Nhưng không giống như những tuyệt kỹ khác được gắn liền với tên tuổi của người sáng tác, quả móc bóng lại được đặt với nhiều tên gọi khác nhau bởi những tranh cãi xung quanh nguồn gốc xuất xứ của nó...
Unzaga & cú La Chilena
Trong Gala Quả bóng vàng 2013 do FIFA mới tổ chức hồi đầu tháng 1 này, bàn thắng đẹp nhất năm 2013 đã thuộc về pha móc bóng tuyệt đẹp của Ibrahimovic (Thụy Điển) ghi vào lưới ĐT Anh. Một pha làm bàn khiến người ta có thể xem đi xem lại mà không biết chán.
Trong quá khứ, rất nhiều tên tuổi lớn của bóng đá thế giới cũng đã ghi danh mình với những pha móc bóng tuyệt đẹp như Hugo Sanchez (Mexico), Klaus Fischer, Klinsmann (Đức), Van Basten (Hà Lan), Rivaldo (Brazil)... Song, có lẽ ít ai biết đến những pha móc bóng đã có lịch sử lên tới 100 năm tròn.
 |
| Theo nhiều tài liệu thì cầu thủ - thợ mỏ Ramon Unzaga là người phát minh ra kỹ thuật sút bóng kiểu xe đạp chổng ngược. |
Người mở đường cho một trường phái dứt điểm tuyệt đẹp này là một thợ mỏ người xứ Basque (Tây Ban Nha) sang làm việc tại Chile mang tên Ramon Unzaga. Đó là một pha bóng mà nhà nghiên cứu bóng đá Eduardo Galeano người Uruguay từng mô tả: “Unzaga tung toàn bộ cơ thể lên không trung, quay lưng với mặt đất, quay ngược 2 chân rồi dứt điểm sắc lẹm như một nhát kéo và đưa bóng nằm gọn trong lưới”.
Pha móc bóng đầu tiên đó được thực hiện tại sân El Morro ở thành phố Talcahuano miền Nam Chile trong một trận đấu diễn ra vào năm 1914. Cho đến nay, người ta đã đổi tên sân El Morro thành sân Ramon Unzaga như để tôn vinh người đầu tiên đã sáng chế ra pha tung người móc bóng.
Unzaga là một con người của thể thao. Trước khi tham gia bóng đá, ông đã đạt được những thành tích trong bơi lội và điền kinh. Nhưng chỉ tới khi ông tham gia vào các hoạt động bóng đá tại mỏ than liên doanh giữa Đức - Chile thì cái tên Unzaga mới được biết đến.
Ở thời điểm đó, có những trận đấu Unzaga sử dụng nhiều hơn 1 lần những pha móc bóng để dứt điểm tạo rất nhiều cảm hứng cho người xem. Chứng kiến Unzaga tung móc một cách đẹp mắt, một tờ báo Argentina khi đó đã gọi pha móc bóng đó là cú “La Chilena” hay “Pha dứt điểm kiểu Chile”.
Tranh cãi quanh nguồn gốc xuất xứ
Unzaga có thể chỉ chơi bóng trong biên giới Chile nhưng cú móc bóng thì đã được biết đến rộng rãi. Ở thời điểm mà truyền thông còn khá hạn chế, thậm chí người ta vẫn chưa dám chắc rằng Unzaga có phải là người đầu tiên thực hiện pha dứt điểm kiểu móc bóng hay không.
Thời điểm mà Unzaga cho ra đời cú “La Chilena” trong năm 1914 thì tại Peru, pha dứt điểm đó lại được biết đến với tên gọi “La Chalaca”. Theo đó, cú “La Chalaca” xuất hiện đầu tiên trong trận đấu giữa đội bóng địa phương tại thành phố cảng Callao của Peru với các thủy thủ người Anh vào năm 1890.
 |
Người Peru trong đó có huyền thoại Teofilo Cubillas cho rằng chính Peru mới là nơi đã sản sinh ra pha móc bóng dứt điểm. Cây viết thể thao từng đoạt giải Nobel là Mario Vargas Llosa sau đó cũng đã giới thiệu tác phẩm “The Time of the Hero” (tạm dịch: Thời đại anh hùng) cũng khẳng định Callao mới chính là nơi sản sinh ra tuyệt kỹ dứt điểm này.
Nhưng người Anh, quê hương của trái bóng tròn cũng cho rằng xứ Sương mù là nơi đầu tiên biết đến pha móc bóng. Trong trận giao hữu quốc tế đầu tiên giữa Anh và Scotland trong năm 1872, tạp chí The Graphic đã cho đăng tải một bức hình vẽ một cầu thủ đang tung người để thực hiện một pha dứt điểm trên không.
Chính điều đó đã đặt ra những nghi vấn rằng xứ Sương mù mới chính là nơi sản sinh ra pha móc bóng và các cầu thủ Callao đã sao chép tuyệt kỹ này khi thi đấu với các thủy thủ người Anh?
Có không ít những bằng chứng cho thấy sự tồn tại của pha móc bóng trước năm 1914 nhưng phần lớn đều chỉ được kể lại. Pha móc bóng chính thức đầu tiên được ghi nhận vẫn thuộc về Ramon Unzaga vào tháng 1/1914.
Sau tròn 100 năm, pha móc bóng ngày càng được hoàn thiện và trở nên đa dạng hơn với rất nhiều tư thế ngẫu hứng. Ngoài 2 cái tên cổ điển là “La Chilena” và “La Chalaca” thì nó còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nữa như cú “Overhead kick” (Dứt điểm qua đầu), “Scissors kick” (Cắt kéo), “Rovesciata” (Cú lộn ngược - theo cách gọi của người Italia)... nhưng tên gọi hay được sử dụng nhất là “Bicycle Kick” hay “Cú dứt điểm kiểu xe đạp chổng ngược”.
Ngày nay, khi bóng đá đã thiên nhiều hơn về kỷ luật và tính toán thì giá trị của những pha dứt điểm ngẫu hứng như những cú “Bicycle Kick” càng được đề cao hơn. Một một pha làm bàn kiểu xe đạp chổng ngược luôn dành được chỗ đứng, nếu không ở trong các cuộc bầu chọn bàn thắng đẹp nhất thì cũng ở trong tim những người hâm mộ trái bóng tròn.
