Mới chỉ nghe qua tên loại cua này, ai cũng cảm thấy tò mò, muốn tận mắt chiêm ngưỡng.
 |
| Loài cua có một không hai. |
Loại cua có một không hai
Tìm đến xã Ngọc Sơn, hỏi thăm về loại cua đặc biệt này, chúng tôi được biết, đầu tháng 8, vì trời nắng to nên rất khó bắt cua trinh nữ. Thường thì trong một năm, tháng 3, tháng 4 mới thời cơ vàng để những người tò mò mục sở thị cua lạ.
Anh Bùi Văn Mao (SN 1967, ở xóm Cha, Ngọc Sơn, Lạc Sơn, Hòa Bình), người được mệnh danh là khắc tinh của cua trinh nữ của vùng đất xứ Mường này. Ở mảnh đất Lạc Sơn, khi hỏi đến cái tên Mao, người dân biết ngay đến tài nghệ bắt cua điệu nghệ. Hơn 40 tuổi, nhưng tay nghề bắt cua của anh khiến ngay cả những người quanh năm suốt tháng làm bạn với chiếc chum, vó phải thán phục.
Anh Mao cho biết: “Đối với loài cua này, mọi bộ phận trên cơ thể đều trắng đục như sữa. Chính vì thế, người ta gọi là cua trinh nữ. Ở Ngọc Sơn, chỉ có ba nơi cua trinh nữ xuất hiện đó là rừng Bẩy Mý, rừng Bà Già và Bãi Nhạ. Còn lại, quanh nơi dân cư sinh sống thỉnh thoảng cũng xuất hiện, nhưng số lượng không nhiều”.
Cũng theo người đàn ông này, cua trinh nữ sống tập trung ở những nơi khô cằn, không hề có sông suối hay gần nguồn nước. Nơi ở của chúng là những cái hang to, có thể luồn cả cánh tay vào được, thường thì những hang này sâu 1-2m, nhưng có hang sâu đến 3-4m. Vào tháng ba hoặc tháng tư, người dân mới rầm rộ đi bắt chúng. Bởi thời điểm này, cua chui ra khỏi hang rất nhiều. Khác với cua bình thường, muốn bắt “cua trinh nữ” phải dùng biện pháp câu. Thông thường, con to nhất cũng chỉ nặng chừng một lạng.
Anh Mao giải thích: “Chỉ cần phát hiện ra hang là có thể bắt được loại cua lạ này. Đứng trước hang, mình sẽ dùng cành cây để câu chúng. Nghĩa là, nhìn cành cây rung rung, cua trinh nữ sẽ tưởng có con vật khác xâm phạm lãnh thổ của mình. Ngay lập tức, chúng bò ra khiêu chiến. Khi đó mình chỉ cần thò tay ra là bắt được ngay. Một điều lý thú ở loài cua này là khi nó đã ra khỏi hang thì mình dụ nó đến đâu, nó sẽ bò theo đến đó”.Theo chân “người rừng” săn cua trinh nữ
Anh Mao cầm trên tay cành cây làm mồi nhử, nhẹ nhàng bước đến cửa hang, nơi ẩn náu của cua trinh nữ. Tay anh cầm cành cây, liên tục đưa đi đưa lại trên miệng hang. Khoảng 5 phút sau, chúng tôi mới thấy một chú cua bò ra. Anh Mao tiếp tục nhử cua ra khỏi hang, vừa ra khỏi hang cách chừng 10 cm, anh nhanh tay vồ lấy con cua đang cố chạy trốn.
Bình thường, anh chỉ mất khoảng 5 phút để có thể bắt được một con cua, nhưng có hang phải nhử đến 15–20 phút, cua mới chịu ra. Anh Mao bật mí, nếu muốn câu được nhiều cua trinh nữ, người dân địa phương thường chọn những hôm trời mưa, hang bị ngập nước. Khi đó, cua ngộp thở nên bò lên kiếm ăn rất nhiều.
Mùa hè, chúng thường ít ra ngoài, còn mùa mùa đông, chúng lấp miệng hang ngủ nên không ai đi câu cả. Thời điểm thích hợp nhất là vào mùa xuân. Nói rồi anh Mao lại tiếp tục thể hiện tài nghệ của mình. Thấy trời nắng to, chúng tôi đánh ý nói với anh ra về.
Anh Mao đi lại một lúc, bắt thêm được vài con nữa rồi mới chịu. Vừa về đến nhà, anh cười lớn bảo: “Với số cua hôm nay bắt được, tôi sẽ cho nhà báo thưởng thức vài món ra trò”.
Thực hư lời đồn cua độc
Anh Mao tâm sự rằng, gần đây liên tục xuất hiện tin đồn có người ăn cua trinh nữ bị ngộ độc đến tử vong. Chính vì thế, người đi bắt loài cua lạ giờ chỉ đếm trên đầu ngón tay. Không ai biết cái tin đồn quái ác kia xuất phát từ đâu nhưng nó khiến người dân trong vùng khiếp sợ. Quá trình tìm hiểu sau đó, chúng tôi phát hiện không chỉ mình anh Mao ấm ức với nỗi bức xúc này.
Thực tế, nhiều người dân xã Ngọc Sơn khi nghe được những tin đồn về cua trinh nữ của quê hương mình cũng tỏ ra hết sức hoang mang. Ông Bùi Văn Nam, một cao niên trong làng chia sẻ: “Tôi đã đi nhiều nơi trên đất nước, nhưng chưa bao giờ thấy loài cua trinh nữ này xuất hiện ở đâu ngoài Lạc Sơn. Trước đây, cũng có một thời gian người dân đồn rằng ăn loài cua này sẽ bị ngộ độc, thậm chí là tử vong”.
Để tìm hiểu rõ hơn sự việc, chúng tôi đến gặp ông Bùi Văn Dương, Chủ tịch xã Ngọc Sơn. Trao đổi về vấn đề này, ông Dương cho biết: “Việc ăn cua bị ngộ độc chết người chỉ là những lời đồn đoán không có cơ sở. Loại cua trắng ở đây hoàn toàn không có độc. Thực tế, người dân ở đây thỉnh thoảng vẫn bắt cua về ăn và chưa thấy ai có biểu hiện ngộ độc cả. Loại cua trắng hay còn gọi là cua trinh nữ, nó gần như cua đồng. Ngày trước, loại cua này nhiều lắm. Bây giờ, một phần do người bắt nhiều, phần nữa do ô nhiễm nên chúng ít dần. Ngoài loại cua trinh nữ, ở vùng đất Ngọc Sơn này còn có cua đá sống trên núi”.
Thực tế đúng như ông Dương khẳng định, tại xã Ngọc Sơn chưa từng chứng kiến bất kỳ trường hợp nào, kể cả trong lẫn ngoại địa phương, bắt cua trinh nữ về làm món ăn lại bị ngộ độc. Theo lời lý giải của anh Mao, có thể ai đó không muốn mọi người bắt cua nữa nên mới tung tin đồn như vậy.
