Nội dung thảo luận sáng nay là kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016-2020, kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2016, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2017.
Lo nợ chồng lên nợ
 |
| Nhiều đại biểu quốc hội đề xuất cho phép thành lập các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn ở Việt Nam, khuyến khích họ tham gia tái cơ cấu nền kinh tế. Ảnh minh họa. |
Thảo luận về kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu (tỉnh Nghệ An) nhắc lại 5 dự án nghìn tỷ do tập đoàn, tổng công ty Nhà nước thực hiện chậm tiến độ, kém hiệu quả và đã tiêu tốn hay thua lỗ hàng chục nghìn tỷ đồng. Ông Cầu cho rằng phải làm rõ trách nhiệm của các cán bộ liên quan và xử lý nghiêm.
“Tôi vô cùng lo lắng khi mà 4 dự án gồm nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ, lọc dầu Dung Quất, bột giấy Phương Nam, đạm Ninh Bình đã lỗ 7.300 tỷ đồng còn nhà máy gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2 vốn đầu tư ban đầu là 3.843 tỷ đồng nay nâng lên thành 8.104 tỷ đồng. Việc cần làm là tập trung xử lý sớm nếu không nợ chồng lên nợ, đồng thời phải xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức để xảy ra tình trạng này”, ông nói.
Đại biểu Cao Đình Thượng (Phú Thọ) dẫn chứng thêm dự án nhà máy Nhiên liệu sinh học ethanol Phú Thọ tổng mức đầu tư ban đầu là 1.385 tỷ đồng, qua 4 lần điều chỉnh đã tăng lên thành 2.484 tỷ đồng, nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành. “Dự án trên kém khả thi, thời gian kéo dài gây tốn kém, hiện có nguy cơ đắp chiếu gây lãng phí”, ông đánh giá.
Vị này cho rằng đó là nguyên nhân kéo lùi đà phát triển của nền kinh tế đồng thời đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương, Tập đoàn Dầu khí sớm có giải pháp với dự án.
Đại biểu Trương Minh Hoàng (Cà Mau) đề nghị Chính phủ sớm có báo cáo giải trình chi tiết về các dự án nghìn tỷ bị thua lỗ.
“Thế hệ đi trước hẳn rất xót xa khi nghe thông tin này, cần quy trách nhiệm rõ người chỉ đạo, làm rõ quá trình thực hiện và các bước xử lý tiếp theo nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay”, ông Hoàng nhấn mạnh.
Theo ông Hoàng, để tái cơ cấu thành công, yếu tố mang tính quyết định là con người. Cho rằng năng lực, khả năng của con người nào tạo ra phong trào ấy, ông đề nghị củng cố bộ máy cho đồng bộ trước khi tiến hành tái cơ cấu. Ngoài ra, theo vị này phải có chiến lược, sách lược cụ thể và quan trọng hơn cả là nguồn kinh phí để đầu tư cho các công trình, dự án dở dang hiện đang gặp khó.
Tăng vai trò của kinh tế tư nhân trong tái cơ cấu
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng) cho rằng kinh tế kém phát triển là do các tỉnh chạy đua thu hút đầu tư. Ông đề nghị chấm dứt tình trạng các tỉnh chạy đua thu hút đầu tư vì như thế “làm giảm lợi ích tổng thể”.
Đại biểu Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) nêu thực tế hiện mới chỉ có các doanh nghiệp nhà nước tham gia vào tái cơ cấu là chính.
“Nếu không có sự tham gia của doanh nghiệp, các thành phần kinh tế ngoài nhà nước thì hiệu quả tái cơ cấu không cao. Ngoài ra, cần phải ra nghị quyết riêng về tái cơ cấu để đề cao tầm quan trọng của việc này”, ông nêu quan điểm.
Ông Lê Quân, đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội nhận xét, kế hoạch tái cơ cấu giai đoạn 2016 – 2020 chưa phân tích đầy đủ tác động của việc tái cơ cấu nền kinh tế tới đời sống của người dân, chưa đề cập đủ, đúng mức quan điểm về tái cấu trúc nhân lực, về việc huy động nguồn lực trong dân để phát triển kinh tế.
“Hiện chúng ta chưa có doanh nghiệp Việt nào có thương hiệu, sản phẩm đẳng cấp quốc tế lại thiếu cơ hội đầu tư để các doanh nghiệp tư nhân có thể tham gia. Nếu cứ chạy theo đầu tư ngắn hạn sẽ không thể tái cơ cấu thực chất”, ông nói.
Vị này cho rằng kế hoạch tái cơ cấu cần có 3 khâu quan trọng là việc thoái vốn khỏi các “con bò sữa của ngân sách” tạo điều kiện cho vốn tư nhân thay thế, đẩy mạnh hợp tác công tư để nhanh chóng thu hút vốn xã hội tạo đột phá cho phát triển hạ tầng và cần đánh giá lại hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp.
Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Phú Quốc (TP.HCM) lại cho rằng cần xác lập cộng đồng doanh nghiệp là đối tác của Chính phủ, lực lượng nòng cốt để tái cơ cấu nền kinh tế.
“Có như thế mới vững như kiềng 3 chân được. Chính phủ cần ủng hộ hình thành các tập đoàn kinh tế tư nhân lớn để khẳng định vị thế của doanh nghiệp Việt trên trường quốc tế đồng thời sớm hình thành cơ quan quản lý vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp”, ông đề xuất.
Ngoài ra, theo đại biểu này cũng cần hình thành các doanh nghiệp tại địa phương có chức năng đại diện vốn nhà nước tại doanh nghiệp để việc tái cơ cấu đồng bộ từ trung ương đến địa phương.
Đại biểu dẫn lời Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam Trần Đình Thiên nhận định gốc rễ vấn đề khiến việc tái cơ cấu chưa thành công là ở chỗ chúng ta duy trì quá lâu mô hình tăng trưởng không phù hợp, cách làm để thay đổi mô hình đó bị cản trở nhiều.
“Tôi thấy 5 năm qua chúng ta tái cơ cấu để kéo dài mô hình tăng trưởng cũ thay vì thay đổi nó. Nếu cứ tiếp tục tái cơ cấu như 5 năm qua thì câu chuyện sẽ đi đến đâu? Tôi nghĩ sẽ không thể giải quyết được vấn đề. Đơn cử ý tưởng chuyển sang đầu tư trung hạn theo nghị định 1792 rất hay, nhưng không thể thực hiện được”, ông dẫn chứng.
