Được xuất bản lần đầu vào năm 1929, Mùa gặt đỏ (The Red Harvest) là một cuốn tiểu thuyết trinh thám kinh điển của Dashiell Hammett - người được coi "ông tổ" của thể loại trinh thám đen (hard-boiled).
Cuốn tiểu thuyết gây chấn động làng văn học
Mùa gặt đỏ được coi là cột mốc khai sinh ra dòng trinh thám đen. Và tác giả của nó, Dashiel Hammett, với lối viết lạnh lùng, gọn gẽ đã miêu tả thành công không khí trần trụi, tăm tối của xã hội Mỹ những năm 20-30 của thế kỷ trước. Đó là thời kỳ hoạt động mạnh mẽ của những băng nhóm tội phạm coi mạng người như cỏ rác.
 |
| Sách Mùa gặt đỏ. |
Ngay sau khi ra mắt bạn đọc, cuốn sách đã tạo nên bất ngờ cho độc giả, vì không ai nghĩ rằng trinh thám lại có thể được viết với sự mạnh mẽ và đẫm máu đến như vậy. Tạp chí Time liệt kê The Red Harvest là một trong 100 tiểu thuyết tiếng Anh hay nhất từ năm 1923-2005.
Truyện được mở đầu bằng việc hãng thám tử tư Continental cử một đặc vụ tới Personville - thành phố đang chìm đắm trong bạo lực và sợ hãi dưới sự cai trị của các băng đảng tội phạm và đám quan chức tham nhũng - theo yêu cầu của Donald Willsson, chủ bút tờ báo địa phương. Nhưng khi nhân viên đặc vụ đó tới nơi thì phát hiện ra khách hàng của mình đã bị bắn chết trên đường phố...
Ván cờ đã định, đạn đã được lên nòng sẵn, anh quyết tâm điều tra và tiến hành cuộc "thanh tẩy" nhằm lập lại trật tự nơi đây... Tựa như bánh xe lăn không có điểm dừng, mỗi khi bạo lực leo thang, một giọng nói lạnh lùng cất lên, một vòng tròn khói thuốc được nhả ra, một cuộc đấu súng, có ai đó tìm cách chạy trốn, một người ngã xuống...
Diễn biến truyện như một chuyến xe siêu tốc với đầy những vụ tấn công, giết người. Mùa gặt đỏ cuốn người đọc vào vòng xoáy của những tên tội phạm. Nhịp truyện ngày càng gia tăng so với số lượng người tử vong trong cuốn sách, cho đến khi độc giả gần như không chịu nổi mớ hỗn loạn mà mất dần phương hướng.
Không thể phủ nhận được hiệu ứng và sức ảnh hưởng của Hammett trong việc xây dựng nhịp truyện nhanh, đẩy tốc độ lên một cách chóng mặt và liên tục có những ngã rẽ bất ngờ. Hammett đã khai mở tiểu thuyết tội phạm sang một hướng mới khi sự lương thiện của con người bị đánh cắp, còn lại chăng là sự không đáng tin, đẫm máu và độc ác tựa như lời cảnh báo của tác giả: "Người chiến đấu với quái vật phải cẩn thận nếu không muốn trở thành một con quái vật khác".
 |
| Những đoạn hội thoại trong sách thể hiện sự tinh tế của tác giả. |
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng đánh giá sự tinh tế trong những đoạn hội thoại của Hammett đã ảnh hướng rất lớn đến các nhà văn sau này. Đặc biệt là nguyên lý tảng băng trôi của Hemingway và nhà văn William Cuthbert Faulkner - tác giả của cuốn tiểu thuyết kinh điển Âm thanh và Cuồng nộ.
Hình tượng thám tử cứng rắn
Có thể nói, với Mùa gặt đỏ, Dashiell Hammett đã xây dựng một hình tượng thám tử vô cùng đặc biệt, đó chính là mẫu hình thám tử "cứng rắn". Khác với hình tượng thám tử "quý ông" cổ điển, sự xuất hiện của người thực thi công lý trong tiểu thuyết khiến người đọc ngỡ ngàng. Anh ta xuất hiện ở thị trấn, tựa như một vị khách vãng lai, không tên, không tuổi hay chính xác hơn là anh ta có nhiều thân phận đến nỗi mà chính bản thân anh ta cũng biết mình là ai.
Anh ta cũng khiến người đọc phải thay đổi định nghĩa thế nào là "anh hùng", được miêu tả là dáng người thấp lùn, nặng 86kg, nghiện rượu, thích lê la ở những quán bar và thoáng nhìn qua thì dễ bị hiểu lầm là một "kẻ vô tích sự".
Tất cả những gì người đọc biết về anh ta chỉ là, cách anh ta cầm súng, cách anh ta quẹt bao diêm để châm lửa, cách anh ta đi lại và giữ cơ thể tròn trịa của mình như thế nào để thăng bằng... Thế nhưng anh ta lại chính là người đã "dọn dẹp" tình trạng hỗn loạn và bạo lực ở Personville bằng sự gan dạ, liều mình nhưng không ngu ngốc, biết địch, biết ta, nguyên tắc và khôn khéo.
 |
| Nhà văn Dashiell Hammett. Ảnh: John Springer Collection/ CORBIS. |
Không sử dụng nhiều chiêu trò, cũng không cần đến những chứng cứ, ở nơi đầy rẫy những "kẻ mạnh" thì ai nhanh hơn, ai đủ thông minh hơn người đó sống.
Ngoài Mùa gặt đỏ, nhân vật thám tử này còn xuất hiện trong khoảng 30 truyện ngắn khác của Hammett. Các vụ án khá đa dạng và thú vị bao gồm bắt cóc, tìm kiếm tội phạm, giết người, tống tiền... được gọi chung là tuyển tập The Continental Op.
Hammett không phải người đầu tiên đưa yếu tố bạo lực vào truyện trinh thám nhưng lại là người đã tạo ra xu thế mới cho dòng văn học này. Tiểu thuyết trinh thám không chỉ có những mẫu hình thám tử "quý ông" áo choàng mà còn có cả những vị "anh hùng" vượt ra ngoài quy tắc chuẩn mực.
Samuel Dashiell Hammett (1894-1961) được mệnh danh là "ông tổ" của thể loại trinh thám đen. Ông là người đã tạo ra một cuộc cách mạng cho văn học trinh thám khi tạo ra một luồng gió mới trong phong cách viết.
Ông cực lực phản đối lối viết khoa trương vốn thịnh hành thời đó trong các tác phẩm rùng rợn và “thêm mắm thêm muối” cho những ngôn từ sáo rỗng vốn được giới chính trị, luật gia và những người thuyết giáo ưa chuộng.
Hammett đã vận dụng thành công ngôn ngữ thô nhám, với những hành động nhanh gọn, mãnh liệt và sinh động để tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm. Phong cách viết của ông ảnh hưởng rất nhiều đến các tác giả sau này như: Jean - Bernard Pouy, Hemmingway, Louis Daquin, Frank Harding....
