Trong 3 ngày chất vấn, nhiều đại biểu Quốc hội đã đặt câu hỏi với Bộ trưởng Trần Tuấn Anh liên quan tới 12 dự án thua lỗ ngành công thương.
Dẫn ví dụ về dự án gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2, đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (đoàn Hòa Bình) đặt ra câu hỏi: Vì sao dự án đến nay vẫn chậm chễ, phải chăng có lợi ích nhóm trong việc xử lý vi phạm tại dự án này?
'Không bao che cho sai phạm'
Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định cả 12 dự án thua lỗ đều đã được xử lý đồng bộ, toàn diện các khía cạnh, trong đó có rà soát pháp lý và xem xét trách nhiệm.
Tính đến nay cả 12 dự án đều đã tiến hành thanh tra, bao gồm thanh tra của Chính phủ, thanh tra của bộ cũng như thanh tra của địa phương. 6 dự án đã tiến hành kiểm soát để cơ sở làm những đề tài, đánh giá những thiệt hại cũng như dấu hiệu vi phạm pháp luật.
4 dự án đã chuyển cho cơ quan điều tra và đang tiếp tục xem xét những dấu hiệu khác. 2 dự án đã khởi tố hình sự gồm dự án xơ sợi Đình Vũ, dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ và rất nhiều các cá nhân, tổ chức đã bị xử lý trước pháp luật. Cơ quan chức năng cũng tiếp tục điều tra các dự án khác có dấu hiệu vi phạm pháp luật như đạm Ninh Bình, đạm Hà Bắc, nhiên liệu sinh học Bình Sơn và có nhiều cá nhân bị tạm giam phục vụ cho việc điều tra.
Khẳng định "không có việc bao che cho sai phạm", Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh đề nghị Tổng thanh tra Chính phủ và Bộ Công an cung cấp thêm thông tin liên quan đến hoạt động thanh tra, điều tra đối với cá nhân vi phạm pháp luật.
"Trong ban chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương, chúng tôi khẳng định không có lợi ích nhóm ở bất kỳ hoạt động nào trong xử lý vướng mắc tồn tại của các dự án này", ông Tuấn Anh nhấn mạnh.
 |
| Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh. Ảnh: Ngọc Duy. |
Xem xét cho phá sản dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ
Giải trình nội dung liên quan tới câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) về 12 dự án này bị chậm tiến độ, kém hiệu quả, lãnh đạo cao nhất ngành Công Thương cho biết đã gửi báo cáo với Quốc hội về 12 dự án.
“Chúng ta cơ bản đã đảm bảo được tiến độ chung của các dự án. Tuy nhiên, tùy tình hình của từng dự án thì có mức độ khác nhau”, ông Tuấn Anh thừa nhận.
Trong số 6 nhà máy và các dự án đã có hoạt động sản xuất kinh doanh thua lỗ, có 2 dự án là nhà máy hiện đã bắt đầu khôi phục được hoạt động sản xuất kinh doanh và hoạt động có lãi, đó là nhà máy thép Việt Trung cũng như nhà máy phân bón DAP của Hải Phòng. Theo ông Trần Tuấn Anh, cả 2 dự án này đã có cắt được thua lỗ và có lợi nhuận trở lại trong các hoạt động kinh doanh, đạt được các tiêu chí mà Chính phủ tạm thời thống nhất thông qua để có thể xem xét sau này đưa ra khỏi danh mục 12 dự án.
Có 4 dự án và nhà máy còn lại đang từng bước khắc phục khó khăn như là đạm Hà Bắc, đạm Ninh Bình, DAP Lào Cai, Công ty đóng tàu ở Dung Quất và đã cắt giảm bớt được mức lỗ.
“Dù vẫn còn lỗ nhưng mức độ lỗ không còn cao như trước và đã cắt giảm được. Những phần lỗ này tiếp tục sẽ phải xem xét để giải quyết trong thời gian tới”, vị tư lệnh ngành Công thương nói.
Ông Tuấn Anh cũng thừa nhận trong bối cảnh các khoản nợ và các phần lãi phải trả còn rất cao, việc xử lý 4 dự án này trong thời gian tới cần quyết liệt hơn.
Đối với 3 dự án bị dừng sản xuất kinh doanh, đặc biệt có nhà máy sản xuất xơ sợi Polyester Đình Vũ đã vận hành trở lại 3 dây chuyền. Dự kiến cuối tháng 11 sẽ đưa vào vận hành trở lại cả 11 dây chuyền với sự tham gia bao tiêu sản phẩm của các đối tác mới và cố bù được biến phí. Đây được xem là điều kiện bước đầu để tiếp tục thực hiện biện pháp tái cơ cấu cũng như tiến hành thoái vốn Nhà nước khi có điều kiện.
Với dự án nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi và dự án nhiên liệu sinh học Bình Phước, Bộ trưởng Công Thương cho biết đang hoàn tất về cơ bản những công việc chuẩn bị đầu tư, và nhà máy sinh học Bình Sơn đã bắt đầu cung cấp sản phẩm trở lại cho thị trường là xăng ethanol, đã có lãi bù được biến phí. Dự án sinh học Bình Phước đang chuẩn bị để tham gia thị trường.
 |
| Dự án Ethanol Dung Quất đã trở lại sau 3 năm tạm dừng. Ảnh: Minh Hoàng. |
Riêng dự án nhiên liệu sinh học của Phú Thọ vì vốn Nhà nước dưới 30%, còn lại là vốn tư nhân nên không tham gia được vào quá trình tái cơ cấu.
“Vì quá trình đầu tư đã sai về địa điểm, sai về các phương án kinh doanh nên dự án này thực ra kinh doanh không có hiệu quả và sẽ phải xem xét thực hiện những biện pháp kiên quyết nhất, là tổ chức cho phá sản”, ông Tuấn Anh khẳng định.
Đối với dự án Gang thép Thái Nguyên, đây được xem là dự án tương đối phức tạp vì có những tranh chấp pháp lý quốc tế với nhà thầu, tổng thầu EPC của Trung Quốc. Hiện nay, Bộ vẫn đang tiếp tục chỉ đạo, một mặt tiếp tục giải quyết những tồn đọng vướng mắc với tổng thầu EPC để đảm bảo tiến độ, hoàn tất đầu tư, mặt khác, Chính phủ cũng đã đẩy nhanh việc tiến hành thoái vốn ra khỏi Tổng công ty Thép là chủ sở hữu của dự án Tisco gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2. Tuy nhiên vẫn còn nhiều vấn đề phức tạp, cũng đang tiếp tục tiến triển theo lộ trình.
“Nếu hỏi rằng sức khỏe chung của tất cả các dự án này như thế nào thì sẽ có rất nhiều yếu tố phụ thuộc vào những diễn biến của thị trường, đặc biệt trong một số các nhà máy sản xuất phân bón, các nguồn nguyên liệu từ than như Đạm Hà Bắc và Đạm Ninh Bình... cũng như phụ thuộc vào thị trường nguyên liệu và sản phẩm của các xơ sợi...”, Bộ trưởng nói.
Tuy nhiên, ông cũng khẳng định mục tiêu là giảm thiểu tối đa thiệt hại của Nhà nước, bảo toàn vốn. Vì vậy, tuân theo chỉ đạo của Chính phủ, nhất là trong 12 phương án cho các dự án này thì 2019-2020 sẽ thực hiện các mục tiêu này.
