Là một trong số những người sưu tầm rác thuộc nhóm ASMARE với gần 200 thành viên, ông Edimar Ferreira (39 tuổi) chia sẻ: “Tôi có hai việc để làm: Đi tìm kiếm, sưu tầm rác và sau đó biến chúng thành các tác phẩm nghệ thuật”. Ông Ferreira đã tự tay tạo ra những chiếc ghế sofa nhỏ, ghế băng và bàn bằng gỗ cùng nhiều loại sản phẩm khác. “Ở ASMARE, chúng tôi có khẩu hiệu ‘rác của bạn là xa xỉ phẩm của chúng tôi’”, ông hào hứng cho biết.
 |
| Một người sưu tầm rác trên bãi rác ở Brazil. |
Hình ảnh của những người sưu tầm rác như ông Ferreira đã không còn xa lạ tại các thị trấn và thành phố của Brazil. Công việc của họ là “lùng sục” những núi rác bên đường cho đến các bãi rác thải chất đống. Họ tìm kiếm các loại giấy, hộp, chai lọ, kim loại và những loại vật liệu tái chế khác. Sau đó, nhờ bàn tay phù phép tài hoa của họ, rác bỗng nhiên mất đi thuộc tính thải loại của chúng và biến thành những món đồ nội thất, trang sức hoặc thậm chí là cả những tác phẩm nghệ thuật có giá trị.
Bằng giải pháp phát huy tính sáng tạo với nguồn “của cải” dồi dào là rác cộng với sự giúp đỡ của các nghệ sĩ và tình nguyện viên địa phương, ASMARE đã triển khai một chương trình nghệ thuật hơn 10 năm qua nhằm hướng dẫn các thành viên cách biến vật liệu tái chế thành những sản phẩm hái ra tiền. Bà Dona Geralda, 63 tuổi, chủ tịch và là người sáng lập ASMARE, nói: “Ban đầu, trung tâm nghệ thuật này nhằm giúp những người sưu tầm rác như chúng tôi có thể tự làm những chiếc xe ngựa kéo, sau đó chúng tôi dạy cho con cái mình cách tạo ra sản phẩm nghệ thuật từ rác”.
Tất cả những sản phẩm ASMARE làm ra sẽ được bán ở một cửa hàng gần trụ sở của nhóm và lợi nhuận sẽ được chia đều cho tất cả mọi người. Kết hợp cả việc bán các sản phẩm nghệ thuật và khoản tiền gom góp được từ việc bán rác tái chế, một thành viên của ASMARE có thu nhập trung bình khoảng 800 USD/tháng.
 |
| Món đồ trang sức “thoát xác” từ phế liệu. |
Theo thống kê của Hiệp hội Doanh nghiệp cam kết tái chế năm 2010, hiện Brazil có khoảng 1 triệu người sưu tầm rác, mặc dù chỉ có một số nhỏ làm việc chính thức cho một nhóm hay tổ chức như ASMARE. Trước khi tham gia vào những nhóm này, nhiều người trong số họ là người vô gia cư, có tiền án tiền sự...
Theo bà Dona, “lợi ích chính của việc sưu tầm rác là giúp tạo ra việc làm cũng như thu nhập cho những người làm nghề nhặt rác”. Ngoài ra, sưu tầm rác còn góp phần nâng cao nhận thức của người dân về việc hạn chế xả rác ra môi trường. Ông Ferreira cho hay, quan điểm về rác của ông đã thay đổi kể từ khi ông tham gia chương trình. “Có nhiều thứ tôi từng thẳng tay ném đi nhưng giờ tôi giữ lại bởi tôi có thể hình dung ra việc dùng chúng để làm thành một thứ gì đó đẹp mắt”.
Một điều quan trọng khác, theo Mauricio - nghệ sĩ trong chương trình sáng tạo của ASMARE, ngoài việc mang lại lợi ích tài chính hay sự sáng tạo, các sản phẩm từ rác sẽ “cho phép người sưu tầm rác đến những nơi mà họ chưa từng đặt chân đến, cũng như giúp họ thoát khỏi sự ‘vô hình’ và được người khác chấp nhận”.
