TS-BS Lê Trường Giang, Chủ tịch Hội Y tế công cộng TP.HCM (nguyên Phó Giám đốc Sở Y tế), cho biết đã từng kiến nghị thành lập Trung tâm Tâm thần ban ngày (sau đây gọi tắt là trung tâm) với mục đích để người bệnh sống cùng cộng đồng, đồng thời giảm gánh nặng cho xã hội và gia đình. Vừa qua, tại cuộc họp với Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND TP.HCM ông tiếp tục kiến nghị vấn đề này.
Giảm quá tải bệnh viện
TS Lê Trường Giang phân tích: Thực trạng của xã hội công nghiệp sẽ khiến nhiều người dễ bị tâm thần. Tâm thần ở đây không có nghĩa là bị nặng thành bệnh như tâm thần phân liệt, động kinh mà tâm thần còn là stress, trầm cảm…
Đối với người bị tâm thần nặng, hậu quả gây ra cho xã hội rất lớn. Nếu để họ đi lang thang, nhiều nguy cơ họ sẽ gây rối loạn xã hội, đốt nhà, giết người hay tự giết mình. Nếu là phụ nữ thì có thể là nạn nhân của nạn lạm dụng tình dục, mang thai, sinh con. “Đối với người bệnh nhẹ, để ở nhà thì người nhà không có chuyên môn chăm sóc lại phải có thêm người giữ người bệnh. Nhưng nếu đưa vào bệnh viện (BV) cách ly họ khỏi cộng đồng thì sẽ làm cho BV quá tải và chi phí tốn kém” - TS Giang nói.
Phải điều trị cái gốc
TS Giang cho rằng trừ những trường hợp nặng, cấp tính phải đưa vào BV tâm thần cắt cơn ổn định, những đối tượng chưa đến mức phải điều trị nội trú cần được chăm sóc, điều trị tại trung tâm. Theo đó, sáng bệnh nhân được đưa đến trung tâm để hưởng chế độ chăm sóc, điều trị và giáo dục. Họ sẽ được hướng dẫn lao động giản đơn như quét nhà, tưới cây, giặt quần áo, vệ sinh cá nhân… Chiều họ được đón về nhà. Làm như vậy gia đình người bệnh sẽ giải phóng được sức lao động, giảm sức ép về tâm lý và người bệnh được chăm sóc, chữa trị tốt để có thể phục hồi.
Về chi phí, một phần là xã hội hóa, một phần Nhà nước lo chứ không phải xã hội hóa hoàn toàn. Chi phí mà Nhà nước bỏ ra sẽ không đáng kể gì nếu để người bệnh ngoài xã hội, tổn thất như đã phân tích sẽ rất lớn. Nhà nước và nhân dân cùng làm thì sẽ không cần phải mở thêm BV tâm thần và như vậy tỉ lệ người bị tâm thần nặng nhập viện sẽ giảm nhiều.
Ban đầu trung tâm sẽ thí điểm tại một vài quận/huyện, sau đó sẽ nhân rộng trên toàn thành phố. “Chỉ cần có một mặt bằng như “nhà trẻ”, có nơi ăn uống, nghỉ ngơi. Một cơ sở chỉ cần một bác sĩ, 2-3 điều dưỡng, còn lại là nhân viên công tác xã hội. Hiện lực lượng bác sĩ tâm thần tại các quận/huyện có thể đảm đương được. Hiện chúng ta chú tâm vào điều trị tâm thần, tức là lo phần ngọn mà không chú ý đến dự phòng. Tuy nhiên, khi đã làm được trung tâm thì tư nhân sẽ vào cuộc triển khai vì nhu cầu của xã hội là có thật” - TS Giang nói.
