Ngày 22/4, Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức hội nghị phản biện về dự thảo Luật Giáo dục sửa đổi. Đây được đánh giá là dự luật quan trọng đã được Quốc hội cho ý kiến tại 2 kỳ họp vừa qua và dự kiến xem xét, thông qua tại kỳ họp Quốc hội tháng 5 tới.
Tuy nhiên đến nay, dự thảo luật còn nhiều ý kiến khác nhau.
'Nhởn nhơ' vì chưa có chế tài
PGS.TS Vũ Hào Quang - Ủy viên Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật (Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam), nhận định Luật Giáo dục chưa đề cập được gì đến việc ngăn chặn gian lận thi cử trong thời đại 4.0, trong khi gian lận thi cử năm 2018 là một thực tế nhức nhối.
Theo ông, nếu không có chế tài để xử lý thì không thể giải quyết được tình trạng này.
Ông Quang dẫn chứng vừa qua dư luận rất bức xúc về gian lận thi cử, nhưng khi viện dẫn luật thì khó xử lý, nhiều cán bộ, thí sinh vẫn “nhởn nhơ”.
 |
| PGS.TS Vũ Hào Quang - Ủy viên Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật (Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam). Ảnh: Phạm Quang Vinh. |
Vì thế, ông nhấn mạnh cần có chế tài, xử nghiêm trường hợp lợi dụng chức vụ, quyền hạn để nâng điểm, nâng hạnh kiểm.
Cùng quan điểm, GS Trần Ngọc Đường - nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cho rằng Luật Giáo dục là "luật mẹ", bao quát đầy đủ các vấn đề. Đặc biệt, Luật phải điều chỉnh được những vấn đề mà dư luận đang bức xúc như bạo lực học đường, gian lận thi cử...
Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng đánh giá Luật Giáo dục xây dựng công phu, có tính bao quát. Ông lưu ý thêm vấn đề quản lý giáo dục.
Thực tế nhiều cán bộ vi phạm đạo đức nghề nghiệp, lợi dụng nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện những hành vi trái pháp luật. Vì vậy, luật quy định về quyền hạn và trách nhiệm của cán bộ quản lý giáo dục không nên viết chung chung như Nghị quyết, mà phải ghi rõ quyền được làm gì, trách nhiệm đến đâu.
Từ đó, ông Chức đề nghị quy định rõ tiêu chí, tiêu chuẩn nào thì đươc làm cán bộ quản lý giáo dục. “Không phải cứ con ông nọ, em ông kia đưa lên làm quản lý giáo dục. Cái máy đào tạo ra con người mà chọn không ra gì thì hỏng”, ông Chức nêu quan điểm.
Tương tự, ông đề nghị quy định rõ tiêu chuẩn giáo viên, không để tình trạng như hiện nay, cứ ra đề thi công chức rồi đánh trượt giáo viên.
“Giáo viên hiện nay đi dạy nhưng cứ nơm nớp vì không được bảo vệ. Luật phải quy định tiêu chuẩn giáo viên rõ ràng, không để giáo viên phải 'chạy' các loại chứng chỉ, văn bằng, rồi khi thi họ lại phải kêu cứu", ông Chức góp ý và cho rằng tiêu chuẩn nhà giáo có thể khắt khe nhưng sẽ bảo vệ được họ.
Chương trình giáo dục phổ thông 11 năm?
Đề cập đến chương trình giáo dục phổ thông, tiến sĩ Nguyễn Viết Chức thẳng thắn đánh giá, hệ thống giáo dục phổ thông 12 năm của chúng ta là "vô cùng bất cập và lạc hậu".
 |
| Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng. Ảnh: Kỳ Anh. |
Trẻ em ngày nay có điều kiện thuận lợi để phát triển về cả thể chất lẫn trí tuệ, đó chính là cơ sở để nghiên cứu rút ngắn chương trình học.
Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức dẫn chứng trước đây, giáo dục phổ thông của chúng ta có thời kỳ chỉ kéo dài 9 hoặc 10 năm, nhưng sau đó chúng ta kéo dài tới 12 năm mà học sinh cũng không giỏi hơn.
"Nếu chúng ta rút ngắn một năm xuống chỉ còn 11 năm thì sẽ có lợi biết bao nhiêu cho đất nước, giảm cả về chi phí, nguồn lực và tạo cơ hội cho các em sớm xây dựng đất nước. Tại sao cứ phải khư khư giữ 12 năm?", ông Chức đặt vấn đề.
Ông đề nghị nghiên cứu kỹ kinh nghiệm quốc tế xem có bao nhiêu nước có chương trình phổ thông 12 năm, bao nhiêu nước có 11 năm để thấy được hệ thống giáo dục phổ thông của chúng ta đã phù hợp hay chưa.
Giải thích thêm đề xuất này, ông cho biết một số nước trên thế giới quy định chương trình phổ thông 11 năm, và năm cuối cùng là năm dự bị để chuyển tiếp vào đại học.
Ông nói thêm, chúng ta phải tuân thủ triết lý học suốt đời chứ đừng quan niệm học 12 năm phải biết hết mọi vấn đề, tránh tình trạng nhồi nhét kiến thức, gây quá tải cho học sinh.
Tiếp cận luật ở một khía cạnh khác, Hiệu trưởng trường Marie Curie (Hà Nội) Nguyễn Xuân Khang đề nghị ban soạn thảo bổ sung nội dung mà dư luận đang rất quan tâm, đó là giáo dục phải được tự chủ về nhân sự và tài chính.
Theo đó, ông đề xuất ngành giáo dục phải được tự chủ tuyển dụng giáo viên, không qua ngành nội vụ như hiện nay, tương tự như công an, quân đội được tự chủ tuyển dụng.
Bên cạnh đó, ngành giáo dục cũng phải được tự chủ về tài chính, nghĩa là ngân sách đầu tư thẳng cho giáo dục, không phụ thuộc vào Bộ Tài chính.
