợi cho các địa phương thực hiện, áp dụng...
