Điều trị cường giáp hiệu quả và an toàn bằng ‘phẫu thuật không dao’

Phương pháp y học hạt nhân mang lại hiệu quả cao, an toàn và ít tác dụng phụ so với phẫu thuật thông thường.

Triệu chứng cường giáp dễ nhầm với nhiều bệnh lý

Chị N.T.L. (sống tại Bà Rịa - Vũng Tàu) bị mệt mỏi, mất ngủ kéo dài, sụt cân dù ăn nhiều hơn bình thường. Đi khám tại nhiều cơ sở y tế, chị không phát hiện ra bệnh. Theo thời gian, các vấn đề sức khỏe ngày càng trầm trọng. Suốt nhiều tháng, chị phải ngủ ở tư thế ngồi vì mỗi khi ngả lưng lại cảm thấy khó thở, tim đập nhanh.

Khi đến Bệnh viện FV, bác sĩ tiến hành xét nghiệm và đưa ra chẩn đoán chị bị cường giáp (basedow) - căn bệnh với triệu chứng dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý.

BS Nguyễn Văn Tế - Trưởng khoa Y học Hạt nhân, Bệnh viện FV - chụp xạ hình tuyến giáp cho bệnh nhân.

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Tế, Trưởng khoa Y học Hạt nhân, cường giáp là hội chứng tuyến giáp hoạt động quá mức, làm tăng nồng độ hormone giáp trong máu. Tình trạng này làm tăng chuyển hóa tế bào, gây ra sự phát sinh nhiệt lớn, khiến người bệnh cảm thấy nóng bức và sụt cân.

“Nhiều người ăn một lúc hai tô phở vẫn thấy đói và một tháng có thể sụt tới 8 kg”, bác sĩ Tế cho biết.

Cường giáp ảnh hưởng hệ thần kinh, gây ra triệu chứng mất tập trung, thiếu kiên nhẫn, run tay, dễ nổi nóng và thay đổi tính tình. Cường giáp cũng dẫn đến kinh nguyệt ít hoặc mất kinh ở nữ giới. Bệnh có thể gây ra các biến chứng tim mạch như rối loạn nhịp tim và khó thở do suy tim, đặc biệt là người cao tuổi, tổn thương gan.

Triệu chứng cường giáp dễ bị nhầm lẫn với bệnh lý khác.

Một số nguyên nhân dẫn đến cường giáp như tăng sinh mạch máu trong tuyến giáp do kháng thể tấn công vào thụ thể TSH (là hormone kích thích tuyến giáp), kích thích sản sinh nhiều hormone và mạch máu; viêm tuyến giáp cấp do vi trùng hoặc bán cấp - thường do virus đường hô hấp gây ra; dùng thuốc hormone tuyến giáp quá liều; chế độ ăn thừa i-ốt hoặc dùng thuốc chứa nhiều i-ốt trong thời gian dài.

Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, cường giáp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm liên quan đến tim mạch (nhịp tim nhanh, rung nhĩ, có thể dẫn đến suy tim); cơn bão giáp - còn gọi là nhiễm độc giáp cấp (hormone tăng cao đột ngột, đe dọa tính mạng); tổn thương gan. Ngoài ra, bệnh có thể kèm lồi mắt ác tính, gồm lồi mắt, chảy nước mắt, nhạy cảm với ánh sáng, viêm kết mạc, tổn thương giác mạc.

Chẩn đoán và điều trị bằng y học hạt nhân

Trong trường hợp cần chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây cường giáp, bệnh nhân sẽ được chỉ định chụp xạ hình tuyến giáp bằng cách tiêm lượng nhỏ thuốc phóng xạ 99 mTc vào tĩnh mạch. Khi vào máu, thuốc đi tới các mô và cho hình ảnh của tuyến giáp trên thiết bị gamma camera.

Nhờ vậy, bác sĩ có thể đánh giá chính xác chức năng tuyến giáp, phát hiện bệnh lý tuyến giáp ở giai đoạn sớm để xử lý kịp thời. Lượng phóng xạ sử dụng trong chụp xạ hình rất nhỏ, không gây hại cơ thể, tự đào thải qua các dịch tiết.

Nếu chẩn đoán mắc bệnh cường giáp, bệnh nhân được điều trị bằng thuốc kháng giáp trong vòng 18-24 tháng, với liều lượng cá thể hóa. Bệnh nhân được ngưng thuốc khi tình trạng cường giáp được kiểm soát.

Trong trường hợp bướu giáp quá to hoặc bệnh nhân không đáp ứng thuốc, bác sĩ sẽ tư vấn phẫu thuật cắt bỏ bướu giáp hoặc phương pháp y học hạt nhân - dùng thuốc phóng xạ i-ốt 131 (I-131) để điều trị.

Quy trình điều trị bằng thuốc phóng xạ I-131 tương đối đơn giản. Cụ thể, bệnh nhân được bác sĩ kê toa và uống thuốc. Thuốc I-131 tập trung vào chủ mô tuyến giáp để phá hủy tế bào.

Phương pháp này được ví như "phẫu thuật không dao", dễ áp dụng, hiệu quả cao, ít tác hại, chi phí thấp và người bệnh không cần nhập viện (chỉ cần hạn chế tiếp xúc gần với người xung quanh, giữ khoảng cách hơn 1 mét, thường là trong một tuần). Đặc biệt, người bệnh không được mang thai trước khi điều trị và 6-12 tháng sau khi uống dược chất phóng xạ.

Thuốc phóng xạ i-ốt 131 (I-131) dùng trong điều trị cường giáp.

Cũng theo BS Nguyễn Văn Tế, người bệnh sau khi điều trị bệnh lý tuyến giáp bằng phương pháp phẫu thuật hay phương pháp y học hạt nhân có thể bị suy giáp. Tuy nhiên, họ chỉ cần bổ sung hormone giáp bằng đường uống theo chỉ định là có thể trở lại cuộc sống bình thường.

Nhiều bệnh nhân trẻ cũng băn khoăn: Việc dùng thuốc phóng xạ điều trị cường giáp có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản? Bác sĩ Tế khẳng định sau khi được điều trị khỏi, phụ nữ ở tuổi sinh sản có thể mang thai bình thường.

Điều trị bệnh bằng y học hạt nhân được thực hiện theo quy trình an toàn.

Tại khoa Y học Hạt nhân, quy trình dùng y học hạt nhân điều trị bệnh được tiến hành với các biện pháp an toàn cao, nên không ảnh hưởng tới sức khỏe nói chung. Tuy nhiên, biện pháp này chống chỉ định cho thai phụ.