Đã có 24.000 cuốn sách được tặng trong dự án "Không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau" - Đây là chương trình có ý nghĩa khi nó cung cấp thông tin, kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm cho phụ huynh Việt trong hành trình làm cha mẹ trong thời đại toàn cầu hóa. Ông Trịnh Minh Tuấn - đại diện Ehomebooks, đơn vị khởi xướng và thực hiện chiến dịch - chia sẻ về ý nghĩa và quá trình thực hiện bộ sách này.
Cải cách giáo dục, cần thay đổi từ gia đình
- Là người đứng đầu một công ty sách thì việc tự xuất bản bộ sách nhỏ như “Helping your child” hoàn toàn trong tầm tay. Vì sao ông kêu gọi cộng đồng góp quỹ?
- Ở Việt Nam hiện nay, cùng giáo dục trường học đang được cải cách, giáo dục gia đình và giáo dục xã hội cần phải được đổi mới, đẩy mạnh đi vào chiều sâu. Trong bối cảnh đó, khi nghiên cứu bộ sách này chúng tôi nhận thấy những kiến thức, thông tin mà nó cung cấp rất hữu ích cho phụ huynh Việt Nam trong khi ở nước ta chưa có được những bộ sách tương tự do người Việt biên soạn. Chính vì vậy chúng tôi đã xúc tiến liên lạc với Bộ giáo dục Mỹ và được họ trao quyền xuất bản bộ sách ở Việt Nam.
Lý do chọn hình thức gây quỹ cộng đồng là vì Bộ Giáo dục Mỹ không cho phép chúng tôi phát hành dưới hình thức thương mại. Quan trọng hơn, xuất bản bằng phương thức gây quỹ cộng đồng cũng là cách chúng tôi truyền tải thông điệp: cá nhân, tổ chức và xã hội hãy lan tỏa tinh thần và trách nhiệm cộng đồng đối với giáo dục gia đình, tạo ra một không khí mới, một thực tiễn cải cách “từ dưới lên” trong xã hội.
 |
| Ông Trịnh Minh Tuấn - đại diện đơn vị gây quỹ thực hiện bộ sách. |
- Nội dung bộ sách có gì đặc biệt?
- Đây là tựa sách thứ hai chúng tôi thực hiện gây quỹ cộng đồng (tựa đầu tiên là Sổ tay Giáo dục gia đình Nhật Bản được gây quỹ và xuất bản vào năm 2016 và nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng). Tựa thứ hai là bộ sách “Helping your child” đã thực hiện lần một vào đầu năm 2019.
Bộ sách Helping your child gồm 8 tựa, nội dung bộ sách được biên soạn khoa học và hệ thống, hữu ích cho phụ huynh có con trong độ tuổi từ mầm non tới trung học cơ sở. Bộ Giáo dục Mỹ phát hành bộ sách này với mục đích giúp các gia đình (cho dù là da trắng hay da màu, bản địa hay nhập cư) có cơ hội bình đẳng về thụ hưởng giáo dục.
8 tập sách đề cập tới 8 chủ đề cơ bản như mầm non, đọc sách, toán học, khoa học, lịch sử, thành công trong học tập, vị thành niên, công dân có trách nhiệm… Nội dung từng tập sách giống như cẩm nang giúp cha mẹ hiểu về giáo dục gia đình và giáo dục trường học để từ đó đồng hành cùng con từ tuổi mầm non cho tới khi trở thành công dân có trách nhiệm.
- Quá trình thực hiện gây quỹ cộng đồng để xuất bản bộ sách ở lần đầu tiên được thực hiện như thế nào?
- Sau khi thẩm định bộ sách với nội dung như trên, chúng tôi quyết tâm dịch và xuất bản ở Việt Nam.
Khó khăn đầu tiên là liên hệ với Bộ Giáo dục Mỹ vì chúng tôi là công ty tư nhân, tuy nhiên, sau khi hiểu mục đích và sứ mệnh của chúng tôi, họ đã nhiệt tình giúp đỡ.
Được đại diện Bộ Giáo dục Mỹ đồng ý, chúng tôi lên phương án xuất bản, chọn dịch giả có kinh nghiệm trong từng lĩnh vực: mầm non, toán, khoa học, lịch sử… Chúng tôi cũng tìm các chuyên gia hiệu đính, tư vấn.
Quá trình gây quỹ rất thuận lợi. Chúng tôi được nhiều trường, tổ chức, trung tâm giáo dục hỗ trợ. Họ không chỉ ủng hộ dự án mà còn tích cực giới thiệu tới các phụ huynh, giáo viên… và các cộng đồng giáo dục khác. Dự án đã lan tỏa tới khắp các tỉnh thành trên cả nước, thậm chí có nhiều cá nhân và tổ chức ở Anh, Nhật… cũng đồng hành cùng chúng tôi.
- Kết quả gây quỹ ở chiến dịch trước ra sao?
- Chúng tôi may mắn khi chiến dịch gây quỹ được sự ủng hộ của đông đảo cộng đồng. Kết thúc chiến dịch, số tiền nhận được hơn 288 triệu đồng, chiến dịch vượt 144% so với mục tiêu ban đầu và mang đến hơn 16.000 cuốn sách cho độc giả. Tuy nhiên do thời gian có hạn nên chúng tôi chưa tiếp cận đông đảo phụ huynh, hơn nữa, gây quỹ cộng đồng cũng là hình thức khá xa lạ với các phụ huynh ở nông thôn, miền núi nên khi kết thúc chiến dịch vẫn có phụ huynh tiếc nuối chưa kịp tham gia. Sau khi chiến dịch gây quỹ lần một cho bộ Helping your child kết thúc, hàng ngày chúng tôi vẫn nhận những tin nhắn, thư hỏi làm sao để có tựa sách này. Vậy nên chúng tôi quyết định gây quỹ lần 2 với mục tiêu là 24.000 bản sách.
 |
| Bộ sách Helping your childen. Ảnh: Phan Phan. |
- Độc giả và Ehomebooks được gì khi gây quỹ xuất bản bộ sách?
- Ở Việt Nam khoảng cách chênh lệch thụ hưởng giáo dục giữa các vùng miền ngày càng rộng. Bộ sách này giúp thu hẹp khoảng cách đó. Nhiều phụ huynh ở nông thôn, miền núi viết thư, nhắn tin cho chúng tôi là họ đã thay đổi tư duy sau khi đọc sách.
Helping your child là bộ sách được nghiên cứu và biên soạn rất cơ bản. Trong quá trình xuất bản bộ sách này, chúng tôi có cơ hội tiếp cận thêm nhiều nguồn tài liệu tham khảo và phương pháp biên soạn, từ đó giúp các đồng nghiệp của chúng tôi có cái nhìn toàn diện hơn về từng chủ đề.
Bộ sách này cũng gợi ý cho chúng tôi cách phân loại sách theo chủ đề, độ tuổi, giới tính, năng lực… phù hợp với tâm sinh lý và quá trình phát triển của trẻ.
Cần phân biệt thông tin và tri thức
- Kiến thức dạy con ở trên mạng hiện nay rất nhiều và dễ tìm kiếm. Điều gì khiến chúng ta cần góp quỹ để làm hàng chục nghìn bản sách?
- Đúng là trên mạng có vô vàn thông tin nhưng chúng có được kiểm chứng hay không lại là một vấn đề. Ta cũng cần phân biệt thông tin với tri thức. Ở sách, tri thức được thẩm định, hệ thống hóa, trình bày hướng tới đối tượng cụ thể.
Sách được biên soạn, xuất bản bởi những tổ chức uy tín; bản quyền được bảo hộ nghiêm ngặt. Hơn nữa, điều quan trọng nhất là các thông tin trên mạng trong nhiều trường hợp là thông tin không được những người có đủ thẩm quyền chuyên môn thẩm định, đặc biệt là các thông tin về y học, sinh lý học, tâm lý học... Vì vậy, việc sử dụng các thông tin đó có thể gây ra hậu quả khó lường.
Xuất bản các cuốn sách được biên soạn công phu với quy trình bình duyệt, biên tập nghiêm ngặt là một cách giúp cho độc giả có hiểu biết khoa học, hệ thống và tư duy phản biện thông tin trong xã hội hiện nay.
 |
| Phụ huynh nhận sách trong đợt gây quỹ lần 1 tại đường sách Nguyễn Văn Bình. Ảnh: QV |
- 5 năm trước, phong trào gây quỹ làm sách rầm rộ trong làng xuất bản. Nhưng cho đến nay, các dự án xuất bản bằng vốn cộng đồng thưa hẳn. Điều gì khiến đơn vị ông tiếp tục gây quỹ xuất bản sách thành công?
- Gây quỹ ở đây thường có hai cách: gây quỹ cộng đồng tức là bản thân dự án đó hướng tới cộng đồng, phi lợi nhuận, cần có sự chia sẻ, hỗ trợ từ cộng đồng thì mới thực hiện được. Còn hình thức gây quỹ khác, có thể là cho độc giả đặt mua trước - đây cũng có thể coi là một hình thức xuất bản trong thời đại số hướng tới mục đích in theo nhu cầu.
Đối với gây quỹ cộng đồng, mục đích là hướng tới cộng đồng và đặt lợi ích của cộng đồng lên trước. Nếu dự án có ý nghĩa, mục tiêu cụ thể, minh bạch thì sẽ được ủng hộ. Điều quan trọng nhất là ý nghĩa của chương trình và sự minh bạch. Làm thế nào để người tham gia dự án giám sát được thì chương trình sẽ thành công.
- Hai chiến dịch gây quỹ thực hiện các cuốn sách giáo dục diễn ra trong thời gian khá nhanh. Làm thế nào để dự án có thể vận hành nhanh như vậy?
- Khi thông báo gây quỹ chỉ là phần nổi mọi người nhìn thấy; đó là lúc chúng tôi đã làm được ba phần tư dự án rồi. Gây quỹ là giai đoạn cuối của dự án. Nên các bạn mới nghĩ dự án được triển khai rất nhanh. Trước khi triển khai, chúng tôi đã thương thảo bản quyền, dịch thuật, biên tập, hiệu đính… Những công việc đó chúng tôi làm trong thầm lặng.
 |
| Những cuốn sách với kỹ năng cơ bản giúp cha mẹ thay đổi nhận thức và làm tốt hơn công tác giáo dục gia đình. |
- Cách làm đó có mạo hiểm không khi thực hiện ba phần tư công đoạn rồi mới gây quỹ? Giả sử đã chuẩn bị hết rồi mà gây quỹ không thành công thì dự án sẽ ra sao?
- Chúng tôi xác định đây là trách nhiệm của một đơn vị làm sách đối với cộng đồng, muốn chia sẻ giá trị tới cộng đồng. Nếu như gây quỹ không như mong muốn, chúng tôi vẫn xuất bản bằng ngân sách của công ty, tuy nhiên, số lượng sẽ hạn chế, vì nguồn lực của công ty bao giờ cũng hữu hạn.
Do dự án này chúng ta được miễn phí bản quyền nên chúng tôi chỉ đầu tư dịch, biên tập, thiết kế, in ấn, kho bãi, vận chuyển, giao nhận sách… trong đó chi phí lớn nhất là in ấn.
Gây quỹ phi lợi nhuận nên tính ra chi phí trung bình cho mỗi bản sách rất thấp, chỉ 15.000 đồng, rẻ hơn cả một cuốn tranh truyện.
Gây quỹ xuất bản bộ Helping Your Child của Bộ Giáo dục Mỹ, nhìn ở một khía cạnh khác, cũng là cách chúng tôi tri ân tới cộng đồng, tới độc giả.
