Vào năm 2016, thế giới biết rằng ông Donald Trump đắc cử tổng thống vào buổi sáng ngay sau ngày bầu cử. 4 năm sau, ông Joe Biden chỉ được xác định là tổng thống thứ 46 của Mỹ vào 4 ngày sau đêm tổng tuyển cử.
Năm nay, thời điểm công bố kết quả bầu cử tổng thống sẽ phụ thuộc vào khoảng cách giữa hai ứng viên.
Nếu ông Trump và bà Harris vẫn ở thế sít sao như trên kết quả các cuộc khảo sát, kết quả bỏ phiếu có thể sẽ được tổng hợp với mốc thời gian tương tự năm 2020.
Tuy nhiên, nếu một trong hai ứng viên bỏ xa người còn lại, cuộc đua có thể ngã ngũ sớm hơn nhiều.
 |
| Thời điểm xác định người chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng sẽ phụ thuộc vào khoảng cách giữa hai ứng viên. Ảnh: New York Times. |
Vào năm 2020, ngày bầu cử là 3/11/2020 (giờ Mỹ) song kết quả kiểm phiếu tại 7 bang tranh chấp quan trọng là Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, North Carolina, Pennsylvania và Wisconsin vẫn chưa hoàn tất cho đến tận sáng 4/11/2020.
Hãng tin AP sáng 4/11/2020 (giờ địa phương) tuyên bố ông Biden chiến thắng tại 2 bang Michigan và Wisconsin, giúp ứng viên đảng Dân chủ vượt lên về số phiếu đại cử tri song vẫn chưa chạm ngưỡng 270 phiếu, do đó vẫn chưa chắc chắn giành chiến thắng chung cuộc.
Trong 3 ngày tiếp theo, cả nước Mỹ sống trong chờ đợi. Do bối cảnh đại dịch, quá trình kiểm phiếu tại các bang tranh chấp kéo dài hơn thường lệ.
Mãi đến ngày 7/11/2020, tức 4 ngày sau đêm bầu cử, giới truyền thông xác định ông Biden giành chiến thắng tại bang chiến địa Pennsylvania, qua đó đắc cử tổng thống thứ 46 của Mỹ.
Kết quả tại các bang Nevada, Georgia, Arizona và North Carolina được thông báo sau. Tuy nhiên, do ông Biden đã giành được 270 trong tổng số 538 phiếu đại cử tri nên kết quả chung cuộc đã được định đoạt ngay khi Pennsylvania có kết quả.
 |
| Do tác động của đại dịch, kết quả cuộc bầu cử 2020 chỉ được xác định 4 ngày sau đêm bầu cử. Ảnh: New York Times. |
Vào đêm bầu cử, việc xác định một bang đang có xu hướng chuyển "xanh" (tức ủng hộ phe Dân chủ) hay "đỏ" (nghiêng về đảng Cộng hoà) sẽ dễ gặp phải các sai số.
Bởi lẽ, cử tri đảng Dân chủ thường ưu tiên bỏ phiếu qua thư trong khi cử tri đảng Cộng hoà có xu hướng bỏ phiếu tại điểm bầu cử. Do đó, phụ thuộc vào quá trình đếm loại phiếu nào trước, kết quả ước tính dựa trên số phiếu đã kiểm có thể bị sai lệch so với tổng phiếu chung cuộc.
Lý do trên dẫn đến tình trạng một ứng viên ban đầu có vẻ chiếm lợi thế và nhiều khả năng chiến thắng tại một bang, song kết quả sau cùng lại cho thấy ứng viên còn lại mới là người giành được bang đó.
Hiện tượng này thường được giới phân tích gọi là "ảo ảnh trong kiểm phiếu".
Vào năm 2020, ông Trump và các đồng minh đã dựa vào các "ảo ảnh" này để củng cố những tuyên bố về tình trạng gian lận trong bầu cử. Ông cho rằng bản thân đã chiến thắng tại nhiều bang song sau đó kết quả kiểm phiếu bị can thiệp khiến cựu tổng thống "thất trận".
Trong lịch sử các cuộc bầu cử Mỹ hiện đại, ngoại trừ năm 2020 với đại dịch Covid-19 và những rắc rối trong cuộc đua năm 2000, người Mỹ đã quen với việc biết ai đắc cử tổng thống ngay trong đêm bầu cử.
Trước thời kỳ đại dịch, các hãng tin tức như AP thường có đủ dữ kiện để xác định ai là người thắng cuộc vào đêm bầu cử. Tuy nhiên, những tuyên bố này không mang tính chính danh.
Vào năm 2020, do những thay đổi liên quan đến đại dịch, số phiếu bầu qua thư tăng mạnh, dẫn đến tình trạng kiểm phiếu lâu hơn.
Do đó, vào đêm bầu cử, một số bang vẫn chưa kiểm xong phiếu phổ thông, do đó không xác định được ai giành đủ 270 phiếu đại phổ thông để trở thành tân tổng thống.
 |
| Ứng viên tổng thống nào giành tối thiểu 270 phiếu đại cử tri sẽ chiến thắng. Ảnh: Unsplash. |
Năm nay, một số tiểu bang, bao gồm cả bang chiến trường Michigan, đã cho phép nhân viên bắt đầu kiểm phiếu ngay trước cả ngày bầu cử. Song kết quả bỏ phiếu sớm có thể không phản ánh chính xác tình trạng chung cuộc vì các đảng viên Cộng hoà thường tận dụng cơ hội bỏ phiếu sớm hơn so với cử tri phe Dân chủ.
Thêm vào đó, sự chênh lệch về mặt đảng phái và tình trạng "ảo ảnh" trong kiểm phiếu nhiều khả năng vẫn sẽ xảy ra, do đó mốc thời gian xác định người chiến thắng chung cuộc có thể vẫn sẽ như cũ.
Quá trình bỏ phiếu tại 7 bang tranh chấp, vốn được cho là sẽ quyết định kết quả bầu cử, sẽ kết thúc trong khung thời gian 19-22h theo giờ miền Đông.
Những chỉ dấu sớm nhất tại các bang chiến địa này lần lượt là 19h tại Georgia và 19h30 tại North Carolina (giờ miền Đông). Nếu tình hình khả quan với bà Harris tại 2 bang này, nhiều khả năng kết quả chung cuộc sẽ sớm được xác định.
Ngược lại, nếu ông Trump chiến thắng tại 2 bang chiến trường miền Nam nói trên, kết quả cuộc bầu cử tổng thống có thể sẽ phụ thuộc vào việc ai giành được "bức tường xanh", bao gồm 3 bang Michigan, Pennsylvania và Wisconsin, cũng là 3 bang thường hoàn tất kiểm phiếu muộn nhất.
Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước Mỹ
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.
