Chiều 26/1, tại Đại hội Đảng XIII, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng có bài tham luận về điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng.
Tăng trưởng GDP ít phụ thuộc vào tăng trưởng tín dụng
Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, giai đoạn 2016-2020 tình hình kinh tế - xã hội thế giới biến động phức tạp và khó lường, xung đột chính trị, căng thẳng thương mại giữa các nước lớn gia tăng. Đặc biệt năm 2020, thế giới chứng kiến đại dịch Covid -19 bùng phát, lan rộng và tác động nghiêm trọng tới mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội ở hầu khắp quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Nhìn lại cả giai đoạn 2016-2020, bà Hồng đưa ra một số thành tựu nổi bật của công tác điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng.
NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ hiệu quả nhờ sự kiên định, chủ động, thận trọng và linh hoạt, từ đó góp phần kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4% theo đúng mục tiêu của Quốc hội đề ra, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, ổn định thị trường tiền tệ.
 |
| Thống đốc Nguyễn Thị Hồng. Ảnh: Duy Linh. |
Sự linh hoạt thể hiện rất rõ trong năm 2020, trước bối cảnh doanh nghiệp và người dân chịu tác động mạnh mẽ bởi đại dịch Covid-19. NHNN đã vào cuộc rất sớm, cắt giảm lãi suất điều hành 3 lần, là ngân hàng trung ương giảm lãi suất điều hành mạnh nhất so với các nước trong khu vực.
Bình quân tín dụng tăng 15%/năm, riêng năm 2020 tăng 12,13%, đây là mức tăng phù hợp trong bối cảnh cầu tín dụng của nền kinh tế còn yếu do tác động của đại dịch Covid 19. Từng bước giảm tỷ lệ cung cấp cho đầu tư phát triển từ kênh tín dụng ngân hàng. Điển hình như năm 2018-2019, tín dụng tăng dưới 14% nhưng GDP vẫn tăng cao ở mức 7,08% và 7,02%.
Tình trạng cổ đông chi phối ngân hàng được kiểm soát
Tính chung, mặt bằng lãi suất cho vay trong 5 năm qua giảm 3,7% so với giai đoạn 2011-2015. Thị trường tiền tệ, ngoại hối, thị trường vàng cơ bản ổn định, dự trữ ngoại hối Nhà nước tăng cao; tình trạng đôla hóa giảm dần, niềm tin vào đồng Việt Nam ngày càng được nâng lên.
Cơ cấu tín dụng chuyển dịch theo hướng tích cực, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên tín dụng của hệ thống ngân hàng ngày càng hướng đến kinh tế tư nhân, là động lực quan trọng của nền kinh tế.
| Tăng trưởng tín dụng giai đoạn 2016-2020 | ||
| Nhãn | % | |
| 2016 | 18.71 | |
| 2017 | 18.17 | |
| 2018 | 14 | |
| 2019 | 13.5 | |
| 2020 | 12.13 | |
Hoạt động thanh toán có những bước tiến vượt bậc cả về chất và lượng. Các chỉ số thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng ấn tượng, số lượng giao dịch tăng 344,2% và 96,1% về giá trị so với cùng kỳ năm 2016. Tăng trưởng thanh toán trên điện thoại di động trong nhiều năm đạt mức trên 100%/năm…
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng dành nhiều thời gian để nói về công tác cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng, gắn với xử lý nợ xấu được thực hiện nghiêm túc. Quy mô hệ thống các tổ chức tín dụng tiếp tục tăng; năng lực tài chính được củng cố, vốn điều lệ tăng dần qua các năm.
Ngoài ra, vấn đề sở hữu chéo, đầu tư chéo trong hệ thống các tổ chức tín dụng đã được xử lý có hiệu quả. Số cặp tổ chức tín dụng sở hữu chéo trực tiếp lẫn nhau đến nay đã khắc phục hết.
“Tình trạng cổ đông, nhóm cổ đông lớn, thao túng, chi phối ngân hàng được kiểm soát”, bà Hồng nói.
Áp lực của điều hành chính sách tiền tệ
Trong nhiệm kỳ 2021-2025, Thống đốc cho rằng tình hình thế giới dự kiến tiếp tục diễn biến phức tạp, nhiều bất trắc, khó lường, dịch bệnh có khả năng kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế - xã hội của hầu hết quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới.
Dịch Covid-19 sẽ khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của người dân tiếp tục khó khăn, chắc chắn ảnh hưởng tới hoạt động của hệ thống ngân hàng, nhất là quá trình tái cơ cấu và xử lý nợ xấu.
Thống đốc cũng nhấn mạnh trong bối cảnh thương mại giữa các nước lớn vẫn gia tăng, các đối tác thương mại lớn quan tâm sâu hơn về điều hành kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ và gia tăng giám sát thương mại đối với Việt Nam, đặt ra nhiều thách thức đối với NHNN trong điều hành chính sách tiền tệ.
 |
| Thống đốc cho rằng các đối tác thương mại lớn gia tăng giám sát thương mại đối với Việt Nam, đặt ra nhiều thách thức trong điều hành chính sách tiền tệ. Ảnh: Quỳnh Danh. |
Thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục kiên định mục tiêu kiểm soát lạm phát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô. Chủ động, thận trọng và linh hoạt điều hành các giải pháp và công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác, nhất là chính sách tài khoá để ứng phó linh hoạt, tăng sức chống chịu của nền kinh tế trước những biến động của kinh tế, tiền tệ thế giới.
Tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước khi điều kiện thị trường thuận lợi, tạo dự trữ đệm để chống đỡ khi có các cú sốc xảy ra, góp phần tăng tính độc lập tự chủ của nền kinh tế trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
NHNN sẽ thực hiện đồng bộ các biện pháp chuyển quan hệ huy động vốn và cho vay ngoại tệ giữa tổ chức tín dụng với khách hàng vay sang quan hệ mua bán ngoại tệ để tiếp tục giảm tình trạng đôla hoá trong nền kinh tế. Đặc biệt sẽ triển khai lộ trình từng bước tự do hóa giao dịch vốn của Việt Nam một cách thận trọng, phù hợp.
Thống đốc cho biết sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, hỗ trợ nền kinh tế phục hồi sau đại dịch Covid-19, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Trong thời gian tới, NHNN sẽ tăng cường công tác thanh tra, giám sát hoạt động của tổ chức tín dụng, đặc biệt là đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao. Thường xuyên cảnh báo rủi ro, ngăn chặn khả năng phát sinh vi phạm, tập trung thanh tra có trọng tâm, trọng điểm, đảm bảo hệ thống hoạt động an toàn, lành mạnh.
“Thực hiện tốt công tác phòng chống rửa tiền, tăng tính minh bạch đối với các giao dịch trong nền kinh tế, góp phần phòng chống tội phạm, bảo vệ an ninh tiền tệ quốc gia”, bà Hồng nói.
NHNN cũng triển khai các giải pháp thúc đẩy đổi mới, sáng tạo hoạt động ngân hàng thông qua cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính (fintech).
