Với khối tài sản trị giá hơn 105 tỷ USD, Jeff Bezos trở thành người giàu nhất mọi thời đại theo tuyên bố của nhiều tờ báo Mỹ và thế giới. Tài sản của ông Bezos được củng cố một cách mạnh mẽ khi giá cổ phiếu của Amazon, tập đoàn bán lẻ qua mạng lớn nhất thế giới, tăng vọt sau mùa mua sắm cuối năm.
Con số đó quả thực ấn tượng nếu nhìn lại quá trình vươn đến thành công của ông Bezos, CBNC bình luận. Mẹ Bezos sinh ông khi bà là một cô gái 16 tuổi, nhưng sau đó nhanh chóng ly hôn rồi tái hôn. Bezos đã trải qua thời tuổi trẻ đầy biến động với đam mê khám phá nhưng không hề mơ ước trở thành CEO của một tập đoàn khổng lồ.
 |
| Jeff Bezos là người sáng lập tập đoàn bán lẻ qua mạng Amazon. Ảnh: Getty. |
'Tôi đã trúng số khi có mẹ'
Jeff Bezos sinh ngày 12/1/1964 với tên đầy đủ là Jeffrey Preston Jorgensen. Cha của ông, Ted Jorgensen, đã gặp và hẹn hò với mẹ ông, Jacklyn Gise, khi cả hai đang học trung học. Jorgensen mới 18 tuổi còn Gise tròn 16 tuổi khi bà mang thai. Họ bay sang Mexico với số tiền bố mẹ cho khi kết hôn.
Ông Jorgensen là thành viên của một gánh xiếc, đồng thời làm việc tại một cửa hàng bán lẻ với mức lương 1,25 USD một giờ. Ông cũng "uống rượu rất nhiều", theo cuốn sách "The Everything Store: Jeff Bezos và Age of Amazon" của nhà báo và nhà viết tiểu sử Brad Stone. Khi Jeff Bezos 17 tháng tuổi, cha mẹ ông ly hôn.
Năm 1968, bà Gise kết hôn với Miguel Bezos, một người Cuba đến Miami vào năm 1962, chỉ biết một từ tiếng Anh duy nhất là "hamburger". Ông Jorgensen đồng ý để Bezos nhận nuôi con trai mình và Jeffrey Preston Jorgensen trở thành Jeffrey Preston Bezos năm lên 4.
Trong một tweet hồi tháng 5/2017, Bezos từng viết: "Tôi đã trúng số khi có mẹ. Cảm ơn Mẹ vì tất cả". Điều này cho thấy gia đình và tuổi thơ dường như đã ảnh hưởng rất lớn đến con đường lập nghiệp của ông sau này.
Tác giả Stone cũng nói rằng thời thơ ấu của Bezos có thể là lý do khiến "cha đẻ Amazon" bị ám ảnh bởi sự thành công.
"Dĩ nhiên không thể biết rằng liệu việc sinh ra trong hoàn cảnh không bình thường như bao người có phải đã giúp tạo nên một con người có máu khởi nghiệp vừa thông minh vừa đầy tham vọng và luôn khát khao chứng minh bản thân như thế không", Stone viết. "Hai biểu tượng khác trong lĩnh vực công nghệ, Steve Jobs và Larry Ellison, cũng được nhận nuôi và một số người cho rằng việc đó đã cho họ một động lực mạnh mẽ để thành công".
 |
| Người mẹ và tuổi thơ được cho là đã ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp của Bezos. /Twitter. |
Thời niên thiếu, Bezos thường trải qua mùa hè với ông bà mình tại một trang trại ở Texas. "Tôi tham gia sửa chữa các cối xay gió, chích ngừa cho gia súc và làm các việc vặt khác", ông Bezos kể lại trong bài phát biểu tốt nghiệp tại Đại học Princeton vào năm 2010.
Ông thỉnh thoảng cũng cùng ông bà rong ruổi trên những chuyến hành trình bằng ôtô.
"Ông bà tôi là thành viên Câu lạc bộ Caravan, một nhóm gồm những người sở hữu xe moóc của hãng Airstream. Họ thường xuyên đi du lịch cùng nhau khắp nước Mỹ và Canada. Cứ cách vài mùa hè, chúng tôi lại gia nhập đoàn xe", ông Bezos nói trong bài phát biểu ở Princeton.
Từ suy nghĩ trở thành nhà vật lý...
Với thành tích toàn điểm A tại trường trung học, ông được chọn để đọc diễn văn tốt nghiệp và được nhận thẳng vào trường Princeton, một trong những đại học danh giá nhất nước Mỹ. Thời sinh viên, ông từng nghĩ ông sẽ trở thành một nhà vật lý học lý thuyết.
Tuy nhiên, vài năm sau khi đang làm việc trong lĩnh vực tài chính ở New York, ông nảy sinh ý tưởng thành lập Amazon.
"Tôi nhận ra thực tế rằng việc sử dụng web tăng trưởng 2.300% mỗi năm. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy hay nghe thấy bất cứ thứ gì phát triển nhanh như vậy và ý tưởng thành lập một cửa hàng sách online với hàng triệu đầu sách ra đời. Đây đơn giản là một chuyện không thể làm được trong đời thực nhưng ý tưởng đó đã trở nên hấp dẫn tôi", ông Bezos từng chia sẻ.
Khi đó, ông chỉ mới 30 tuổi và vừa kết hôn được một năm. "Tôi nói với vợ tôi MacKenzie rằng tôi muốn bỏ việc và đi làm chuyện điên rồ kia, một việc có thể sẽ không thành công vì phần lớn start-up thất bại, và tôi không chắc chắn về những gì sẽ xảy ra sau đó", ông kể lại.
Vợ ông nói ông hãy làm điều đó.
 |
| Ông Bezos và người vợ MacKenzie. Ảnh: Getty. |
"Khi còn nhỏ, tôi từng chui vào garage mày mò thứ này thứ kia. Tôi đã phát minh ra một thiết bị đóng cổng tự động làm từ lốp xe chứa xi măng, một cái bếp dùng năng lượng mặt trời từ một cái dù và một còi báo hình chảo nướng bánh bằng thiếc để đánh lừa các anh chị em", ông nói. "Tôi đã luôn muốn trở thành một nhà phát minh và vợ tôi muốn tôi theo đuổi niềm đam mê đó".
Song không phải ai cũng ủng hộ Bezos. Sếp của ông rủ ông đi bộ xuyên Công viên Trung tâm ở New York và nói với ông rằng đó có vẻ là một "ý tưởng thực sự hay", nhưng "sẽ là ý tưởng hay hơn nữa với những người vốn đang không có một công việc tốt".
"Lý lẽ đó khiến tôi phân vân và ông ấy thuyết phục tôi nghĩ lại trong vòng 48 tiếng trước khi đưa ra quyết định cuối cùng", Bezos nói. "Đó thực sự là một lựa chọn khó khăn nhưng cuối cùng tôi đã quyết định thử thách. Tôi đã không nghĩ tôi sẽ hối tiếc vì thử làm và thất bại. Và tôi nghi ngờ tôi sẽ luôn bị ám ảnh nếu quyết định không thử sức".
"Sau nhiều đắn đo, tôi lựa chọn con đường ít an toàn hơn là đi theo đam mê của mình và tôi tự hào vì lựa chọn đó".
... đến đế chế 'bán mọi thứ bạn muốn'
Khi mới được thành lập, Amazon chỉ bán sách. Bezos tự mình chuyển hàng đã đóng gói đến bưu điện bằng chiếc Chevy Blazer của ông. "Tôi nghĩ một ngày nào đó chúng tôi sẽ có thể mua được một chiếc xe nâng hạ", ông nói trong một cuộc phỏng vấn năm 2016. "Hồi đó rất, rất, rất khác so với hiện nay".
Sau sách, những mặt hàng tiếp theo xuất hiện trên Amazon là nhạc và video. Sau đó, ông hỏi khách hàng xem họ muốn mua thứ gì khác từ nhà bán lẻ trên mạng.
 |
| Một nhà kho của Amazon tại Mỹ. Ảnh: Getty. |
"Tôi gửi email đến các khách hàng, thực tế là 1.000 khách hàng được lựa chọn ngẫu nhiên, và tôi nói ngoài sách, nhạc, video, các bạn muốn thấy chúng tôi bán thứ gì nữa. Và danh sách đó dài một cách kinh ngạc", Bezos kể.
"Về cơ bản đó là bất cứ thứ gì mà người ta có thể nghĩ ra vào lúc đó", người sáng lập Amazon nói, và điều đó đã khiến ông nảy ra một ý tưởng.
"Một khách hàng nói 'Tôi muốn bạn bán gạt nước kính chắn gió vì tôi cần nó cho xe của tôi'. Một luồng ánh sáng đại khái đã soi rọi đầu óc tôi. Bạn biết đấy, người ta sẽ muốn sử dụng trang mua bán trực tuyến kiểu mới này để mua mọi thứ", ông nói.
"Người ta luôn hướng đến sự tiện lợi", Bezos cho biết. "Vì vậy, điều đó thực sự đã khởi đầu cho sự mở rộng ra tất cả các mặt hàng, điện tử tiêu dùng, rồi thì quần áo, vân vân".
Ngày nay, Amazon bán gần như mọi thứ: từ giấy vệ sinh đến hàng tạp hóa đến đồ điện tử đến thời trang cho đồ gia dụng. Khi nhập một loại sản phẩm mới, Bezos không lo sợ chuyện thiếu chuyên môn.
"Tôi không bao giờ thất vọng khi chúng tôi không giỏi về điều gì đó bởi vì tôi nghĩ nó sẽ tốt đến thế nào nữa nếu chúng ta đã giỏi làm chuyện đó rồi", Bezos nói. "Và quần áo là mặt hàng như vậy. Có rất nhiều cơ hội. Không ai thực sự biết làm thế nào để làm một công việc tuyệt vời là bán quần áo trực tuyến. Và chúng tôi có hàng tấn sáng kiến và ý tưởng, và thử nghiệm điều đó theo cách của chúng tôi".
Một niềm tin mà ông đã và giờ đây vẫn đang theo đuổi là hãy làm những gì tốt nhất cho khách hàng.
"Niềm tin, ý tưởng, triết lý và nguyên tắc số một của chúng tôi là sự ám ảnh của khách hàng, trái ngược với nỗi ám ảnh của đối thủ cạnh tranh. Vì vậy chúng tôi luôn tập trung vào khách hàng và đứng sau làm theo nhu cầu của khách hàng, phát triển các kỹ năng mới trong nội bộ để chúng tôi có thể làm thỏa mãn những gì mà chúng tôi nhận thấy là nhu cầu của khách hàng trong tương lai", Bezos nói.
 |
| Ông Bezos (ngoài cùng bên phải) trong một cuộc họp với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng. Ảnh: Getty. |
Tìm lại giấc mơ thời thơ ấu
Đế chế Bezos giờ đây trải rộng khắp nơi. Amazon, hiện có thị trường trên 500 tỷ USD, đã mua Whole Foods vào tháng 8 và cũng sở hữu các công ty như Zappos và Twitch. Thông qua Bezos Expeditions, ông cũng đã đầu tư vào các công ty như Twitter và Basecamp, cùng nhiều nơi khác.
Ngoài ra, Bezos cũng là chủ sở hữu của một tờ báo. Thông qua công ty Nash Holdings LLC của mình, ông đã mua tờ Washington Post vào năm 2013 với giá 250 triệu USD.
Bezos cho biết: "Tôi mua nó vì nó rất quan trọng. Tôi không bao giờ mua một công ty kinh doanh thức ăn vặt có lợi nhuận về mặt tài chính. Bạn biết đấy, điều đó không có ý nghĩa gì đối với tôi, nhưng Washington Post rất quan trọng", Bezos nói.
Dù buôn bán đồ dùng vệ sinh cá nhân hay sách đã làm Bezos giàu có, niềm đam mê của ông là vũ trụ.
"Đây là giấc mơ thời thơ ấu", Bezos nói. "Tôi đã mê đắm những câu chuyện về vũ trụ, khám phá không gian... từ khi lên năm. Tôi đã xem Neil Armstrong đặt chân lên Mặt Trăng. Bạn không chọn niềm đam mê, mà là niềm đam mê chọn bạn. Tôi đã không ngừng nghĩ về vũ trụ từ khi đó".
Bezos đã sáng lập Blue Origin, công ty hướng đến mục tiêu giúp nhiều người có thể du lịch vũ trụ.
 |
| Blue Origin là start-up của Bezos trong lĩnh vực không gian. Ảnh: New York Times. |
"Về cơ bản những gì tôi đang làm bây giờ là lấy tiền của Amazon đem đi đầu tư. Mỗi lần bạn nhìn thấy tôi bán cổ phiếu trên Amazon, là một lần tiền được rót thêm vào Blue Origin", ông nói.
Ngoài mong muốn mang lại cơ hội khám phá không gian cho nhiều người, Bezos nói ông đang xây dựng cơ sở hạ tầng cho thế hệ tiếp theo của các doanh nhân đầu tư vào lĩnh vực không gian.
"Nếu năm 80 tuổi, nhìn lại cuộc đời mình và thấy điều duy nhất tôi đã làm được là tạo ra thứ dẫn đến sự bùng nổ mãnh liệt của khởi nghiệp trong lĩnh vực không gian ở thế hệ tiếp theo", Bezos nói, "thì tôi sẽ là một người hạnh phúc".
