Giữa tháng 7, hình ảnh những cô gái vây xung quanh một chiếc xe Mercedes màu trắng được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội tại Việt Nam. Thân chiếc xe được dán dòng chữ Pocinex, một sàn giao dịch nhị phân hoạt động theo mô hình đa cấp.
Cam kết lợi nhuận 1.000% mỗi tháng
Bằng hình ảnh xe ôtô, đồ hiệu đắt tiền, các thành viên Pocinex mời gọi người chơi với mức thu nhập hấp dẫn. “Chỉ với 500 USD, sau 2-3 ngày bạn có thể hoàn vốn”, lời giới thiệu của D. Hải, người tự nhận là “chuyên gia tài chính 4.0” của Pocinex viết trên Facebook cá nhân.
Mức lợi nhuận cam kết này tương đương với 1.000% trong một tháng. Trong lần tăng giá mạnh gần nhất, Bitcoin mất 7 tháng để tăng 300%.
Theo giới thiệu trên website của Pocinex, sàn giao dịch này có địa chỉ tại Tòa A1, THT New City, QL32, Đức Giang, Hoài Đức, Hà Nội. Địa chỉ và số điện thoại liên hệ của Pocinex được sử dụng chung cho nhiều dự án nhị phân khác như Binanex, Bidefi, Deninex và một trang mua bán đồng WIN, một loại tiền dùng để giao dịch trên sàn Wefinex.
Sàn giao dịch Pocinex có cách hoạt động tương tự Wefinex, mô hình cá cược nhị phân từng bị cơ quan chức năng cảnh báo. Công an TP.HCM nhận định cách chơi và nhận thưởng của Wefinex giống hệt cá độ tài xỉu.
 |
| Hình ảnh chụp cùng xe sang và đồ hiệu là phần không thể thiếu trên Facebook của các "chuyên gia tài chính 4.0" tự xưng. |
Thực tế, mô hình đa cấp nhị phân hoạt động theo hai cách chính là tuyển dụng người tham gia để hưởng hoa hồng hoặc “đầu tư”. Với hình thức đầu tư, người tham gia không mua tài sản mà chỉ đặt cược vào biến động của các loại tài sản như dầu, vàng, Bitcoin…
Trả lời Zing, bà Veronica Do, chuyên gia phân tích tài chính làm việc tại Ant Financial cho rằng đây là mô hình tài chính đầy rủi ro. Người đầu tư sẽ bỏ 10 đồng để mua "quyền để đặt lệnh", từ đó dự đoán sự tăng giảm của giá Bitcoin hoặc các loại tài sản khác trong 1 phút. Sau khoảng thời gian đó, kết quả giá Bitcoin giống như dự đoán, người chơi nhận được tiền thưởng. Nếu giá Bitcoin đi ngược dự đoán, người chơi mất toàn bộ số tiền cược.
“Loại giao dịch đánh cược tiền cho một việc không biết kết quả chính là cờ bạc”, bà Veronica khẳng định.
Trả "hoa hồng" 7 cấp
Trong khi đó, các tài khoản tự nhận là leader (người đứng đầu hội nhóm đầu tư) thường chọn làm cả hai việc một lúc. Theo đó, leader Pocinex sẽ tuyển thêm cấp dưới để hưởng hoa hồng. Hoa hồng này được tính theo 7 cấp. Ở cấp đầu tiên, người giới thiệu sẽ nhận được 50 USD. Các cấp tiếp theo, mức hoa hồng này giảm xuống từ 0,75- 25 USD.
 |
| Pocinex có cách hoạt động tương tự nhiều mô hình nhị phân từng bị cảnh báo bởi cơ quan chức năng. |
Bên cạnh đó, Pocinex còn giới thiệu chính sách kiếm hoa hồng từ số tiền đầu tư của cấp dưới. Theo đó, người giới thiệu sẽ nhận thêm 0,01-1% giá trị giao dịch của các thành viên tuyến dưới.
Theo website của Bộ Công Thương, dấu hiệu đầu tiên để nhận biết hoạt động đa cấp không đáng tin cậy sẽ là chủ yếu tập trung tuyển dụng tuyến dưới để ăn hoa hồng.
Trong danh sách các công ty hoạt động theo mô hình đa cấp được cấp phép tại Việt Nam của Bộ Công thương, cái tên Pocinex không xuất hiện.
Nhiều quốc gia nói không với quyền chọn nhị phân
Hiện mô hình nhị phân đang được kiểm soát chặt thậm chí là cấm tại nhiều nước. Cơ quan Quản lý Tài chính Vương quốc Anh (FCAUK), Cơ quan Chứng khoán và Thị trường châu Âu (ESMA), Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), chính phủ Canada... đều đã lên tiếng cảnh báo, ban hành lệnh cấm hoặc quản lý chặt mô hình nhị phân.
 |
| Các hệ thống tài chính đa cấp thường sử dụng hình ảnh hào nhoáng để chiêu dụ nhà đầu tư. Ảnh: FBNV. |
Nhiều chuyên gia tài chính tại Việt Nam và thế giới nhận định mô hình quyền chọn nhị phân là cờ bạc bởi tính chất "được ăn cả ngã về không" của nó.
"Không phải ngẫu nhiên nhiều nước cấm giao dịch nhị phân. Mô hình này nguy hiểm ở chỗ nó thu hút những người ít kiến thức tài chính nhưng lại tham lam kiếm tiền", bà Veronica cho biết.
Kinh doanh đa cấp tiền số bị cấm tại Việt Nam
Tuy nhiên, tại Việt Nam, mô hình quyền chọn nhị phân vẫn chưa được pháp luật quy định cụ thể để tránh rủi ro cho người tham gia.
"Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay chưa có điều khoản nào liên quan đến mô hình giao dịch nhị phân", ông Phan Vũ Tuấn, Trưởng văn phòng luật Phan Law, cho biết.
Mặc dù chưa có quy định cụ thể cho mô hình nhị phân, pháp luật Việt Nam lại quy định khá chi tiết về hoạt động đa cấp.
 |
| Hiện Pocinex chưa được cấp phép hoạt động đa cấp tại Việt Nam nhưng vẫn tổ chức theo mô hình trả lãi 7 tầng. Các "leader" thường xuyên khoe ảnh xe sang và cuộc sống xa hoa để tăng uy tín. |
"Nghị định 40/2018/NĐ-CP cấm tổ chức, cá nhân kinh doanh đa cấp khi chưa được cấp giấy phép hoạt động bán hàng đa cấp. Đáng lưu ý, nghị định này cũng chỉ ra đối tượng của hoạt động kinh doanh đa cấp chỉ là hàng hóa và cấm mọi hoạt động kinh doanh đa cấp với đối tượng không phải là hàng hóa", luật sư Vũ Tuấn phân tích.
Như vậy, tiền số không phải là hàng hoá. Do đó kinh doanh đa cấp tiền số bị cấm và không được cấp phép.
Theo đại diện công ty Phan Law, pháp luật Việt Nam đưa ra các chế tài cả về hành chính và hình sự, theo đó, cá nhân tổ chức hoạt động kinh doanh đa cấp mà không có giấy phép có thể bị phạt tiền đến 5 tỷ đồng hoặc phạt tù đến 5 năm theo Bộ luật hình sự 2015.
Đối với những người mời gọi, giới thiệu người khác tham gia vào hệ thống đa cấp chưa được cấp phép, chế tài sẽ là phạt tiền đến 30 triệu đồng. Người tham gia vào hoạt động của tổ chức, cá nhân kinh doanh đa cấp cũng sẽ chịu mức chế tài tương tự.
