Hơn hai năm trước, cô gái Việt Nam mặc chiếc áo in chữ "LOL" (viết tắt của cụm từ "laugh out loud", có nghĩa là "cười lớn") bị bắt giữ tại sân bay quốc tế Kuala Lumpur. Cô bị cáo buộc tội giết người, một tội danh có thể khiến cô phải bước lên giá treo cổ tại Malaysia.
Hơn hai năm sau, khi những nụ cười đã dần tắt để nhường chỗ cho những giọt nước mắt, khi những niềm hy vọng đã dần biến thành những nỗi sợ hãi, thì cô gái ấy cuối cùng lại có thể mỉm cười. Nụ cười của một người vừa thoát án treo cổ. Nụ cười của công lý. Nụ cười của sự tái sinh.
"Ngây thơ và cả tin"
Trong diễn biến được xem là bất ngờ mới nhất của phiên tòa xét xử vụ Kim Jong Nam tại Malaysia, bị cáo Đoàn Thị Hương, công dân Việt Nam, được giảm nhẹ tội danh "giết người" và sau đó nhận mức án 3 năm 4 tháng tù giam vì tội "cố ý gây thương tích bằng biện pháp nguy hiểm".
Hương, con út trong gia đình năm anh chị em, có tương lai đầy hứa hẹn với tấm bằng kế toán nhưng cũng là người "ngây thơ và cả tin".
Hương, cô gái ra đi từ vùng nông thôn Nam Định với giấc mơ đổi đời, đã trở thành người duy nhất bị kết tội trong vụ án thu hút sự chú ý lớn của truyền thông quốc tế. Cô bị cáo buộc gây ra cái chết cho người được cho là ông Kim Jong Nam, anh trai cùng cha khác mẹ của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Song với bản án hôm 1/4, cô cuối cùng đã thoát khỏi vòng lao lý trong khi kẻ thủ ác thực sự có lẽ vẫn chưa bao giờ bị bắt.
 |
| Hình ảnh Đoàn Thị Hương qua camera an ninh sân bay trong ngày xảy ra vụ Kim Jong Nam, 13/2/2017. Ảnh: The Star. |
"Cô ấy không phải là tội phạm, cũng không có khuynh hướng phạm tội", ông Hisyam Teh Poh Teik, một trong ba luật sư của Hương, nói với thẩm phán Tòa Thượng thẩm Shah Alam ở bang Selangor, Malaysia, trước khi phán quyết được đưa ra, theo AP.
Ông Hisyam đã thúc giục thẩm phán Azmi Ariffin xem xét sự thật thà của Hương, việc cô nhận trách nhiệm về hành động của mình cũng như việc người cùng bị truy tố với cô, công dân Siti Aisyah của Indonesia, đã được trả tự do. Trước đó, Hương đã nhận tội theo cáo trạng mới.
Biện pháp nguy hiểm đó chính là chất độc thần kinh VX, thứ mà có lẽ nhiều người còn chưa bao giờ nghe tên. Luật sư Hisyam nói Hương, con út trong gia đình năm anh chị em, có tương lai đầy hứa hẹn với tấm bằng kế toán nhưng cũng là người "ngây thơ và cả tin".
"Họ đã lợi dụng điểm yếu của cô và thao túng cô để thực hiện âm mưu thâm hiểm của họ dưới lớp vỏ ngụy trang là video hài hước và trò chơi khăm", ông Hisyam nói về những nghi can mà ông cho là "sát thủ thực sự" trong vụ án.
Thẩm phán Ariffin nói ông đã xem xét mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội cũng như thực tế rằng Hương lần đầu phạm tội và đã thể hiện sự ăn năn. Ông nói bản án dành cho Hương "đảm bảo công lý được thực thi".
Theo phán quyết, Hương bị tuyên 40 tháng tù giam, tính từ ngày cô bị bắt ở Malaysia, tức 15/2/2017. Thẩm phán cũng quyết định khoan hồng, giảm 1/3 thời gian thụ án. Điều này có nghĩa là Hương sẽ được ra tù vào tuần đầu tháng 5.
Trước phiên tòa, Đại sứ Việt Nam tại Malaysia Lê Quý Quỳnh nói ông hy vọng Hương sẽ được trả tự do ngay lập tức. Sau khi có phán quyết, ông nói ông trân trọng việc Hương sẽ sớm được thả, nhưng "nhấn mạnh rằng cô ấy cũng là nạn nhân như công dân Indonesia, Siti Aisyah".
 |
| Đoàn Thị Hương cười tươi rời tòa án hôm 1/4. Ảnh: AP. |
Nỗ lực được đền đáp
Phán quyết được đưa ra sau khi Tổng chưởng lý Malaysia Tommy Thomas, người có thẩm quyền cho tiếp tục hoặc tạm dừng một vụ xét xử, quyết định xóa bỏ cáo buộc giết người với Hương. Tội danh mới trong cáo trạng, cố ý gây thương tích bằng biện pháp nguy hiểm, có mức phạt tối đa là 10 năm tù giam.
Trong phiên tòa trước đó, ông Thomas đã bác đơn kiến nghị trả tự do cho Hương do các luật sư của cô đệ trình, bất chấp những nỗ lực kêu gọi xét xử công bằng từ chính phủ Việt Nam.
Quyết định mới nhất của ông Thomas được xem là cử chỉ "thể hiện sự tôn trọng Việt Nam vừa đảm bảo tiến trình pháp lý", theo tiến sĩ Oh Ei Sun, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Quan hệ Quốc tế Singapore (SIIA), người cũng từng là thư ký chính trị của cựu thủ tướng Malaysia Najib Razak.
"Đây không phải là can thiệp tư pháp. Đây chỉ là việc đất nước mà bị cáo mang quốc tịch kêu gọi thừa nhận sự vô tội của công dân nước mình, điều mà người Malaysia cũng như người dân toàn thế giới tin tưởng", ông nói với Zing.vn sau phiên tòa.
 |
| Ba luật sư biện hộ cho Hương, trong đó có ông Hisyam Teh Poh Teik (giữa), trả lời báo chí sau phiên tòa hôm 1/4. Ảnh: AP. |
Trong cuộc họp báo thường kỳ hôm 28/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng cho biết để động viên tinh thần và chuẩn bị tốt nhất tâm lý cho Hương, Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia đã thăm lãnh sự ba lần tính từ ngày 1/3. Sứ quán cũng đã thăm lãnh sự đối với Hương một lần nữa vào ngày 29/3.
"Ai cũng vui mừng cho Hương hết vì đó là bản án tốt nhất rồi. Hương sẽ sớm về đoàn tụ với gia đình".
Chị Maridam, phiên dịch cho Hương
Bà Hằng khẳng định mọi phiên xét xử đều có mặt đại diện Đại sứ quán Việt Nam, nhấn mạnh "Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp bảo hộ ngoại giao, lãnh sự, pháp lý ở mức cao nhất" trước phiên tòa 1/4.
Trong cuộc phỏng vấn với Zing.vn trước đây, luật sư Hisyam cho biết Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã giúp đỡ ông tích cực trong việc thu thập chứng cứ, gặp gỡ các nhân chứng ở Việt Nam. Đại diện liên đoàn cũng có mặt trong phiên tòa hôm nay.
Trước phiên tòa, có một số ý kiến rằng việc thả Hương chỉ là "vấn đề thời gian", song cũng có người hoài nghi thời gian hai tuần là chưa đủ để các nỗ lực vận động đạt kết quả. Do đó, bản án được xem là công bằng với Hương khiến không ít người bất ngờ.
Nước mắt và nụ cười
Dù thế nào, những ngày lao lý ở Malaysia của Hương giờ đây sắp sửa kết thúc.
Ông Đoàn Văn Thạnh, cha ruột của Hương, đã có mặt tại tòa, nói ông rất vui vì con gái sẽ sớm được trả tự do. Hương đã bật khóc khi nhìn thấy ông trong phòng xử, theo tiết lộ của chị Maridam Yacfar, một người gốc Việt làm phiên dịch viên cho Hương suốt 2 năm qua.
"Ai cũng vui mừng cho Hương hết vì đó là bản án tốt nhất rồi. Hương sẽ sớm về đoàn tụ với gia đình", chị Maridam nói với Zing.vn, cho biết Hương đã hứa sẽ liên lạc với chị khi cô về Việt Nam.
Chia sẻ với phóng viên có mặt tại Tòa Thượng thẩm Shah Alam, ông Thạnh nói ông sẽ tổ chức một bữa tiệc lớn khi Hương về nhà.
 |
| Hương sẽ được ra tù vào tuần đầu tháng 5. Ảnh: AP. |
Trái với cách đây hai tuần, khi Hương rời tòa án với vẻ suy sụp, lần này cô gái Nam Định cười tươi và nói phóng viên rằng "Thật tốt, tôi yêu các bạn". Cô cũng nói cô muốn trở thành "ca sĩ và diễn viên" sau khi trở về.
Tại huyện Nghĩa Hưng, Nam Định, bà Nguyễn Thị Vỳ, mẹ kế của Hương nói gia đình rất phấn khởi khi biết cô sẽ được trả tự do vào tháng 5.
"Tưởng được về ngay thì quá phấn khởi nhưng mà thôi không được về ngay thì vậy cũng là tốt rồi... Cảm ơn tất cả mọi người đã giúp đỡ cháu qua cơn nguy kịch nhất, gia đình cũng vui lòng phấn khởi”, bà Vỳ nói với Zing.vn qua điện thoại.
"Dù có phải đi tù thêm vẫn có hy vọng ngày về, còn tử hình thì sẽ không còn ngày về nữa".
