Đêm định mệnh của những phu vàng
Trong quá trình đi tìm sự thật về số người chết trong vụ sạt lở xảy ra vào ngày 5/9 tại bãi vàng Minh Lương (xã Minh Lương, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai) chúng tôi đã tìm gặp được anh Hoàng Văn Kh. (36 tuổi, ở xã Minh Lương, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai) - một trong những phu vàng làm việc trong “đại bản doanh” của vàng tặc và cũng chính là người may mắn thoát chết trong vụ sạt lở kinh hoàng.
Dẫn chúng tôi đến vị trí có phu vàng thiệt mạng, anh Kh. kể lại: “Khu vực bãi vàng Minh Lương đã tồn tại họat động khai thác vàng từ hàng chục năm nay, chỉ tính riêng khu vực Rừng Xanh, Rừng Vầu có tới 3-4 chủ mỏ khai thác vàng trái phép. Tên tuổi của các “ông trùm” nổi tiếng được người dân thuộc lòng như Hải Hằng, Hiền, Hoa Khải. Những chủ mỏ thuê hàng trăm công nhân lập các lán khắp các sườn đồi. Hằng ngày tiếng máy móc gầm rú, đào bới náo loạn cả cánh rừng già”.
“Ngày 4/9, trời bỗng đổ cơn mưa to nên tôi chạy vào một lán khác xin trú nhờ. Khoảng 18h10 cùng ngày, đang ngồi trong lán thì nghe tiếng đất đá rung chuyển ầm ầm, khu vực lán của chủ Hoa Khải bất ngờ xảy ra sạt lở. Hàng trăm khối đất đá bất ngờ đổ ập xuống, cuốn phăng nhiều lán trại, có tới 8 người bị đất đá tống xuống suối. Trong số này, 4 bị đất hất ra ngoài, may mắn sống sót, còn 4 nạn nhân xấu số bị đất đá vùi lấp, tống trôi rất xa. Sáng hôm sau, người ta mới tìm thấy được xác 1 nạn nhân”, anh Kh. nói.Cũng theo anh Kh., tiếp đó, khoảng 1h ngày 5/9 lại xảy ra một vụ sạt lở lớn hơn ở khu vực lán của ông chủ tên Hiền làm rung chuyển cả núi rừng. 9 nạn nhân đã bị đất đá vùi chết. Trong số này, có nạn nhân bị đất đá tống trôi xa hơn 200m.
Là người trực tiếp làm việc trong “đại bản doanh” của vàng tặc nên anh Kh. nắm rõ số lượng người thường có ở mỗi lán. Thông thường, các vàng tặc làm việc chia theo 2 ca: Ca đêm bắt đầu làm từ 5h chiều đến 5h sáng, ca ngày làm từ 5h sáng đến 5h chiều. Trung bình mỗi ca có khoảng 50 người làm việc.
Đổ máu vì vàng
Theo anh Kh., ban đầu ở bãi vàng Minh Lương chỉ có 1 doanh nghiệp được khai thác vàng nhưng sau đó không hiểu vì sao có thêm rất nhiều những chủ mỏ khác, không biết có được cấp phép hay không nhưng cũng tuyển công nhân rồi đưa máy móc vào khai thác.
Cũng chính vì điều này nên không ít cuộc tranh giành lãnh địa giữa các chủ mỏ đã xảy ra. Máu đã đổ không ít xuống cánh Rừng Xanh, Rừng Vầu.
Anh Kh. bảo rằng, chỉ cách đây vài năm, một nhóm công nhân khai thác nhầm vào “lãnh địa” của chủ mỏ khác đã dẫn tới cuộc “hỗn chiến” kinh hoàng.
Hàng trăm người cầm dao kiếm lao vào nhau chém giết, súng nổ liên hồi, có bao nhiêu người chết không ai biết nhưng sau trận chiến việc khai thác vàng đã tạm dừng cho đến khi các chủ mỏ “làm hòa” lại với nhau.
 |
| Lều lán của các phu vàng. |
Thực tế cho thấy, chỉ cần đứng dưới quốc lộ 279, bằng mắt thường vẫn có thể nhìn thấy hàng chục lán trại chi chít mọc lên, cheo leo giữa Rừng Vầu, Rừng Xanh (thuộc địa bàn xã Minh Lương). Người ta có thể nghe thấy tiếng máy húc, máy phát điện chạy ầm ầm. Đêm đến, bóng điện lại lóe sáng trên đỉnh rừng.
Trong khi những nhân chứng sống vẫn đinh ninh khẳng định hàng chục người chết trong vụ sạt lở đất, vùi lấp lán trại khai thác vàng trái phép tại địa bàn xã Minh Lương (huyện Văn Bàn, Lào Cai), chính quyền nơi đây từ xã tới huyện, tỉnh vẫn đinh ninh khẳng định chỉ có 2 người chết, khoảng 7 người bị thương.
Thực hư sự việc thế nào, trắng đen ra sao, ai phải chịu trách nhiệm, phía UBND tỉnh Lào Cai sau khi được báo chí phản ánh cũng đã vào cuộc để làm rõ.
Hiện tại, danh sách 8 nạn nhân chết trong vụ sạt lở, quê ở huyện Lạc Sơn (Hòa Bình) đã chính thức được chính quyền địa phương xác nhận gồm: Bùi Văn Chẻm (sinh năm 1960), Bùi Văn Khánh (sinh năm 1995) cùng trú tại xóm Chạo; Bùi Văn Viên (sinh năm 1968), Bùi Văn Ai (sinh năm 1981) trú tại xóm Khụ, xã Tuân Đạo; Bùi Văn Biền (sinh năm 1991) trú tại xóm Mòi 1, xã Tân Lập; Bùi Anh Tú (sinh năm 1995) trú tại xóm Mọi, xã Tuân Đạo; Bùi Văn Rúc (sinh năm 1958) trú tại xóm Củ, xã Quý Hòa và Bùi Văn Rự (sinh năm 1986) trú tại xóm Mòi 3, xã Tân Lập, huyện Tân Lạc (Hòa Bình). Tính đến ngày 10/9, thi thể 8 nạn nhân trên đã được gia đình và người thân đưa về địa phương mai táng theo phong tục.
