Giám đốc AI của Zalo: 'Không có sự hoàn hảo tuyệt đối'

Với người dùng muốn đăng ký mở thẻ tín dụng tại một ngân hàng để phục vụ các nhu cầu cá nhân, công nghệ eKYC (Electronic Know Your Customer - định danh xác thực khách hàng điện tử) sẽ là giải pháp phù hợp. Nó cho phép người dùng dễ dàng đăng ký thẻ qua các bước xác thực ID (giấy tờ cá nhân như căn cước công dân…), nhận diện khuôn mặt… mà không cần trực tiếp đến ngân hàng.

Nhưng để xác thực thật - giả các trường dữ liệu trên ID và chân dung trực tuyến với sai số thấp nhất, trong thời gian nhanh nhất, là điều không dễ.

Giám đốc AI của Zalo - ông Châu Thành Đức - đã chia sẻ về những bước phát triển của Zalo eKYC thời gian qua, thu hẹp khoảng cách đến sự hoàn hảo nhờ ứng dụng công nghệ.

Tiến sĩ Châu Thành Đức chia sẻ về câu chuyện của Zalo eKYC.

Tốc độ 0,1 giây

- Ba từ đơn giản nhất để ông nói về hệ thống eKYC mà Zalo AI Lab đang phát triển?

- Chính xác. Nhanh. Ổn định.

- Ông có thể giải thích rõ hơn về 3 yếu tố này?

- Nói về chính xác, nhận dạng ký tự quang học (OCR) ID của chúng tôi đang đạt tỷ lệ chính xác 98%. Con số 2% còn lại nằm ở những ID bị mờ, thiếu sáng như chứng minh thư nhân dân hay căn cước công dân quá cũ, ngay cả mắt người cũng khó nhìn ra.

Chúng tôi đang nâng cao dần khả năng xử lý của trí tuệ nhân tạo (AI) để đọc tốt thông tin cả với ảnh chất lượng thấp. Cơ chế của Zalo eKYC cũng sẽ chỉ ra những chỗ có khả năng sai cao để người dùng xem và sửa lại.

Ngoài ra, để đánh giá khả năng tấn công bằng ảnh giả giữa các mô hình khác nhau, chúng ta có khái niệm EER (equal error rate), tức là ngưỡng mà ở đó tỷ lệ nhận nhầm từ giả sang thực (false acceptance rate) và tỷ lệ từ chối nhầm (false rejection rate - mẫu thật nhưng kết luận giả) bằng nhau. Hiện, Zalo eKYC đang có EER 2%. Chúng tôi có thể linh động điều chỉnh ngưỡng để tăng hoặc giảm tỷ lệ nhận nhầm và từ chối nhầm để phù hợp với yêu cầu trong thực tế.

Như đề cập, các trường hợp lỗi này chủ yếu nằm ở ảnh bị mờ hoặc thiếu sáng. Ngoài giải pháp đã nêu thì đa phương thức (multi-modality) cũng là lời giải mà Zalo AI Lab chuẩn bị cung cấp. Đơn cử, nếu xác thực bằng ảnh độ tin cậy chưa đủ cao, chúng ta có thể dùng thêm xác thực bằng giọng nói (speaker verification).

Hiện các sản phẩm AI của Zalo eKYC đã được ứng dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày của người Việt.

Nói về ổn định, với việc sử dụng eKYC bảo vệ hàng triệu người dùng Zalo mỗi tháng, chúng tôi liên tục đánh giá, cải thiện mô hình để đáp ứng kịp những thay đổi trong thực tế.

Ngoài cách tấn công bằng hình ảnh video thu lại nhằm vượt qua các lớp chống giả mạo định danh chính chủ, kẻ xấu còn vô vàn cách tấn công khó lường khác. Lúc này, nếu AI không được học và thực hành thực tế trên một lượng lớn người dùng trong thời gian đủ dài, sẽ khó đạt được khả năng ngăn chặn thành công. Zalo AI Lab có lợi thế hơn các trung tâm chỉ thuần túy nghiên cứu AI ở điểm này.

Bên cạnh đó, 5 ngân hàng và tổ chức tài chính đang sử dụng dịch vụ Zalo eKYC; khoảng 40.000 phiên xác thực người dùng trên nền tảng Zalo mỗi ngày; chừng 30.000 tài khoản Zalo với mục đích xấu bị lọc hàng tháng. Nếu tính tổng, hệ thống eKYC của chúng tôi đang cung cấp hàng trăm nghìn xác thực một ngày, có thể nâng cấp lên con số hàng triệu xác thực dễ dàng. Tôi nghĩ đấy là sự ổn định.

Công nghệ eKYC là giải pháp thuận tiện giúp xác thực ID, nhận diện khuôn mặt dễ dàng.

Nói về nhanh, hệ thống cần kiểm tra rất nhanh trước khi trả kết quả cho nhà cung cấp dịch vụ (ngân hàng hoặc tổ chức tài chính). Cụ thể, cần xác định thật - giả, bao gồm ảnh khuôn mặt trong ID là thật hay bị cắt ghép dán vào; ID đúng phông chữ, định dạng do nhà nước cấp hay mẫu giả; ID là hình chụp trực tiếp hay ảnh chụp lại trên máy tính; các thông tin trên ID có nhất quán không (như mã trên ID có khớp với mã của địa chỉ thường trú)…

Tất cả những mô hình đó được Zalo eKYC cải tiến xử lý trên hệ thống để tốc độ chạy là 0,1-0,2 giây cho mỗi ID cần xác thực, tuỳ ảnh. Trong thực tế, người dùng sẽ khó hài lòng nếu thời gian chờ đợi phản hồi lâu, nên chúng tôi phải tối ưu hóa để thời gian xác thực eKYC chỉ khoảng trong 1 giây. Như vậy, chúng tôi đủ nhanh với tốc độ xử lý hiện có.

Có cần thiết đạt điểm 10?

- Với những thông số trên thì AI đóng vai trò như thế nào trong Zalo eKYC?

- AI là trung tâm, trái tim của eKYC. AI có thể kiểm tra chất lượng ảnh, kiểm tra thật giả, so sánh khuôn mặt, trích xuất dữ liệu với hơn 20 hạng mục cần kiểm tra, nhận dạng trong thời gian thực.

Độ chính xác của trí tuệ nhân tạo cao, ổn định và vẫn đang tiếp tục được cải thiện qua thực tế để đáp ứng được hàng triệu người dùng Zalo. Trong quá trình thử nghiệm, AI thậm chí xác định video là thật hay giả chính xác hơn mắt người rất nhiều. Có được điều đó là nhờ sử dụng những mô hình AI tân tiến, được cập nhật liên tục theo sự phát triển của trí tuệ nhân tạo.

Zalo eKYC sử dụng những mô hình AI tân tiến, được cập nhật liên tục theo sự phát triển của trí tuệ nhân tạo.

- Theo thang điểm từ 1 đến 10, ông và các cộng sự tự chấm Zalo eKYC đang đạt mấy điểm trên thị trường?

- 8 điểm. Đây là một điểm số tốt, đủ để dùng rộng rãi trên thực tế, 2 điểm còn lại nằm ở sự khắt khe của chúng tôi. Zalo eKYC mới được đưa vào sử dụng khoảng một năm nay nhưng 15 thành viên trong đội ngũ phát triển luôn đặt tiêu chuẩn cao và biết sản phẩm cần phải phát triển thêm những gì để đạt được những tiêu chuẩn đó. Trước đây và bây giờ vẫn vậy.

Qua câu chuyện của Zalo eKYC, bạn có thể thấy việc đưa sản phẩm từ thử nghiệm vào thực tế qua một chặng đường rất dài. Có những thứ hoàn hảo trong nghiên cứu nhưng khi ứng dụng lại gặp hạn chế vì những vấn đề không lường trước được.

Đội ngũ kỹ sư AI của Zalo không ngừng nghiên cứu, cải tiến sản phẩm eKYC của mình.

Chúng tôi từng có những mô hình xử lý tuyệt vời, cho ra kết quả tốt nhưng không được người dùng chấp nhận trong thực tế bởi tốc độ xử lý chưa đạt yêu cầu. Bởi vậy, chúng tôi phải chọn những phương thức xử lý thay thế nhanh, gọn, ổn định hơn. Đây là sự đánh đổi, hệ thống có thể không hoàn hảo như mong muốn ban đầu của nhóm phát triển sản phẩm nhưng lại được người dùng chấp nhận.

Chặng cuối (the last mile) để đưa các sản phẩm AI vào đời sống thực tiễn hàng ngày là rất dài. Đằng sau “the last mile” đôi khi lại là “extra mile” (chặng đường cần phải đi thêm). Chúng ta khó kỳ vọng để có thể xây dựng một sản phẩm hoàn hảo tuyệt đối. Sự hoàn hảo là điều gì đó xa vời và dường như không tồn tại trong thực tế. Chỉ cần cố gắng tốt hơn ngày hôm qua, mỗi vấn đề hay hạn chế được phát hiện ra là cơ hội cho Zalo eKYC cải thiện sản phẩm. Những cải tiến rất nhỏ sẽ tạo ra một sản phẩm lớn. Điều quan trọng không phải hoàn hảo, mà là sự hiệu quả và được chấp nhận trong thực tế.