Câu chuyện về những con gà chín cựa luôn mang màu sắc huyền bí và cho đến nay không ai có thể khẳng định đích xác nguồn gốc của chúng. Phú Thọ, Lạng Sơn, Hưng Yên… đều có rải rác những con gà nhiều cựa. Thậm chí, trước đây , một công ty gà giống ở Tiên Du, Bắc Ninh từng có đề tài khoa học về gà chín cựa.
“Khi đó, nhiều giáo sư, nhà khoa học đã khẳng định giống gà của chúng tôi là gà chín cựa. Nhưng thực ra nếu nhìn kỹ thì đây chỉ là những con gà nhiều ngón chứ không phải cựa, bởi cựa thì phải hình tròn chứ không phải hình tam giác, giống như chiếc vảy vậy” - ông Nguyễn Như Phán, Phó Giám đốc công ty này kể.
 |
| Đàn gà 9 cựa. |
Hành trình tìm được giống gà chín cựa, theo ông Phán, như một duyên trời định. Suốt bao nhiêu năm lăn lóc với các dự án gà chín cựa, nghe thấy ở đâu có thông tin về loài gà này là các ông tìm đến. Cho đến khi nhân giống thành công gà nhiều cựa (tạm gọi thế), mọi người đã thấy hài lòng.
Một hôm có lão nông ở Thuận Thành gặp lãnh đạo công ty đã cười nhẹ mà rằng: “Gà các anh đang sản xuất không phải gà chín cựa. Muốn có gà chín cựa thực thì mời các anh về nhà tôi”. Và bữa cơm đầu tiên giữa lãnh đạo Công ty và gia đình người nông dân nọ có món ăn đặc biệt là… thịt gà chín cựa.
Cầm 2 chiếc chân gà với tổng số 9 cựa nhọn hoắt, tròn trịa trên tay, ông Phán tiếc hùi hụi vừa ăn vừa đau. Cũng may, chủ nhà còn 2 con gà nữa, hỏi mua không bán nhưng lại sẵn sàng biếu không cho mấy cán bộ Công ty đang rất nhiệt huyết với loại gà này. Mãi về sau mới biết, các thế hệ gia đình nọ đã duy trì được giống gà này hàng trăm năm.
 |
| Cựa đang mọc đủ dần 9 cái. |
Loại gà chín cựa có cơ thể khá lớn, gà trưởng thành có thể nặng hơn 3 kg. Lông chúng khá dày và có đủ ngũ sắc. Đặc biệt chiếc mào tuy ngắn nhưng lại có hình như một chiếc vương miện đài các.
Gà trưởng thành có tới 9 cựa nằm sát nhau trổ từ xương cẳng chân. Đặc tính loại gà này là khá… hung hăng. Chúng có thể đánh nhau suốt ngày. Mái nhìn thấy trống là… sợ. Thân hình đồ sộ cùng những chiếc cựa đâm ra tua tủa có thể cào sứt da thịt của những cô mái mơ thông thường.
Vậy nên, để phối giống được thì các cán bộ ở đây phải tìm cách thụ tinh nhân tạo với nhiều công thức mái khác nhau. Thất bại nhiều nhưng họ không nản. Mãi hơn 5 tháng sau, những chú gà đầu tiên trổ cựa trong niềm vui khôn tả, và công ty gà giống đã đưa vào sản xuất hàng loạt. Họ đã có trong trại hơn 10 nghìn con gà chín cựa để cung cấp cho thị trường trong dịp Tết Giáp Ngọ.
 |
Gà chín cựa sản xuất hiện nay có giá bán trên thị trường khoảng 3 triệu đồng/con. Khá nhiều khách tới đặt hàng trước để làm quà biếu dịp Tết. Một khách hàng cho biết: So với chai rượu ngoại vài triệu đồng thì tặng một con gà chín cựa lịch sự và có chất hơn. Cùng chín chiếc cựa uy dũng, loại gà này cho thịt ngon. Các thớ thịt săn chắc, da dày và giòn như gà chọi. Thịt ngọt và thơm, bùi.
“Tuy nhiên, chúng tôi đang hướng đến việc sản xuất với quy mô lớn để từng bước giảm chi phí, hạ giá bán. Mục tiêu là hướng tới giá gà chín cựa chỉ còn khoảng 1 triệu đồng/con để mỗi gia đình đều có thể mua được một con gà chín cựa thịt thờ trong ngày Tết cổ truyền” - ông Phán nói.