Khi số phận thăng trầm cùng thời đại

Ở đời, thường thì duyên phận chỉ chọn cho chúng ta một trong hai: thiện duyên hoặc nghiệt duyên. Vậy mà có hai con người sinh ra trong hoàn cảnh khác nhau, lớn lên ở vùng đất khác nhau, định mệnh cho họ gặp nhau để cùng đối nghịch trong mối hận cho đến chết, đồng thời cũng cứu mạng nhau khi bước vào một hành trình đầy những biến động của thời đại họ sống, trong những tình huống chỉ có thể xảy ra một lần trong đời.

Đó là câu chuyện của Kane và Abel trong Hai số phận (Jeffrey Archer, Nguyễn Việt Hải dịch, NXB Văn Học).

Sách Hai số phận. Ảnh: HHB.

Abel bắt đầu số phận của mình dưới mái nhà của người nông dân đông con, nghèo khổ bằng thân phận đứa bé đẻ rơi, được cứu bởi một đứa trẻ khác. Thân phận thật sự của cậu phải tới khi cha cậu sắp lìa đời trong nỗi thống khổ tột cùng mới kịp nhận ra.

May còn chút an ủi cho vị nam tước là đã thật lòng thương yêu dạy dỗ đứa trẻ nghèo khổ ấy từ ngày thơ bé mà không màng đến thân phận thấp hèn cậu đang mang. Chiếc vòng bạc quý giá của gia tộc được vị nam tước trao lại cho đứa con trước phút lâm chung thành điểm khởi đầu cho con đường định mệnh của cậu và trở đi trở lại trong mọi nút thắt của hành trình ấy.

Tín vật cậu luôn bảo vệ vì nó là vật nam tước trao cho, cậu thậm chí chưa từng sử dụng nhưng người khác lại dễ dàng nhận ra, như tấm căn cước cho thân thế thật sự của cậu.

Cuộc sống yên bình cho đến khi chiến tranh kéo đến vùng quê Ba Lan, Abel chứng kiến từng cái chết bi thảm của những người cậu thương yêu. Cậu cũng phải qua hết chốn giam cầm này đến nơi tù đày khác. Mỗi lần cậu thoát ra được một tình huống hiểm nghèo cứ như có bàn tay vô hình trêu ngươi buộc cậu phải bước vào một mối nguy khác và chiếc vòng bạc lại như vị cứu tinh. Những địa ngục trần gian ấy cũng đã cho cậu cơ hội gặp gỡ quý nhân của đời mình để được đặt chân đến nước Mỹ…

Tại khách sạn Plaza sang trọng ở New York, chiếc vòng ấy cũng đã thu hút ánh nhìn của Wiliam. Chiếc vòng khi ấy ở trên cổ tay cậu bồi bàn trẻ. Đó cũng là khởi đầu cho những ân oán triền miên, những thiện duyên lẫn nghiệt duyên mà cho đến tận khi một người chết đi mọi việc mới được sáng tỏ…

Khác với số phận Abel, William sinh ra trong gia đình danh gia vọng tộc. Dù sớm mất cha nhưng tình thương yêu của mẹ, hai người bà cùng với tài năng thiên phú, cậu đã vững vàng chèo lái sự nghiệp gia đình. Thăng trầm của cuộc đời cậu gần như là thăng trầm của một thời đại đầy biến động qua hai cuộc thế chiến. Điều thú vị ở William là ta có thể học được rất nhiều kiến thức đa dạng một doanh nhân cần có. Câu chuyện của William có khi giúp ta nhiều hơn là một cuốn sách dạy kỹ năng.

Hai con người ấy đã ôm mối hận không tưởng với người từng vài lần chạm mặt nhưng không nhận ra nhau. Có một sự nghiệp lẫy lừng, một gia đình yêu thương nhưng William bị thành kiến trước mối hận vô lý của Abel dành cho mình nên đã lãng phí 10 năm sống trong cảnh từ mặt đứa con trai ông đã hết mực yêu thương vì dám cãi lời ông kết hôn cùng con gái Abel.

Cuối cùng, trong sự giác ngộ tự thân, William hối hận về những năm tháng quý giá đã mất vì sống cố chấp. Giữa đêm giá lạnh ngoài phố, ông đã nhẹ lòng khi thấy tương lai đoàn viên cùng con cháu, hoàn toàn bình yên, thư thái. Nhưng thời gian của ông đã hết. Và rồi như một đặc ân dành cho người thiện tâm, trong những khoảnh khắc cuối cùng của cuộc đời, ông đã nhìn thấy chiếc vòng bạc trên cổ tay người đàn ông đang đứng đối diện với mình.

“Trong thoáng chốc mọi hình ảnh cũ quay về với ông và đến bây giờ ông đã hiểu ra tất cả. Tại tiệc trà ở khách sạn Plaza, sau đó là trong văn phòng của ông ở Boston, rồi trên chiến trường ở Đức, và bây giờ ở Đại lộ 5. Người kia chắc hẳn đã đứng ở đó lâu rồi, vì khuôn mặt ông ta ửng đỏ và lạnh căm do gió đông. Ông ta chăm chú nhìn William bằng đôi mắt xanh quen thuộc. Hai người lúc này chỉ cách nhau vài bước chân…”.

Cái nâng mũ chào nhau khi William nhận ra sự thật thể hiện trọn vẹn cá tính của ông - một người chủ ngân hàng lịch lãm, điềm tĩnh, ngay cả khi phát hiện ra sự thật ân nhân cứu mạng mình trên chiến trường cũng là người mấy mươi năm trước ông đã đưa tay ra cứu giúp để người ấy xây dựng một sự nghiệp khổng lồ về sau. Đồng thời đó cũng là người luôn đinh ninh William là kẻ thù không đội trời chung!

Abel vẫn chưa biết gì sau cái ngả mũ chào nhau giữa đường ấy. Ông đã không còn cơ hội để tạ ơn vị ân nhân bí mật. Họ đã lãng phí những năm tháng cuối của cuộc đời trong sự căm ghét, oán hận vô nghĩa. Chiếc vòng bạc đã khép lại định mệnh với Abel và tiếp nối với đứa cháu ngoại có tên William Abel Kane - như lời tạ lỗi muộn màng với cố nhân.

Điều đặc biệt của tác phẩm không chỉ là câu chuyện ly kỳ của hai nhân vật chính mà các tuyến nhân vật phụ, dù là theo sát hành trình nhân vật chính hay chỉ là cuộc gặp thoáng qua cũng để lại những dấu ấn khó quên. Đến mức bạn không thể đọc lướt trang nào.

Hai số phận vì thế không chỉ là câu chuyện của hai nhân vật chính mà còn là những thước phim cảm động về tình thân, tình bạn, tình người thời loạn. Có phản trắc, giày xéo, có bạo tàn, giết chóc nhưng tình yêu thương, lòng trung thành, nghĩa khí, những điều đẹp đẽ khác… mới là động lực đưa con người vượt qua những khổ nạn của cuộc đời.

Với 8 phần, trải dài từ năm 1906 đến 1967, từ lúc hai nhân vật chính là những đứa trẻ được sinh ra, đi qua 2 thế chiến đến khi một trong hai từ giã cõi đời và mọi sự thật được sáng tỏ, tác phẩm mang đến cho bạn những bài học quý giá về cách con người sống cùng thăng trầm của thời đại, không chỉ là câu chuyện riêng tư của hai cá tính nổi trội.