Ảnh: Trung Anh/daihoi13

(Nội dung thuộc Phần thứ nhất: Đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 30/7/2007 về tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị)

2. Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng thông qua công tác tuyên truyền, vận động

Các cấp ủy đảng ngày càng quan tâm đến công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhất là việc học tập, quán triệt, thực hiện đường lối, chủ trương, nghị quyết, quy định của Đảng gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đề cao trách nhiệm trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch. Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác chính trị, tư tưởng, kịp thời thông tin, định hướng cho cán bộ, đảng viên, nhất là những vấn đề mới, phức tạp. Ban hành một số chủ trương, quy định liên quan đến công tác vận động, tuyên truyền. Quan tâm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước gắn với những vấn đề thiết thực trong cuộc sống Nhân dân. Trên cơ sở đó, tạo sự thống nhất nhận thức trong Đảng, cán bộ, đảng viên, tăng cường đồng thuận xã hội đáp ứng yêu cầu phát triển, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Các cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị chú trọng tăng cường công tác tuyên truyền, vận động chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phục vụ trực tiếp cho nhiệm vụ chính trị. Chỉ đạo công tác thông tin tuyên truyền đối với những sự kiện chính trị quan trọng, thông tin đối ngoại; đổi mới công tác điều tra, nghiên cứu dư luận xã hội. Theo chức năng, nhiệm vụ được giao, các hoạt động tổ chức thực thi pháp luật tiếp dân, đối thoại của chính quyền; tiếp xúc cử tri của cơ quan dân cử; đóng góp ý kiến xây dựng chính sách, pháp luật; thực hiện quy chế dân chủ, phản biện xã hội, giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội... đã góp phần quan trọng cho công tác tuyên truyền, vận động của Đảng. Thực hiện Quy định số 11-QĐi/TW ngày 18/02/2019 của Bộ Chính trị quy định về trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền từng bước đi vào nền nếp. Hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội ở các cấp và Nhân dân theo các quyết định của Bộ Chính trị được đẩy mạnh và có chuyển biến tích cực. Hoạt động tiếp xúc cử tri của các đoàn đại biểu Quốc hội tiếp tục được tăng cường.

Lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh hoạt động của các cơ quan báo chí, xuất bản, góp phần cho công tác vận động, tuyên truyền của Đảng, nhất là những chủ trương, chính sách quan trọng, nghị quyết các đại hội Đảng thông qua nhiều hình thức khác nhau, mở rộng hoạt động trên internet, mạng xã hội, tiếp cận ngày càng nhiều hơn với công chúng, kịp thời đưa đường lối, chủ trương của Đảng đến với các tầng lớp nhân dân. Hoạt động của các cơ quan báo chí, xuất bản, văn hóa có nhiều chuyển biến tích cực, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của Đảng trong tình hình mới.

Những năm gần đây, Đảng tăng cường công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW, Ban Chỉ đạo 35 đã tăng cường công tác tham mưu cho Đảng ban hành chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng, hướng dẫn các cơ quan, tổ chức, cơ quan thông tin đại chúng, cán bộ, đảng viên trong công tác đấu tranh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; kết hợp vận động, giáo dục, thuyết phục với xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; ban hành các văn bản chỉ đạo, thông báo, hướng dẫn; phối hợp tổ chức ban chỉ đạo 35 ở các cấp, ngành, địa phương; phân công, phối hợp xử lý thông tin xấu, chống phá Đảng, quan điểm sai trái, thù địch, nhất là trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, công tác vận động, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng có lúc, có nơi chưa kịp thời, chưa đổi mới, hiệu quả chưa cao, chưa sát với thực tiễn. Một số vấn đề phức tạp phát sinh chưa được quan tâm đầy đủ và có giải pháp, cách thức vận động, tuyên truyền phù hợp, hiệu quả. Việc nắm bắt dư luận xã hội còn hạn chế. Một số cơ quan báo chí, xuất bản còn vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, một số tin, bài chưa đáp ứng yêu cầu giáo dục, định hướng đối với xã hội.

3. Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức bộ máy và công tác cán bộ

3.1. Về tổ chức bộ máy

Công tác xây dựng Đảng về tổ chức được đặt trong tổng thể nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đồng bộ với việc hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; giữ vững nguyên tắc tổ chức, hoạt động, đề cao kỷ luật, kỷ cương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đảm bảo nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo việc đổi mới, sắp xếp và quản lý tổ chức bộ máy, biên chế của hệ thống chính trị; đổi mới tổ chức bộ máy gắn với đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, tinh giản biên chế, chính sách tiền lương; là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị.

Đảng ban hành nhiều nghị quyết, chủ trương liên quan đến tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; các cơ quan nhà nước đã kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng trong một số văn bản pháp luật. Công tác sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả được thực hiện với quyết tâm chính trị cao, đạt được kết quả quan trọng, rõ nét, nhiều đổi mới, có trọng tâm, trọng điểm, bước đầu khắc phục được một số hạn chế, khuyết điểm tồn tại trong thời gian dài. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị được rà soát, bổ sung, từng bước hoàn thiện, khắc phục trùng lắp, chồng chéo; bước đầu giảm đầu mối, giảm cấp trung gian, giảm cán bộ lãnh đạo, quản lý, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Một số mô hình thí điểm tổ chức thực hiện có hiệu quả, được nhân rộng trong thực tiễn. Mục tiêu tinh giản biên chế cơ bản đạt được. Đến ngày 30/6/2021, đã hoàn thành vượt chỉ tiêu tinh giản biên chế đề ra; tổng số người làm việc hưởng lương và phụ cấp từ ngân sách nhà nước (chưa gồm khối quân đội, công an) là 2.858.311 người, giảm 717.679 người (tương đương 20,07%) so với biên chế giao năm 2015.

3.2. Về công tác cán bộ

Công tác cán bộ có nhiều đổi mới, với quan điểm là khâu “then chốt” của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược, là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, là công việc hệ trọng của Đảng, được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Đầu tư xây dựng đội ngũ cán bộ là đầu tư cho phát triển lâu dài, bền vững. Đảng đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện, đồng bộ đối với công tác cán bộ. Từ năm 2007 đến nay, có 19 văn bản của Ban Chấp hành Trung ương, 74; quy định của Bộ Chính trị, 39 văn bản của Ban Bí thư, 40 văn bản của Ban Tổ chức Trung ương, trong đó có nhiều văn bản quan trọng, đảm bảo nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo trực tiếp, toàn diện công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị; chuẩn hóa, siết chặt kỷ luật, kỷ cương đi đôi với xây dựng thể chế, tạo môi trường, điều kiện để thúc đẩy đổi mới, phát huy sáng tạo, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung; phân công, phân cấp gắn với trách nhiệm; tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực và xử lý nghiêm sai phạm. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cấp ủy đảng, các cơ quan liên quan; vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội trong việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống, nêu gương của cán bộ, đảng viên.

Công tác cán bộ đã có nhiều chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả quan trọng, bám sát quan điểm, nguyên tắc của Đảng, ngày càng đi vào nền nếp; đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ của tình hình mới. Công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, nâng cao kỹ năng lãnh đạo, năng lực quản lý, điều động, luân chuyển cán bộ có bước đổi mới, được quan tâm, chú trọng gắn với yêu cầu thực tiễn. Đồng thời, tăng cường bảo vệ chính trị nội bộ và kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ. Nhìn chung, đội ngũ cán bộ có lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống giản dị, gương mẫu, có ý thức tổ chức kỷ luật, luôn tu dưỡng, rèn luyện trình độ, năng lực, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ được giao. Nhiều cán bộ năng động, sáng tạo, thích ứng với xu thế hội nhập, có khả năng làm việc trong môi trường quốc tế. Từ nhiệm kỳ khóa XI đến nay, đã phê duyệt quy hoạch 7.243 lượt chức danh diện Trung ương quản lý; 9.192 lượt chức danh ủy viên ban chấp hành, ủy viên ban thường vụ cấp ủy trực thuộc Trung ương; 1.937.594 lượt cán bộ chức danh lãnh đạo, quản lý, cấp ủy các cấp. Thực hiện luân chuyển 13.503 lượt cán bộ, trong đó có 36 cán bộ diện Trung ương quản lý, 13.467 lượt cán bộ diện các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị trực tiếp quản lý. Về thực hiện chủ trương người đứng đầu không là người địa phương, bảo đảm tỷ lệ cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số trong cấp ủy, tính đến tháng 8/2022, có 39/63 (chiếm 62%) bí thư tỉnh ủy, thành ủy và 6/63 (chiếm 9,52%) chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương không là người địa phương. Cán bộ nữ tham gia Ban Chấp hành Trung ương khóa XII có 20 đồng chí (chiếm 10%), khóa XIII có 19 đồng chí (chiếm 9,5%); cán bộ người dân tộc thiểu số khóa XII có 17 đồng chí (chiếm 8,5%), khóa XIII có 13 đồng chí (chiếm 6,5%).

Tuy nhiên, “việc thể chế hóa, cụ thể hóa chủ trương của Đảng về một số nội dung trong công tác cán bộ còn chậm, một số ít nội dung chưa thống nhất giữa pháp luật của Nhà nước với quy định của Đảng”. Một bộ phận cán bộ, trong đó có cán bộ lãnh đạo, quản lý chưa gương mẫu, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, năng lực, phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra; một bộ phận suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, vi phạm kỷ luật đảng, pháp luật nhà nước. Công tác đánh giá cán bộ vẫn còn hạn chế; chính sách cán bộ chưa thực sự tạo động lực để cán bộ toàn tâm, toàn ý với công việc. Việc hoàn thiện mô hình tổ chức tổng thể của hệ thống chính trị còn chậm; việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy ở một số nơi thiếu kiên quyết, đồng bộ, chưa đạt mục tiêu đề ra; chất lượng hoạt động của một số cơ quan, tổ chức còn hạn chế. Tinh giản biên chế mới tập trung giảm số lượng, chưa gắn với nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng vị trí việc làm mới đạt được kết quả bước đầu, còn chậm so với mục tiêu.