Hồi tháng 7, Sineenat Wongvajirapakdi được vua Thái ban tước là "hoàng quý phi" bên cạnh hoàng hậu mới - ân sủng lần đầu có trong gần một thế kỷ. Tuy nhiên, mới đây, cung điện cho biết bà đã bị trừng phạt vì cố gắng nâng mình lên "cùng địa vị với hoàng hậu".
Theo BBC, đối với một số nhà quan sát, sự sụp đổ của bà nói lên nhiều điều về hướng đi của chế độ quân chủ Thái Lan cũng như về tội lỗi mà bà bị cáo buộc phạm phải.
 |
| Chỉ vài tháng trước, Sineenat Wongvajirapakdi còn được ca ngợi trong tiểu sử chính thức của hoàng gia. Ảnh: Reuters. |
Sineenat, 34 tuổi, là hoàng quý phi đầu tiên ở Thái Lan trong gần một thế kỷ. Khi được trao danh hiệu vào tháng 7, bà đã trở thành bạn đời chính thức nhưng không phải hoàng hậu của nhà vua ngay sau khi ông kết hôn với người vợ thứ tư, Hoàng hậu Suthida.
Quá khứ bí ẩn
Trong lịch sử, chế độ đa thê và việc nạp thiếp được các hoàng gia Thái Lan sử dụng để đảm bảo sự trung thành của các gia đình quyền lực trên khắp các tỉnh của vương quốc lớn.
Các vị vua Thái trong suốt nhiều thế kỷ đã lấy nhiều vợ hoặc thê thiếp. Lần gần nhất một vị vua Thái Lan có hoàng quý phi là vào những năm 1920 và danh hiệu này đã không được sử dụng kể từ khi nước này theo chế độ quân chủ lập hiến năm 1932.
Bà Sineenat được chính thức phong hiệu hoàng quý phi vào tháng 7. Thông tin trên lý lịch của bà còn sơ sài, chỉ có thông tin tiểu sử do hoàng gia công bố vào thời điểm đó.
"Chúng ta chỉ biết về quá khứ của bà ấy theo những gì mà hoàng gia muốn chúng ta biết", Pavin Chachavalpongasta, Phó giáo sư nghiên cứu Đông Nam Á tại Đại học Kyoto, giải thích.
 |
| Sineenat tham gia lễ tang của cố quốc vương Thái Lan Bhumibol Adulyadej. Ảnh: Reuters. |
Sinh năm 1985, bà đến từ miền Bắc Thái Lan và từng làm y tá. Từng có mối quan hệ với hoàng tử lúc bấy giờ là Vajiralongkorn, cuộc sống của bà trở nên gắn bó với bộ máy quân sự và an ninh hoàng gia.
Bà trở thành vệ sĩ, phi công, lính nhảy dù và gia nhập đội cận vệ hoàng gia. Đầu năm nay, bà được bổ nhiệm làm thiếu tướng.
Sau khi trở thành hoàng quý phi đầu tiên trong gần một thế kỷ, bà được hoàng gia phong tặng hàng loạt huy chương và tước hiệu.
Không lâu sau đó, bà gây chú ý với hình ảnh tạo dáng trong chiếc máy bay chiến đấu khi cung điện tung ra một loạt hình ảnh hoạt động của bà cùng tiểu sử chính thức. Tất cả đã được gỡ bỏ khỏi trang web chính thức.
Thất bại trong cuộc đấu hoàng gia
Theo thông báo chính thức trên công báo hoàng gia, Sineenat đã bị tước bỏ cấp bậc và danh hiệu vì "hành vi sai trái và không trung thành với quốc vương".
Tuyên bố nói rằng bà đã "tham vọng" và cố gắng "nâng mình lên cùng địa vị với hoàng hậu".
"Hành vi của hoàng quý phi bị coi là thiếu tôn trọng", thể hiện "sự bất tuân chống lại nhà vua và hoàng hậu" và lạm dụng quyền lực của mình để ra lệnh thay cho nhà vua.
Tuyên bố nói rằng nhà vua nhận thấy "bà cũng không biết ơn danh hiệu được ban cho mình, không cư xử phù hợp theo địa vị của mình".
 |
| Quốc vương Vajiralongkorn và Hoàng quý phi Sineenat Wongvajirapakdi. Ảnh: Reuters. |
Tamara Loos, giáo sư lịch sử và nghiên cứu Thái Lan tại Đại học Cornell, cho rằng sự thiếu minh bạch về những gì chính xác đã xảy ra là chìa khóa để hiểu vấn đề.
"Trong bất kỳ tình huống nào như vậy, bạn sẽ tìm thấy một hệ thống quyền lực ở hậu trường. Sineenat có thể là một phần của hệ thống đó và bà ấy có lẽ đã không hòa nhập được", bà nói, ý chỉ các phe phái của hoàng cung.
Bà nói thêm rằng ngôn ngữ của tuyên bố tước danh hiệu hoàng quý phi "gợi nhớ về thời đại mà phụ nữ không thể có quyền lực chính trị trực tiếp và vì vậy cách bạn nói về phụ nữ với 'ảnh hưởng' là họ có tham vọng".
Đối với bà Loos, tuyên bố này phù hợp với những gì bà xác định là "sự trỗi dậy của chế độ quân chủ tuyệt đối hiện đại ở Thái Lan".
Thông điệp của nhà vua
Cho đến nay, hoàng quý phi bị phế truất chỉ bị tước danh hiệu và không rõ điều gì đang chờ đợi bà ở phía trước.
"Chúng tôi không biết chuyện gì sẽ xảy ra với bà ấy", ông Pavin giải thích và nói thêm rằng các thủ tục tố tụng khó có thể minh bạch.
Giống như cách lý lịch của bà bị hoàng gia kiểm soát, điều tương tự có thể xảy ra với tương lai của bà.
Sự giáng chức bất ngờ của Sineenat lặp lại những gì đã xảy ra với hai người vợ cũ của vua Vajiralongkorn.
Năm 1996, ông bài bác người vợ thứ hai của mình, Sujarinee Vivacharawongse - người đã trốn sang Mỹ - và không nhận bốn người con trai của hai người.
Năm 2014, người vợ thứ ba của ông, Srirasmi Suwadee, bị tước bỏ mọi chức danh và bị trục xuất khỏi hoàng cung trong khi cha mẹ bà bị bắt và bỏ tù vì tội khi quân. Con trai của họ, hiện 14 tuổi, được nhà vua nuôi dưỡng.
Những người vợ trước của ông chưa bao giờ đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về hoàn cảnh cụ thể của họ.
Kể từ khi lên nắm quyền, vua Vajiralongkorn đã thực thi quyền lực trực tiếp hơn cha mình.
Đầu năm nay, hai đơn vị quân đội quan trọng nhất ở thủ đô Bangkok được đặt trực tiếp dưới quyền chỉ huy của ông, cho thấy sự tập trung quyền lực quân sự trong tay hoàng gia chưa từng có ở Thái Lan hiện đại.
"Ngôn từ tàn nhẫn và lạnh lùng được hoàng gia sử dụng để tố cáo Sineenat là cách nhà vua muốn hợp pháp hóa hình phạt cho bà ấy", ông Pavin giải thích.
Bà Loos đồng ý rằng nhà vua đang gửi thông điệp vượt ra ngoài người tình bị chối bỏ của mình.
"Nhà vua đang gửi tín hiệu rằng không ai có thể động vào ông ấy và một khi không còn sự sủng ái của ông ấy, bạn sẽ không thể kiểm soát số phận của mình. Mỗi động thái của ông ấy, dù là kinh tế, quân sự hay gia đình, đều cho thấy chuyên quyền của ông ấy", bà nói.
Theo luật khi quân của đất nước, việc phế truất gây tranh cãi không thể được thảo luận công khai trong nước nhưng các nhà quan sát tin rằng sự sụp đổ kịch tính của hoàng quý phi là điều gây sốc nhất với nhiều người.
