'Hoàn thành 570.000 căn nhà ở xã hội vào năm 2025'

4 nhóm vấn đề chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị

Thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý phát triển đô thị của Việt Nam, nhất là ở các thành phố lớn. Việc di dời trụ sở bộ, ngành khỏi nội đô thành phố Hà Nội.

Quản lý thị trường bất động sản; Việc xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật trong hoạt động giao dịch, huy động vốn, kinh doanh bất động sản.

Việc xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, công nhân lao động, nhất là tại các khu kinh tế, khu công nghiệp và các thành phố lớn.

Trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng trong xây dựng, ban hành, thực hiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, đơn giá, định mức trong xây dựng cơ bản. Việc kiểm soát giá và bảo đảm nguồn nguyên, vật liệu để xây dựng các công trình, dự án, nhất là các dự án quan trọng quốc gia.

72 đại biểu đăng ký chất vấn Bộ trưởng Xây dựng

Phát biểu mở đầu trước khi trả lời chất vấn, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết từ đầu nhiệm kỳ, Bộ Xây dựng đã luôn nỗ lực, cố gắng và đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực được phân công theo chức năng, nhiệm vụ. Song bên cạnh đó, ông thừa nhận vẫn còn những hạn chế, tồn tại và những kết quả chưa được như mong muốn.

“Chúng tôi nhận thức rõ trách nhiệm của mình về các hạn chế, tồn tại này; đã và đang thực hiện kế hoạch để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý nhà nước nhằm sớm khắc phục các hạn chế tồn tại của toàn ngành và của Bộ Xây dựng”, ông Nghị nói và cho biết sẵn sàng lắng nghe chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Điều hành phiên chất vấn, Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết đã có 72 đại biểu đăng ký chất vấn Bộ trưởng Xây dựng.

Sẽ có chế tài với chủ đầu tư chậm bàn giao hạ tầng

Đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình) chất vấn hiện nay có rất nhiều dự án nhà ở, khu đô thị sau thời gian sử dụng thì hạ tầng như vỉa hè, đường xá... xuống cấp, nhưng không thể nâng cấp vì chưa bàn giao cho chính quyền. Nhà nước chưa nâng cấp được còn chủ đầu tư thì bỏ bê. Đại biểu đặt câu hỏi vấn đề này có thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng hay không, nếu có thì sẽ được giải quyết như thế nào và khi nào.

Trả lời, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết những năm gần đây nhiều địa phương đã phát triển các khu nhà ở, khu đô thị khác nhau cả về quy mô lẫn chất lượng hạ tầng, tạo ra nhiều đô thị đồng bộ. Tuy nhiên, ông thừa nhận nhiều dự án đến nay vẫn chưa bàn giao hạ tầng kĩ thuật cho địa phương, một số chưa bàn giao đã xuống cấp.

Theo Bộ trưởng, có 4 nguyên nhân chính của vấn đề này. Thứ nhất là quy định pháp luật về xây dựng đô thị trước 2021 mới chỉ có quy định mang tính nguyên tắc, chưa có quy định cụ thể nên việc bàn giao còn lúng túng. Thứ hai, các dự án có nhiều phân kỳ kéo dài nên chủ đầu tư chậm bàn giao hạ tầng kỹ thuật để chờ hoàn thành, trong khi đó hạ tầng từ thời kì đầu xuống cấp.

Thứ ba, người đứng đầu Bộ Xây dựng cho rằng một số chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm trước khi bàn giao, dẫn đến chất lượng hạ tầng còn kém. Thứ tư, nguồn lực của chính quyền cả về nhân lực lẫn vật lực đều chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý, do đó chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm duy tu, bảo dưỡng hạ tầng.

Để giải quyết vấn đề này, thời gian tới Bộ Xây dựng sẽ tập trung xây dựng pháp luật liên quan. Trong đó, tiếp tục rà soát để quy định rõ hơn việc chủ đầu tư phải đề xuất phương án bàn giao ngày từ khi lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc khi lập hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án. Đồng thời, các cơ quan Nhà nước cũng phải có trách nhiệm hơn trong việc đốc thúc chủ đầu tư.

Song song đó, Bộ Xây dựng sẽ đề xuất sửa đổi các nghị định thuộc phạm vi quản lý, trong đó có vấn đề bàn giao hạ tầng kỹ thuật. Đặc biệt, việc xử phạt hành chính tương ứng khi không tuân thủ cũng sẽ được đề xuất sửa đổi.

Đang thiếu gần 5 triệu m2 nhà ở xã hội

Trả lời đại biểu Nguyễn Thị Lệ (TP.HCM) về vấn đề phát triển nhà ở xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng dù đạt được những kết quả ban đầu, việc phát triển nhà ở xã hội chưa đáp ứng kỳ vọng. Đến nay cả nước mới có 7,79 triệu m2 nhà ở xã hội trong khi yêu cầu là 12,5 triệu m2. Quỹ đất cho nhà ở xã hội cũng chỉ đáp ứng được 36,34%.

Lý giải kết quả trên, Bộ trưởng cho rằng quy định pháp luật còn nhiều vướng mắc cần nghiên cứu và sửa đổi bổ sung, đặc biệt là Luật Nhà ở và các luật khác liên quan.

“Cần sửa đổi các nội dung như trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua bán nhà ở xã hội; xác định giá nhà ở xã hội trước khi giao dịch; các ưu đãi cho chủ đầu tư dự án; quy định các dự án nhà ở xã hội phải dành diện tích tối thiểu 20% để cho thuê; chưa có quy định cho phép các tổ chức doanh nghiệp hợp tác, hợp tác xã được mua, thuê mua nhà ở xã hội”, Bộ trưởng nêu.

Ngoài ra, việc bố trí nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội cũng gặp nhiều khó khăn. Thực tế, ngân hàng chính sách xã hội mới bố trí được 35% so với nhu cầu. Trong khi đó, nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng cũng chưa được bố trí.

Bên cạnh đó, một số địa phương cũng chưa chú trọng, quan tâm vào hoạt động liên quan đến phát triển nhà ở xã hội. Trong thời gian tới, để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, Bộ trưởng cho rằng các bộ ngành cần tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan đến nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội để tháo gỡ những vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi làm tăng nguồn cung nhà ở xã hội, tháo gỡ những nút thắt cho các dự án xây dựng nhà ở đô thị.

Bộ trưởng lý giải 5 nguyên nhân gây ngập úng ở đô thị

Đại biểu Trần Văn Lâm (Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách) chất vấn Bộ trưởng xây dựng về giải pháp cho tình trạng ngập úng đô thị và tắc nghẽn giao thông khi mật độ dân cư quá đông. Theo ông Lâm, tình trạng ngập úng đô thị xảy ra khắp nơi, từ núi cao đến ven biển, hay như Hà Nội cũng “mưa là lụt, không mưa cũng ngập”. Trong khi đó, kẹt xe, tắc nghẽn giao thông ngày càng trầm trọng và chưa thấy có lối ra.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thừa nhận việc này chưa được giải quyết căn bản, làm ảnh hưởng tới cuộc sống người dân. Cho biết có nhiều nguyên nhân gây ra thực trạng này, Bộ trưởng Nghị “điểm tên” 5 nguyên nhân chính gồm: Biến đổi khí hậu; quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng khiến dịch tích bề mặt bê tông tăng nhanh, thoát nước giảm; quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu, đảm bảo tầm nhìn; các dự án thoát nước còn hạn chế và nguồn lực đáp ứng hạ tầng đô thị còn chưa được làm rõ.

Về giải pháp, ông Nghị cho biết Bộ Xây dựng sẽ tập trung nâng cao chất lượng công tác quy hoạch bằng cách rà soát, điều chỉnh quy hoạch không còn phù hợp, khả thi. Trong quy hoạch, cũng sẽ tính tới biến yếu tố biến đổi khí hậu, nước biển dâng, kết hợp quy hoạch thủy lợi với đầu tư hệ thống hạ tầng cho đô thị. Bên cạnh đó, ông Nghị nhấn mạnh siết chặt khâu quản lý từ công tác quy hoạch từ cấp phép đến thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quy hoạch.

Điều hành phiên chất vấn, Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Bộ trưởng Xây dựng cần phân chia thời gian cho các vấn đề hợp lý để trả lời hết. Ông Phương nhắc lại câu hỏi của đại biểu Lâm về tắc nghẽn giao thông vẫn chưa được giải đáp.

Sẽ có chính sách đặc biệt phát triển nhà ở xã hội

Đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) nhấn mạnh mục tiêu nhà ở xã hội hướng tới người lao động thu nhập thấp, tuy nhiên giá NOXH hiện nay ở mức cao, bình quân trên 15 triệu đồng/m2, có nơi 21-25 triệu đồng/m2. Đại biểu yêu cầu Bộ trưởng Xây dựng lý giải nguyên nhân, đồng thời cho biết có thể đưa giá nhà ở xã hội về mức thu nhập của công nhân hay không.

“Nếu được thì giải pháp như thế nào, trong thời gian bao lâu?”, đại biểu Kon Tum chất vấn.

Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị thừa nhận mục tiêu phát triển nhà ở xã hội chưa đạt yêu cầu. Nguyên nhân do chưa đảm bảo được nguồn cung, đồng thời quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội còn hạn chế. Mặt khác, nguồn vốn để phát triển nhà ở xã hội chưa được đảm bảo, chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư chưa thực sự thu hút.

Đồng thời, quá trình, thủ tục tổ chức thực hiện còn phức tạp dẫn đến nguồn cung chưa đủ, từ đó khiến giá nhà còn cao so với thu nhập của đối tượng.

Thời gian tới, Bộ trưởng cho biết sẽ triển khai nhiều giải pháp đồng bộ về sửa đổi các luật liên quan, qua đó cải thiện nguồn cung nhà ở xã hội với nhiều chính sách ưu đãi. Đặc biệt, người đứng đầu Bộ Xây dựng cho rằng nếu thực hiện được đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội đang trình Thủ tướng xem xét phê duyệt thì nguồn cung và giá nhà ở xã hội sẽ phù hợp hơn.

Khắc phục tính hình thức trong lấy ý kiến dân cư về quy hoạch

Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân (Bắc Kạn) chất vấn Bộ trưởng Xây dựng về bất cập trong việc điều chỉnh quy hoạch tổng thể và giải pháp khắc phục tính hình thức trong việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư về quy hoạch.

Bộ trưởng Xây dựng thừa nhận việc lấy ý kiến các đối tượng chịu sự tác động về công tác quy hoạch cũng là một hạn chế. Ông cho biết Bộ Xây dựng sẽ rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định liên quan đến quy hoạch đô thị và nông thôn, đề xuất sửa đổi luật quy hoạch đô thị và nông thôn theo hướng làm rõ hơn trình tự tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt, hoàn thiện quy trình thẩm định quy hoạch, trong đó có việc lấy ý kiến của các đối tượng chịu tác động và các cơ quan.

Phân cấp thẩm định các dự án nhóm B

Đại biểu Hà Ánh Phượng (Phú Thọ) đặt vấn đề tại sao xây dựng nhà từ 24 tầng trở lên phải do Bộ Xây dựng cấp phép, trong khi các nước khác cho phép những đơn vị tư nhân có đủ điều kiện và năng lực cấp phép. Đại biểu cũng nhấn mạnh hiện nay Bộ Xây dựng chỉ có một đơn vị thực hiện thủ tục này. Do đó, đại biểu mong Bộ trưởng Xây dựng cho biết thời gian tới có giải pháp cho phép các đơn vị ngoài Bộ Xây dựng có đủ điều kiện và năng lực thẩm định hay không.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định Bộ chỉ chịu trách nhiệm thẩm định các công trình dân dụng đặc biệt, còn lại đã phân cấp toàn diện cho cơ quan chuyên môn ở các địa phương và các bộ, ngành khác. Để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho quá trình triển khai các dự án, cũng như tháo gỡ vướng mắc trong đầu tư công, trong dự thảo sửa đổi các luật đang xin ý kiến, Bộ Xây dựng đã đề xuất tiếp tục phân cấp cho cơ quan chuyên môn ở các địa phương thẩm định công trình nhóm B, cấp 2 trở xuống.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, nhóm công trình này hiện chiếm đến 61% tổng số hồ sơ đang được Bộ Xây dựng giải quyết. Do đó, khi quy định này được ban hành chính thức sẽ giảm đáng kể lượng hồ sơ thẩm định. Thời gian tới, Bộ trưởng khẳng định sẽ tiếp tục nghiên cứu để đơn giản hóa các thủ tục thẩm định liên quan, thiết kế kỹ thuật để đảm bảo cái cách hành chính, tăng cường quản lý nhà nước cũng như đảm bảo chất lượng an toàn công trình.

Xây dựng thêm quy định về quản lý vận hành chung cư

Đại biểu Tạ Thị Yên (Điện Biên) nêu tình trạng người dân căng băng rôn ở một số dự án nhà ở do chưa nhận được sổ hồng, sổ đỏ, giấy chứng nhận nhà ở, đất ở. Nguyên nhân phát sinh do chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính và thủ tục về đầu tư xây dựng.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết việc quản lý vận hành chung cư được quy định tương đối đầy đủ, từng bước đi vào nề nếp, khắc phục cơ bản các tồn tại nhưng vẫn còn đó một số hiện tượng như phản ánh.

Qua thanh tra giải quyết khiếu nại, Bộ Xây dựng nhận thấy 5 nhóm vấn đề liên quan tranh chấp nhà chung cư bao gồm cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, sử dụng đất, sở hữu nhà. Thời gian qua Bộ đã tiến hành thanh tra xử lý hành vi vi phạm, yêu cầu chủ đầu tư giải quyết tranh chấp, khiếu nại của cư dân.

Thời gian tới, Bộ sẽ tiến hành rà soát, xây dựng các quy định về quản lý vận hành chung cư.

44 địa phương công bố giá vật liệu hàng tháng

Giá vật liệu xây dựng tăng cao làm ảnh hưởng tiến độ thực hiện các dự án Đại biểu Dương Văn Phước (Quảng Nam) nêu thực tế việc đấu thầu hợp đồng trọn gói hoặc theo đơn giá cố định không được điều chỉnh giá, trong khi giá biến động rất lớn nên nhiều doanh nghiệp trúng thầu các công trình có vốn NSNN gặp khó khăn, có nguy cơ phá sản. Ông Phước hỏi về suy nghĩ và giải pháp của Bộ trưởng Xây dựng về vấn đề này.

Thừa nhận có thực trạng giá vật liệu tăng mạnh thời gian qua, Bộ trưởng Xây dựng nói việc này tác động lớn việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư. Theo quy định, đối với hợp đồng trọn gói hoặc theo đơn giá cố định thì giá trị không đổi trong suốt quá trình thực hiện và không được điều chỉnh giá.

Nhưng ông Nghị cho hay phần lớn các dự án, kể cả cao tốc Bắc - Nam, đều áp dụng loại hợp đồng được điều chỉnh, căn cứ vào giá vật liệu xây dựng và chỉ số giá xây dựng do địa phương công bố. Bộ trưởng Xây dựng giải thích theo quy định, hợp đồng đã ký trọn gói chỉ được điều chỉnh trong điều kiện bất khả kháng hoặc hoàn cảnh thay đổi, việc xem xét các yếu tố này phải đánh giá theo từng hoàn cảnh.

Để giải quyết vướng mắc, Bộ Xây dựng đã tổ chức nhiều đoàn đi làm việc với các địa phương, đề nghị công bố giá vật liệu xây dựng và thường xuyên cập nhật, điều chỉnh giá vật liệu xây dựng cho phù hợp. “Đến nay đã có 44 địa phương công bố giá vật liệu xây dựng hàng tháng và 19 địa phương công bố hàng quý. Việc địa phương chủ động công bố, bám sát thị trường sẽ góp phần đáp ứng việc quản lý giá vật liệu xây dựng”, ông Nghị nói.

Dự báo thị trường bất động sản tiếp tục khó khăn

Trả lời câu hỏi của đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) dự báo về thị trường bất động sản, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị chỉ ra nhiều vấn đề còn tồn tại, rồi đưa ra dự báo.

Ông cho rằng hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản vẫn còn một số bất cập; cơ cấu sản phẩm bất động sản chưa phù hợp, phổ biến là bất động sản ở các phân khúc nhà ở trung, cao cấp, bất động sản du lịch có biểu hiện dư thừa; cơ cấu nguồn lực cho thị trường bất động sản còn bất hợp lý.

Hiện nay chủ yếu từ nguồn vốn tín dụng ngân hàng, vốn huy động qua phát hành trái phiếu và tiền ứng trước của khách hàng, vốn chủ đầu tư chỉ chiếm khoảng 15-30% tổng mức đầu tư của dự án. Chưa có các nguồn vốn trung, dài hạn ổn định cho thị trường.

Ngoài ra, giao dịch bất động sản chưa được minh bạch, hiện tượng "hai giá", kê khai thấp hơn giá giao dịch thực nhằm trốn thuế trong giao dịch kinh doanh bất động sản còn khá phổ biến. Giá bất động sản, đặc biệt là nhà ở, đất ở liên tục tăng và cao hơn so với thu nhập của người dân.

Theo ông Nghị, Bộ Xây dựng dự báo thị trường bất động sản tiếp tục khó khăn, nguồn cung tiếp tục bị hạn chế. Cơ cấu có cải thiện nhưng còn hạn chế. Các phân khúc như nhà ở xã hội, nhà giá rẻ nhu cầu còn lớn.

Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tháo gỡ khó khăn, kiểm soát cơ cấu bất động sản, tạo điều kiện cho doanh nghiệp bất động sản làm ăn đúng quy định của pháp luật. Ngoài ra, sẽ kiểm soát phát hành trái phiếu huy động vốn trên thị trường chứng khoán; tháo gỡ khó khăn vưỡng mắc, đầu tư đất đai, tạo nguồn cung trên thị trường.

Trách nhiệm của các bộ khi chậm di dời trụ sở

Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) yêu cầu Bộ trưởng Xây dựng đánh giá về tiến độ di dời các trụ sở bộ, ngành, cơ sở công nghiệp, đại học ra khỏi nội đô TP Hà Nội, và giải pháp nào để đẩy nhanh trong thời gian tới.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết đến nay công tác di dời còn chậm, do còn các cơ quan chưa thật sự quyết liệt. Đồng thời, nguồn ngân sách bố trí cho di dời và đầu tư cho trụ sở mới còn hạn chế, trong khi cũng chưa có phương án huy động nguồn lực ngoài ngân sách. Về trách nhiệm, Bộ trưởng thừa nhận Bộ Xây dựng chưa giám sát, đôn đốc hiệu quả trong thời gian qua.

Tuy nhiên, ông cũng cho rằng các cơ quan chịu trách nhiệm cụ thể vẫn chưa quyết liệt. Do đó, thời gian tới các bộ ngành trung ương và TP Hà Nội cần thúc đẩy công tác di dời, xác định danh mục các cơ sở cần di dời cũng như xây dựng cơ chế và chính sách di dời.

Riêng TP Hà Nội khẩn trương rà soát, lập đồ án quy hoạch chung và phân khu đô thị, xác định quỹ đất phù hợp, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu về hạ tầng và quan tâm dành nguồn lực để thực hiện công tác di dời.

Thiếu trách nhiệm dẫn đến vi phạm quy hoạch

Theo đại biểu Phan Thái Bình (đoàn Quảng Nam), Báo cáo số 130 ngày 28/10 cho thấy vẫn còn hạn chế liên quan đến việc điều chỉnh quy hoạch đô thị, bao gồm điều chỉnh tổng thể và cục bộ, nhất là quy hoạch chi tiết tại các địa phương còn có tình trạng tùy tiện, không tuân thủ quy định pháp luật. Do đó đề nghị Bộ trưởng nêu hệ lụy, nguyên nhân chủ quan, trách nhiệm và giải pháp khắc phục.

Trước nghị trường, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết nguyên nhân của vấn đề này đến từ công tác đánh giá, rà soát thực hiện quy hoạch chưa kịp thời, việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư còn nặng hình thức, chưa được quan tâm đúng mức, việc thi hành pháp luật còn chưa được triệt để…

Bộ trưởng Bộ Xây dựng thừa nhận có trách nhiệm khi thiếu đôn đốc, kiểm tra, thanh tra, chưa kịp thời hướng dẫn, xử lý những vi phạm theo quy định của pháp luật liên quan đến quy hoạch đô thị để đảm bảo công tác này được thực hiện chặt chẽ đúng theo quy định của pháp luật.

Để khắc phục, Bộ sẽ đề xuất sửa đổi điều chỉnh các luật liên quan đến quy hoạch đô thị và nông thôn, trong đó dự kiến sửa đổi bổ sung, hoàn thiện pháp luật về quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng, hoàn thiện quy trình lập quy hoạch, quy trình điều chỉnh cục bộ quy hoạch…

Xử lý cán bộ để vi phạm trật tự quy hoạch xây dựng

Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) cho rằng để khắc phục hiệu quả tình trạng vi phạm trật tự quy hoạch xây dựng cần xử lý nghiêm cán bộ, công chức có thẩm quyền để xảy ra vi phạm hoặc có hành vi dung túng, bao che. Ngoài việc đề nghị Bộ trưởng nêu quan điểm về vấn đề này, đại biểu yêu cầu thông tin về các quy định liên quan và hiệu quả thực hiện.

Trả lời đại biểu đoàn Quảng Nam, Bộ Trưởng Nguyễn Thanh Nghị đã có quy định pháp luật xử lý hình thức vi phạm này tại Nghị định 16/2022 về quy định xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến Luật Xây dựng thay thế Nghị định 139/2017.

Tuy nhiên, việc xử lý cán bộ cần theo quy trình, thủ tục của Đảng và pháp luật của Nhà nước liên quan đến công tác cán bộ.

Không vì tiến độ mà bỏ qua chất lượng quy hoạch

ĐBQH Lê Thanh Vân chất vấn về tiến độ lập các quy hoạch chậm và trách nhiệm trong câu chuyện này, người trả lời được chỉ định là Bộ trưởng KHĐT Nguyễn Chí Dũng.

Theo Bộ trưởng KHĐT, đây là lần đầu tiên chúng ta thực hiện Luật Quy hoạch, phải đồng thời cùng lúc lập 110 quy hoạch, gồm một quy hoạch tổng thể quốc gia, 6 quy hoạch của 6 vùng kinh tế, 39 quy hoạch ngành quốc gia và 63 quy hoạch cấp tỉnh. “Chúng ta đang tiến hành khối lượng công việc rất lớn”, ông Dũng nói.

Thông tin chi tiết hơn về tiến độ, ông cho biết quy hoạch tổng thể quốc gia đang được báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội xem xét thông qua kỳ hợp tới. Hiện nay, với 6 quy hoạch vùng, Chính phủ đã thông qua quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long, 5 vùng còn lại đang tổ chức lập; 39 quy hoạch ngành quốc gia đã xong 5 quy hoạch ngành giao thông; 63 quy hoạch của địa phương đã thẩm định 9 quy hoạch, còn hơn 50 tỉnh đã xong và đang thẩm định.

“Tiến độ này là chậm so với yêu cầu”, ông Dũng thừa nhận và cho biết nguyên nhân có phần do lần đầu thực hiện, còn nhiều cách hiểu khác nhau về tích hợp quy hoạch; lực lượng tư vấn còn mỏng; phương pháp quy hoạch tích hợp với khối lượng lớn chưa đáp ứng yêu cầu.

Bộ trưởng KHĐT khẳng định Chính phủ rất quan tâm và có nhiều văn bản chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch theo quan điểm “không vì tiến độ mà bỏ qua chất lượng. “Quan tâm lớn nhất của Chính phủ là chất lượng quy hoạch phải đảm bảo đồng bộ, đảm bảo tầm nhìn chiến lược”, ông Dũng nói và cam kết sẽ cố gắng tháo gỡ khó khăm, hướng dẫn, tham gia cùng địa phương, các bộ ngành có phương pháp lập quy hoạch tốt nhất.

Ông chia sẻ thêm lần này không phải cứ xong quy hoạch tỉnh mới làm quy hoạch vùng mà sẽ làm đồng thời, quy hoạch sau nếu có khác thì sẽ điều chỉnh theo quy hoạch cấp cao hơn.

Dân sửa nhà trong ngõ cũng biết, nhưng cao ốc vi phạm lại không phát hiện ra

Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy chất vấn về tình trạng dân sửa chữa nhà trong ngõ thanh tra xây dựng vẫn nắm được, trong khi nhiều công trình lớn, thậm chí là những cao ốc ngoài mặt đường có vi phạm trật tự xây dựng nhưng cơ quan chức năng không phát hiện ra.

“Có tham nhũng, tiêu cực trong vấn đề này hay không”, nữ đại biểu chất vấn và hỏi thêm về giải pháp để đảm bảo mọi vi phạm đều được phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Xây dựng khẳng định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng đã có quy định đầy đủ, có chế tài rõ ràng.

Ông Nguyễn Thanh Nghị cho biết Bộ Xây dựng có trách nhiệm trong việc hướng dẫn, đôn đốc, triển khai thực hiện văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực này.

“Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật theo hướng chặt chẽ hơn, khả thi hơn, hạn chế và giảm dần vi phạm trong thời gian tới”, ông Nghị nói.

Vi phạm trật tự xây dựng dù giảm, vẫn còn phức tạp

Trả lời đại biểu Trịnh Lam Sinh (An Giang) về việc quản lý các công trình xây dựng không phép, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết các vi phạm về trật tự xây dựng rất khó khắc phục hậu quả, các trường hợp buộc phá dỡ gây lãng phí nguồn lực. Vì vậy việc phát hiện và xử lý sớm luôn là ưu tiên hàng đầu của cơ quan quản lý.

Theo Bộ trưởng, các quy định liên quan đến nay đã tương đối đồng bộ và đầy đủ, ngày càng chặt chẽ với biện pháp xử lý ngày càng nghiêm khắc theo hướng tăng nặng xử phạt và buộc phá dỡ các phần vi phạm. Kết quả, tỷ lệ sai phạm giảm dần qua từng năm. Cụ thể, 2020 số công trình không phép chiếm 23,8% trong tổng số công trình được thanh tra, nhưng 2021 chỉ còn chiếm 13,4%, đến 6 tháng đầu năm nay còn 7,1%.

Dù vậy, người đứng đầu Bộ Xây dựng thừa nhận tình trạng vi phạm trật tự xây dựng dù giảm nhưng vẫn còn phức tạp. Việc phát hiện có thời điểm, có trường hợp chưa kịp thời, xử phạt chưa nghiêm khắc, triệt để.

Do đó, thời gian tới Bộ cùng các cơ quan thẩm quyền sẽ tập trung hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm trong xây dựng. Bên cạnh đó, Bộ trưởng đề nghị các địa phương bổ sung ngân sách để thực hiện quy hoạch cũng như thẩm định, cấp giấy phép xây dựng làm cơ sở để quản lý các công trình trên địa bàn.

Các địa phương đồng thời phải tăng cường trách nhiệm trong quản lý, thanh tra, xử lý nghiêm cán bộ công chức phát hiện sai phạm nhưng không xử lý hay xử lý không triệt để. Song song, Bộ trưởng cũng cho biết cần tăng cường tuyên truyền phổ biến pháp luật để người dân và các chủ thể chấp hành nghiêm túc.

Nhiều nơi quy hoạch “treo bền vững”

Trước tình trạng công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch Nhà nước về quy hoạch phát triển đô thị vẫn xuất hiện sai phạm, đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) yêu cầu Bộ trưởng nêu giải pháp, trách nhiệm của Bộ và cá nhân khi nhiều nơi chất lượng quy hoạch không đảm bảo, quy hoạch treo và không ít nơi “treo bền vững”.

Lý giải tình trạng quy hoạch treo, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng đây là những dự án chưa xác định được nguồn lực, chất lượng quy hoạch và cơ chế triển khai đầu tư.

“Quy hoạch của chúng ta chưa đảm bảo chất lượng, thiếu tầm nhìn, dự báo chưa chính xác và cũng không lặp đồng bộ các quy hoạch liên quan, gây mâu thuẫn giữa các quy hoạch với nhau”, Bộ trường nhấn mạnh.

Ngoài ra, việc tổ chức quản lý quy hoạch cũng chưa thực hiện đầy đủ, nghiêm túc. Một số địa phương còn chủ quan khi mở rộng đất phát triển đô thị mà chưa tính toán chính xác nguồn lực. Thủ tục đất đai còn chậm và năng lực của chủ đầu tư cũng chưa đảm bảo.

Trách nhiệm này, theo Bộ trưởng, thuộc về các cơ quan lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý, đánh giá, rà soát quy hoạch. Bộ Xây dựng cũng chưa kiểm tra, đôn đốc, thanh tra, xử lý kịp thời, hoàn thiện hệ thống quy định pháp luật để đảm bảo quy hoạch chặt chẽ, có tầm nhìn và khả thi.

Thời gian tới, Bộ sẽ tập trung hoàn thiện quy định pháp luật, bổ sung những quy định như tăng sự tham gia của cộng đồng dân cư, nhà đầu tư trong quá trình lấy ý kiến đồ án quy hoạch. Ngoài ra sẽ thâm định dự án đầu tư, tăng thẩm tra năng lực đầu tư về vốn và khả năng huy động vốn…

Sẽ có luật đô thị nông thôn

Trả lời câu hỏi về vấn đề quy hoạch thiếu tầm nhìn của đại biểu Mai Thị Thúy (Tuyên Quang), Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định đó là một trong những biểu hiện của chất lượng quy hoạch thấp, công tác dự báo thiếu khoa học và chưa khả thi, dẫn đến việc điều chỉnh chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật với định hướng không phù hợp, vượt quá khả năng và nguồn lực thực hiện.

Bộ trưởng chỉ ra tình trạng quy hoạch chưa gắn với kế hoạch vốn trung hạn và hàng năm. Một trong các nguyên nhân là công tác lý luận và phương pháp quy hoạch chưa đáp ứng nhu cầu.

Cùng với đó là tình trạng hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, còn nhiều mâu thuẫn; công cụ quản lý chưa hiệu quả; trình độ năng lực của các cán bộ và việc áp dụng công nghệ thông tin hạn chế.

Bộ trưởng cho biết thời gian tới, Bộ sẽ tập trung xây dựng luật về đô thị nông thôn, hoàn thiện quy định, bổ sung nội dung biến đổi khí hậu và tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra tại các địa phương.

Tiền đâu để xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội?

Đại biểu Đỗ Trí Nghĩa (đoàn Phú Yên) băn khoăn về nguồn ngân sách để hiện thực hóa đề án xây 1 triệu nhà ở xã hội, đặc biệt khi nhà ở xã hội hiện nay không hấp dẫn doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, vị đại biểu đặt câu hỏi về trách nhiệm và giải pháp của Bộ Xây dựng trước tình trạng một số doanh nghiệp khi lập dự án nhà ở xã hội nhưng chuyển đổi sang nhà ở thương mại để bán.

Phản hồi vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho rằng nhu cầu nhà ở cho đối tượng thu nhập thấp đô thị và công nhân khu công nghiệp còn rất lớn, việc triển khai thực hiện trên thực tế chưa đáp ứng được nhu cầu này.

Vì vậy, Bộ Xây dựng đã xây dựng đề án này, gồm nhiều gói giải pháp từ xây dựng pháp luật, tổ chức triển khai thực hiện cho đến huy động nguồn lực. Cho đến nay, dưới sự quan tâm của Chính phủ, các bộ ngành và địa phương, Bộ trưởng khẳng định đề án này có thể đảm bảo tính khả thi.

Về vấn đề thứ hai, Bộ trưởng cho biết để chuyển đổi từ nhà ở xã hội sang nhà ở thương mại cần đáp ứng nhiều điều kiện như đảm bảo quy hoạch, đảm bảo phù hợp chương trình kế hoạch phát triển nhà ở và phù hợp với quy định pháp luật có liên quan.

‘Trách nhiệm của ai khi xây nhà cao tầng sau khi di dời trụ sở’

Trước tình trạng sau khi di dời các doanh nghiệp, cơ quan ra khỏi nội thành, quỹ đất được sử dụng để xây dựng trung tâm thương mại, chung cư, gây sức ép lên hạ tầng giao thông, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) tranh luận.

"Yêu cầu Bộ trưởng cho biết đã thực hiện đúng Quyết định số 130 của Thủ tướng hay chưa? Trách nhiệm của Bộ thế nào?", đại biểu đặt câu hỏi.

Ông lấy ví dụ nhà máy in Tiến Bộ khi di dời ra khỏi nội đô thì lại xây dựng trung tâm thương mại. Ngoài ra, nhà máy thiết bị bưu điện (Đường Trần Phú, quận Ba Đình, Hà Nội) khi di dời lại xây dựng tòa nhà 11 tầng.

Trả lời, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị tái khẳng định trong 3 quy tắc sử dụng quỹ đất sau di dời, có quy tắc về việc sử dụng để xây dựng nhà ở cao tầng sai quy hoạch. Nhưng trong quá trình rà soát, nếu thẩm định đúng quy trình, đảm bảo điều kiện hạ tầng đúng quy hoạch, chúng ta có thể triển khai.

Chủ tọa phiên chất vấn yêu cầu Chủ tịch UBND TP Hà Nội chuẩn bị để giải trình thêm vấn đề đại biểu quan tâm.

Bộ GTVT nghiên cứu cát biển thay cho cát sông

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng được người điều hành phiên chất vấn mời làm rõ 3 vấn đề.

Về nghiên cứu vật liệu xây dựng mới thay thế vật liệu truyền thống, Bộ trưởng GTVT cho biết thực tế hiện nay, tổng nhu cầu dùng cát làm vật liệu cho các công trình giao thông chiếm 39 triệu mét khối nhưng ở Đồng bằng sông Cửu Long - nơi đang triển khai nhiều dự án trọng điểm liên quan tuyến cao tốc Bắc - Nam, chỉ có 26 triệu m3, đang thiếu nguồn rất lớn.

Vừa qua Bộ GTVT phối hợp với các bộ đã nghiên cứu vật liêu cát biển thay thế cát sông, theo nghiên cứu ban đầu nếu thay thế, riêng vùng này có thể có khối lượng rất lớn.

“Dự kiến cuối năm 2023 sẽ có kết quả khẳng định vật liệu này có thay thế cát sông được hay không. Nghiên cứu ban đầu thì khả thi, nhưng còn yếu tố kỹ thuật phải nghiên cứu. Một số nước trên thế giới đã áp dụng nguyên vật liệu này”, ông Thắng nói.

Không để chạy theo lợi nhuận mà phá vỡ quy hoạch

Lý giải nguyên nhân ngập úng đô thị, ông Thắng cho biết ở các khu đô thị cũ trước đây thường có cốt nền thấp, khi sửa chữa đường thì thường sử dụng các phương pháp thi công cũ là tiếp tục trải thảm lên, khiến cốt đường khu đô thị cao hơn cốt nhà, dẫn đến ngập úng.

Bên cạnh đó, hệ thống cống rãnh của các khu đô thị trước đây nhỏ, không đồng bộ nên không đáp ứng yêu cầu.

Tư lệnh ngành giao thông cho biết vừa qua Bộ Xây dựng đã chỉ đạo áp dụng phương pháp mới cho vấn đề. “Thay vì đường hỏng trải thảm lên khiến cốt đường cao hơn cốt nhà thì giờ dùng phương pháp cào bóc tái sinh, đường hỏng bóc ra rồi tái chế rồi trải lớp mới lên, như vậy không làm tăng cốt đường”, ông Thắng nói.

Với khu đô thị mới, Bộ trưởng GTVT lý giải ngập úng do kết nối giữa hạ tầng khu đô thị với hạ tầng giao thông và hạ tầng kỹ thuật khác chưa được đồng bộ; nhiều vấn đề trong quá trình quản lý vận hành còn vướng mắc về giao thông ở các khu đô thị.

Đưa ra giải pháp, ông nhấn mạnh cần quản lý thật chặt quy hoạch đô thị và quy hoạch giao thông để đảm bảo đồng bộ cốt xây dựng ở khu đô thị mới. Bên cạnh đó, phải kiểm soát chặt chẽ, không để cốt trong khu đô thị cao hơn cốt đường.

Về tắc nghẽn ở khu đô thị, Bộ trưởng GTVT cho rằng nguyên nhân lớn nhất do áp lực phương tiện rất lớn nhưng hạ tầng chưa phát triển kịp.

Giải pháp ông đưa ra là phải có quy hoạch đô thị đồng bộ, ổn định, quản lý chặt quy hoạch nhà cao tầng, không để chạy theo lợi nhuận thương mại mà phá vỡ quy hoạch. Tiếp đó, ông lưu ý cần có giải pháp phát triển giao thông công cộng; thực hiện đồng bộ việc di dời nhanh chóng các công trình, trụ sở ra khỏi nội thành và nâng cao chất lượng trong quản lý, điều hành giao thông đô thị.

Sẽ hoàn thành 570.000 căn nhà trong 5 năm

Trả lời đại biểu về tính khả thi của đề án xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị đưa ra lộ trình 2 giai đoạn.

Theo đó, giai đoạn 2021-2025, tùy theo nhu cầu nhà ở của các địa phương, Bộ Xây dựng xác định mục tiêu 570.000 căn nhà. Giai đoạn 2035-2030, hoàn thành 845.000 căn hộ.

“Giải pháp thực hiện từ hoàn thiện chính sách pháp luật để tháo gỡ khó khăn vướng mắc, đến triển khai thực hiện tháo gỡ khó khăn về đất đai, quy hoạch, nguồn vốn cho nhà ở xã hội, đảm bảo nghiên cứu chính sách sẽ xác định được quỹ đất, đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu…”, ông Nghị nói.