Theo Bloomberg, trong 10 năm qua nhân viên Huawei đã hợp tác với các thành viên nhiều cơ quan khác nhau của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) trong ít nhất 10 dự án nghiên cứu, trải rộng từ trí tuệ nhân tạo cho tới thông tin vô tuyến.
Một dự án của Cục Điều tra thuộc Quân ủy Trung ương Trung Quốc nghiên cứu, phân loại cảm xúc của người dùng Internet từ các bình luận về những video đăng trên mạng. Một sáng kiến của Đại học Công nghệ Quốc phòng Trung Quốc thu thập, phân tích hình ảnh vệ tinh và hệ tọa độ địa lý.
Các cơ quan này thu thập thông tin từ những tài liệu nghiên cứu do nhân viên của Huawei thực hiện.
 |
| Từ lâu, Huawei đã bị nghi ngờ có mối quan hệ “không trong sáng” với chính phủ Trung Quốc. Ảnh: AP. |
Huawei phản bác
Những dự án đó chỉ là một phần trong các nghiên cứu được Bloomberg công khai trên mạng nhằm làm sáng tỏ mối quan hệ giữa Huawei với PLA.
Bloomberg chọn lọc nhiều tài liệu của các học giả và chuyên gia công nghiệp Trung Quốc nói về hoạt động ứng dụng quân sự và nghiên cứu công nghệ tiềm năng. Phần lớn tự nhận từng làm cho Huawei.
“Chưa từng có nhân viên nào của Huawei công bố tài liệu nghiên cứu riêng. Chúng tôi không có bất kỳ hợp tác nghiên cứu và phát triển (R&D) nào với các cơ quan của PLA", người đại diện của Huawei phản bác.
"Huawei chỉ phát triển và sản xuất những sản phẩm tuân thủ tiêu chuẩn dân sự trên toàn thế giới và không thiết kế cho mục đích quân sự”, người này nhấn mạnh. Bộ Quốc phòng Trung Quốc chưa đưa ra bất kỳ phản hồi nào trước thông tin của Bloomberg.
 |
| Bloomberg cho rằng Huawei, hoặc chí ít nhân viên công ty, có mối liên hệ với PLA. Ảnh: Financial Times. |
Trước đó, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump từng nhiều lần cáo buộc Huawei làm gián điệp cho chính phủ Trung Quốc. Washington lo ngại Bắc Kinh lợi dụng các thiết bị viễn thông của Huawei để thu thập thông tin nhạy cảm.
Chính quyền Tổng thống Trump còn cho rằng Trung Quốc có luật buộc các công ty phải hỗ trợ chính phủ trong các vấn đề liên quan đến tình báo quốc gia. Bản thân ông Nhậm Chính Phi, nhà sáng lập Huawei, từng là sĩ quan quân đội Trung Quốc.
Trong thời gian qua, Huawei luôn lên tiếng bác bỏ nghi ngờ này. Trả lời phỏng vấn CNBC hồi đầu tháng, ông Nhậm Chính Phi khẳng định Huawei sẽ quyết liệt từ chối nếu chính quyền Trung Quốc yêu cầu cung cấp dữ liệu.
“Kể cả khi bị chính phủ yêu cầu chúng tôi cũng không bao giờ cài cửa hậu (vào các sản phẩm)”, CEO Huawei quả quyết. Ông Nhậm Chính Phi tỏ ra cởi mở hơn với báo giới phương Tây sau khi con gái Mạnh Vãn Châu - Giám đốc Tài chính Huawei - bị Canada bắt hồi tháng 12/2018 theo yêu cầu của Mỹ.
 |
| Mỹ đã ra lệnh trừng phạt Huawei với cáo buộc gian lận thương mại. Ảnh: Reuters. |
Chính phủ Trung Quốc cũng phủ nhận cáo buộc của Mỹ. “Huawei không phải là một công ty quân đội. Đừng nghĩ rằng người đứng đầu Huawei từng phục vụ trong quân đội thì công ty do ông ấy xây dựng sẽ là một phần của quân đội”, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa phát biểu tại Đối thoại Shangri-La.
Nhân viên Huawei tiết lộ bí mật
Một trong số tài liệu trực tuyến mà Bloomberg tìm thấy là của tác giả có tên Li Hui. Nghiên cứu của ông Li tập trung vào video và cải thiện độ chính xác thuật toán xử lý ngôn ngữ tự nhiên.
Công nghệ này cũng được nhắc tới trong bài báo đăng trên một ấn phẩm của Bộ Công an Trung Quốc hồi tháng 5/2019. Nhóm nghiên cứu sử dụng 240.00 bình luận trên mạng để huấn luyện trí tuệ nhân tạo (AI).
Li Hui tự nhận mình là nhân viên của Huawei tại Thượng Hải. Thêm nữa, báo cáo tiết lộ 3 nhà đồng nghiên cứu dự án là sĩ quan PLA. Dự án nhận nguồn tài trợ từ “Đề án bảo mật thông tin 242” của Bắc Kinh.
Giáo sư Wong Kam Fai thuộc Đại học Hong Kong nhận định việc các trường đại học và công ty Trung Quốc hợp tác với chính phủ hay quân đội là chuyện khá phổ biến. “Các trường đại học rất cởi mở khi làm việc với quân đội. Nếu đó là lĩnh vực nhạy cảm sẽ được đóng dấu mật”, giáo sư Wong cho biết.
Giáo sư Wong nhận định công nghệ phát hiện cảm xúc từ bình luận video của Li Hui không quá đặc biệt. Đó là lý do chúng được xuất bản công khai. “Có rất nhiều nghiên cứu mà công chúng chưa biết, bởi một số liên quan tới lĩnh vực quân sự nhạy cảm và được xếp vào loại bí mật”, ông Wong nói thêm.
 |
| Ông Nhậm Chính Phi từng phục vụ trong quân đội Trung Quốc. Ảnh: Bloomberg. |
Bloomberg còn tìm thấy nhiều nguồn dữ liệu công khai khác về mối quan hệ giữa gã khổng lồ công nghệ có trụ sở ở Thâm Quyến với chính quyền Trung Quốc. Năm 2006, nhà nghiên cứu Zheng Chuangming tự nhận làm việc cho Huawei tiết lộ hãng từng nghiên cứu về các thuật toán phần mềm của Mỹ trong việc tối ưu quá trình sử dụng năng lượng.
Hay Li Jie, cựu nhân viên khác, cho biết đã làm việc với hai nhà nghiên cứu quân sự về hệ thống thông tin địa lý. Dự án này từng xuất hiện trong cuộc hội thảo về viễn thông ở thành phố Đại Liên năm 2009.
Chưa rõ Li Jie hiện còn ở lại công ty hay không. Một trong những người hợp tác nghiên cứu với ông đến từ Đại học Công nghệ Quốc phòng Trung Quốc. Tác giả thứ ba là sĩ quan PLA.
Năm 2013, bài báo của nhân viên Huawei có tên Zhou Jian nói rằng hãng đã làm việc với một bệnh viện của PLA về vấn đề tim mạch. Nghiên cứu thuộc dự án “Kế hoạch 5 năm lần thứ 12” của PLA.
Sau khi bị chính quyền Tổng thống Trump đưa vào danh sách đen, Huawei đã đối mặt với rất nhiều khó khăn. Hãng giảm dự báo doanh thu giảm xuống mức 100 tỷ USD mỗi năm từ nay cho đến 2020, thấp hơn khoảng 30 tỷ USD so với mong đợi.
