Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Hầu đồng 'thoát xác' trong liên hoan chầu văn

Liên hoan nghi lễ chầu văn Hà Nội lần thứ nhất vừa diễn ra tại nhiều địa điểm ở Hà Nội với các tiết mục đặc sắc mang đậm yếu tố nghệ thuật tâm linh.

Liên hoan nghi lễ chầu văn Hà Nội lần đầu tiên sẽ được tổ chức từ ngày 25/9 đến 5/10, với sự tham gia của các nhóm chầu văn tại 29 quận, huyện Hà Nội. Trong ảnh là một tiết mục tại đền Kim Giang, quận Thanh Xuân sáng 25/9.
Với 80 tiết mục mang đậm nét văn hóa tâm linh, phần trình diễn của các nghệ nhân thu hút đông đảo người xem.
Chầu văn là loại hình nghệ thuật ca hát cổ truyền, còn gọi là hát văn (hát bóng), có xuất xứ ở vùng đồng bằng Bắc Bộ, tập trung chủ yếu tại tỉnh Nam Định và một số vùng quanh Hà Nội.
Xuất phát từ hình thức diễn xướng dân gian trong các lễ hội, chầu văn ra đời gắn liền với nghi thức hầu đồng của tín ngưỡng Tứ phủ (Đạo Mẫu) và tín ngưỡng thờ Đức Thánh Trần (Đức Thánh Vương Trần Hưng Đạo) - một tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Trong ảnh là phụ kiện của một thanh đồng.
Người biểu diễn chầu văn gọi là "thanh đồng", trong một buổi lên đồng có nhiều "giá". Mỗi lần thay giá, người ta lại phủ lên thanh đồng một tấm khăn lụa đỏ, sau đó bỏ ra và thay bộ trang phục xống áo, khăn chầu, cờ quạt, đồ hầu dâng... sao cho tương xứng với giá.
Khi thì thanh đồng hóa thân thành một vị tướng, hoặc một quan lớn uy nghiêm oai vệ, lúc lại hóa thân thành một cô gái đang tung tăng nhảy múa.
Trong lúc thanh đồng đang hoá thân thì bốn phụ đồng ngồi quỳ chân ở dưới và khán giả cũng nghiêng ngả và múa. Những nắm tiền lẻ sau khi được thanh đồng tung ra, ban phát cho những người xung quanh được coi là tiền lộc.
Hiện hoạt động nghi lễ chầu văn còn nhiều lộn xộn, vì thế mà mất đi tính lành mạnh và nghệ thuật của hoạt động này. Do đó, ban tổ chức dù kêu gọi các nhóm, các thanh đồng tự tham gia, nhưng cũng đưa ra một số quy định nhất định, ví dụ như khống chế về thời gian, quy định hạn chế phát lộc bằng tiền thật, hạn chế đốt vàng trong mỗi giá chầu.
Liên hoan được đánh giá như một hoạt động tích cực giúp người dân và ngay bản thân các nhóm chầu văn có cái nhìn nhận đúng, lành mạnh về nghi lễ nhiều tính nghệ thuật và tâm linh. Trong hoạt động của liên hoan không chấm giải mà chỉ chứng nhận, tôn vinh và trao kỷ niệm chương cho những nghệ nhân xuất sắc tham gia biểu diễn.
Thanh đồng hóa thân thành một vị tướng, thì thành một ông quan điềm tĩnh.
Hóa thân thành một cô gái đang tung tăng nhảy múa.
Sau giờ biểu diễn, các thanh đồng lại đi hát chầu văn ở những địa điểm khác. Những tiết mục xuất sắc sẽ được biểu diễn tại rạp Công Nhân (Hà Nội) vào ngày 4 - 5/10 tới.

Lê Hiếu

Bạn có thể quan tâm