Theo Financial Times, sáng 28/6, các lãnh đạo G7 (nhóm 7 nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới) đã đặt ra một mục tiêu đầy tham vọng. Đó là ngăn Nga thu lợi từ cuộc chiến ở Ukraine nhờ giá năng lượng tăng vọt, đồng thời giảm thiểu thiệt hại đối với kinh tế toàn cầu.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), doanh thu từ xuất khẩu dầu của Nga đã tăng 1,7 tỷ USD trong tháng 5 lên 20 tỷ USD. Con số này cao hơn nhiều so với mức trung bình năm 2021 là 15 tỷ USD.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và các đồng minh đang thảo luận về việc áp mức giá trần đối với dầu từ Nga.
Ý tưởng này cho phép Nga bán dầu cho các thị trường không áp đặt lệnh cấm nhập khẩu, nhất là những nước có thu nhập trung bình và thấp - nhằm hạ nhiệt giá dầu toàn cầu. Nhưng với mức giá trần, doanh thu từ dầu của Nga cũng sẽ bị hạn chế.
 |
| Các lãnh đạo G7 muốn ngăn Nga thu lợi từ cuộc chiến ở Ukraine, nhưng vẫn giảm thiểu thiệt hại đối với kinh tế toàn cầu. Ảnh: Reuters. |
Kế hoạch sẽ hoạt động thế nào?
Giới phân tích cho rằng mức giá trần sẽ cao hơn chi phí sản xuất của Nga, nhưng không cao hơn quá nhiều, để duy trì động lực xuất khẩu.
G7 hy vọng các nước nhập khẩu dầu trên thế giới sẽ tham gia chương trình áp giá trần. Theo đó, những công ty nhập khẩu muốn sử dụng dịch vụ bảo hiểm và vận chuyển của G7 hoặc Liên minh châu Âu (EU) đối với dầu của Nga cần phải tuân thủ giới hạn giá.
Washington đã ủng hộ áp giá trần ngay từ trước khi EU quyết định cấm nhập khẩu 90% dầu thô của Nga vào cuối năm. Mỹ lo ngại rằng lệnh cấm sẽ đẩy giá dầu thô lên cao hơn.
Mỹ cũng lo ngại về ảnh hưởng của lệnh cấm vận bảo hiểm đối với dầu thô Nga từ phía EU. Các công ty bảo hiểm của EU và Anh đóng vai trò quan trọng trên thị trường dầu. Nếu không có dịch vụ bảo hiểm của những công ty này, các nước nhập khẩu dầu sẽ khó mua dầu Nga.
Theo một quan chức EU, không dễ để thuyết phục đủ số quốc gia và các tập đoàn bảo hiểm lớn tham gia kế hoạch áp giá trần.
 |
| G7 muốn sử dụng sức mạnh của lĩnh vực bảo hiểm và vận chuyển để thực hiện kế hoạch áp giá trần đối với dầu thô Nga. Ảnh: Reuters. |
Theo ông Helima Croft - chuyên gia về dầu mỏ, Trưởng bộ phận Hàng hóa toàn cầu tại RBC Capital Markets, sáng kiến áp giá trần chỉ thành công khi các nước như Ấn Độ tham gia chương trình để mua dầu thô với giá rẻ. Trên thực tế, kể từ cuối tháng 2, Ấn Độ đã tăng mua dầu giá rẻ từ Nga.
"Liệu có thể áp dụng một mức giá đủ thấp để hạn chế doanh thu từ dầu của Moscow, nhưng đủ cao để Nga vẫn có động lực xuất khẩu hay không", ông Croft đặt câu hỏi.
Trong khi đó, EU cũng cần điều chỉnh các lệnh cấm vận. Điều này sẽ không dễ dàng, bởi mọi thay đổi đều cần 27 quốc gia thành viên thông qua.
Theo giới phân tích, Nga cũng có thể tìm cách lách các lệnh cấm bảo hiểm. Những tàu chở hàng thuộc sở hữu của nhà nước Trung Quốc và Ấn Độ sẽ sẵn sàng duy trì các giao dịch. Trong khi đó, Nga cũng có khả năng sử dụng tàu của riêng mình.
Vẫn còn bất cập
Các công ty bảo hiểm tại thị trường London đã chỉ ra một số bất cập của việc cấm bảo hiểm cho những lô hàng vượt mức giá trần. Theo đó, các công ty bảo hiểm thường không biết giá giao dịch của lô hàng.
Theo vị quan chức EU, giới chức G7 và EU cần đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát giá của những lô hàng dầu. Nếu không, các công ty bảo hiểm có thể từ chối cung cấp dịch vụ bảo hiểm cho bất cứ doanh nghiệp nào mà họ nghi ngờ không tuân theo giới hạn giá.
Tôi không hiểu cách hoạt động của cơ chế đó. Trong lĩnh vực dầu khí, thị trường hoạt động rất hiệu quả. Vì thế, việc điều chỉnh giá dầu là không dễ dàng
Ông Darren Woods, Giám đốc điều hành ExxonMobil
Nếu các công ty bảo hiểm muốn né tránh mọi rủi ro pháp lý và dừng kinh doanh cho tất cả lô hàng dầu từ Nga, giá có thể tăng cao hơn nữa.
Nói với Financial Times, ông Darren Woods - Giám đốc điều hành ExxonMobil - bày tỏ sự nghi ngờ về kế hoạch áp giá trần.
"Tôi không hiểu cách hoạt động của cơ chế đó. Trong lĩnh vực dầu khí, thị trường hoạt động rất hiệu quả", ông nhận định. Vì thế, việc điều chỉnh giá dầu là không dễ dàng.
Rủi ro lớn nhất là Nga tìm cách trả đũa và làm leo thang cuộc chiến năng lượng. Tập đoàn năng lượng quốc doanh Nga Gazprom mới đây đã cắt nguồn cung cho châu Âu.
Theo giới phân tích, Moscow sẽ không sử dụng chiến thuật tương tự với dầu mỏ. Bởi dầu chiếm tỷ trọng lớn hơn trong nguồn thu ngân sách của Nga. Thêm vào đó, việc ngừng sản xuất dầu sẽ mang lại rủi ro lớn. Chẳng hạn, các mỏ có thể bị hư hại nếu tạm dừng hoạt động.
Tuy nhiên, trong ngắn hạn, Moscow có thể cắt giảm nguồn cung để làm tăng giá và tạo sức ép lên các nền kinh tế châu Âu.
