Trong thông cáo chính thức, Thượng nghị sĩ McCain, người có nhiều đóng góp trong nỗ lực vận động và hối thúc chính phủ Mỹ bình thường hóa quan hệ với Việt Nam, đã chia sẻ nhiều thông tin về chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Obama cũng như những việc mà Washington cần làm để tăng cường quan hệ với Việt Nam.
“Chuyến công du của Tổng thống Barack Obama đại diện cho sự phát triển tích cực trong quan hệ hợp tác giữa hai nước Việt Nam và Mỹ. Ngày nay, Việt Nam đang nổi lên như là đối tác có vai trò quan trọng trong khu vực thông qua cam kết duy trì trật tự ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương như đảm bảo tự do hàng hải, mở cửa nền kinh tế và giải quyết các vấn đề quốc tế thông qua biện pháp hòa bình”, ông McCain nhấn mạnh.
Vì lợi ích chung với Việt Nam, ông McCain tin tưởng Mỹ phải theo đuổi nhiều chính sách nhằm khuyến khích Việt Nam đóng vai trò to lớn hơn trong việc thúc đẩy ổn định và an ninh khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
 |
| Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong cuộc gặp với Tổng thống Barack Obama tại Nhà Trắng năm 2015. Ảnh: Reuters |
Thứ nhất, Mỹ phải tiếp tục làm việc với các đối tác như Việt Nam nhằm chia sẻ thông tin hàng hải và tăng cường khả năng phản ứng trên Biển Đông. Trong năm ngoái, Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ đi đầu trong việc tạo ra Sáng kiến An ninh Hàng hải (MSI) nhằm hỗ trợ 500 triệu USD cho các nước như Việt Nam và Philippines tăng cường khả năng thực thi pháp luật trên biển trong bối cảnh tình hình trên Biển Đông ngày một phức tạp.
Thứ hai, Mỹ hỗ trợ Việt Nam tăng cường đóng góp cho không gian hàng hải thông qua việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Lệnh cấm vận là sản phẩm của những sự kiện trong quá khứ nhưng đang cản trở mối quan hệ tương lai của hai nước. Nếu mua được vũ khí của Mỹ, Việt Nam có thể tăng cường khả năng hoạt động trên đất liền và trên biển, tạo điều kiện tốt hơn cho lực lượng vũ trang Việt Nam làm nhiệm vụ trong những khu vực thuộc chủ quyền quốc gia.
“Chúng ta không thể yêu cầu các đối tác đóng góp nhiều hơn trong khi tiếp tục có những bước đi nhằm hạn chế mức độ đóng góp của họ. Đã đến lúc gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận này”, ông McCain nhấn mạnh.
Thứ ba, Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ và Hải quân Nhân dân Việt Nam cần mở rộng mối quan hệ, bao gồm cả việc tăng số lượng tàu chiến Mỹ tới các cảng của Hải quân Việt Nam trong các cuộc tập trận song phương và đa phương.
Ông McCain cũng nhắc tới việc thành lập Đại học Fulbright Việt Nam tại TP HCM bằng những câu chữ rất lạc quan. “Tôi tin rằng nó sẽ là chất xúc tác nhằm tăng cường giáo dục đại học ở Việt Nam và gắn kết con người giữa hai quốc gia”, ông McCain nói.
Cuối cùng, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ tin rằng Tổng thống Obama phải sử dụng chuyến thăm để công khai sự ủng hộ của Mỹ với xã hội dân chủ ở Việt Nam. Các vấn đề về nhân quyền cũng sẽ được đề cập.
Ông Obama trở thành tổng thống Mỹ thứ ba liên tiếp đến Việt Nam trong chuyến thăm dự kiến từ ngày 23 tới 25/5. Theo kế hoạch, Tổng thống Obama sẽ có cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Việt Nam và có bài phát biểu quan trọng về quan hệ Mỹ - Việt dự kiến tại trung tâm hội nghị Quốc gia.
Tại TP HCM, ông sẽ có cuộc gặp với các cựu thành viên chương trình sáng kiến thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á (YSEALI) và gặp gỡ cộng đồng doanh nghiệp Mỹ. Ông Obama dự kiến cũng sẽ dự lễ trao giấy thành lập trường Đại học Fulbright (FUV) tại TP HCM.
Để phục vụ chuyến thăm, Mỹ dự kiến sử dụng khoảng 50 lượt máy bay để vận chuyển 600 đến 800 người cũng như các trang thiết bị phục vụ công tác an ninh. Trong những ngày qua các máy bay vận tải của Không quân Mỹ cũng đã vận chuyển nhiều trang thiết bị phục vụ cho công tác an ninh của chuyến bay. Trong số thiết bị này có cả xe The Beast và trực thăng Marine One để phục vụ việc đi lại của tổng thống Mỹ.
