|
Trên Tianyancha - trang web truy vấn thông tin doanh nghiệp hàng đầu Trung Quốc - có kết quả hàng chục người nổi tiếng như Ngụy Đại Huân, Đặng Siêu, Đường Yên, Na Anh, Triệu Bản Sơn, Thẩm Đằng, Ngô Tuyên Nghi, Tỉnh Bách Nhiên đều tiến hành thoái vốn, hủy công ty làm việc riêng.
Cụ thể, hai studio phim ảnh được thành lập vào năm 2016 và 2018 của Ngụy Đại Huân đã bị xóa sổ. Cách đây vài ngày, nam diễn viên cũng xin rút vốn khỏi một số dự án bất động sản. Trong khi đó, Na Anh quyết định rút 51% cổ phần khỏi công ty quản lý.
 |
| Đặng Siêu, Ngụy Đại Huân và nhiều nghệ sĩ trong showbiz bất ngờ hủy bỏ văn phòng đại diện cá nhân liên kết với công ty chủ quản. |
Động thái không rõ lý do của nhiều ngôi sao ngay lúc Trịnh Sảng bị "sờ gáy" trở thành chủ đề gây nghi vấn. Trước đó, Ban tuyên giáo Trung ương cũng vừa phát hành chỉ thị chấn chỉnh các hành vi tiêu cực đang tồn tại trong ngành giải trí, đặc biệt là vấn đề hét giá cát-xê, lợi dụng hợp đồng âm dương để trốn thuế.
Công ty mọc lên như nấm
Năm 2005, Vương Kinh Hoa, người đàn bà khiến cả showbiz nể sợ chính thức "đường ai nấy đi" với Hoa Nghị huynh đệ, tập đoàn giải trí tiếng tăm hàng đầu Trung Quốc. Sự kiện này là cột mốc đánh dấu thay đổi của loạt quy tắc "bất thành văn" trong ngành công nghiệp giải trí.
Hoa Nghị huynh đệ thành lập chế độ phòng làm việc của nghệ sĩ. Mỗi ngôi sao sẽ đồng hành cùng một đội ngũ nhân viên riêng biệt, bao gồm quản lý, phó quản lý, trợ lý và đội ngũ marketing. Studio hoạt động dựa trên danh tiếng và sức ảnh hưởng của nghệ sĩ, mượn nguồn lực của công ty quản lý để lôi kéo tài nguyên.
Với mô hình hoạt động này, nghệ sĩ có nhiều cơ hội phát triển hơn, công ty quản lý cũng có cơ sở ràng buộc nghệ sĩ. Thế nhưng, việc hoạt động dưới trướng phòng làm việc trực thuộc công ty quản lý khiến bài toán cân bằng lợi ích song phương khó tìm được lời giải.
 |
| Từ năm 2010, nhiều người nổi tiếng lần lượt đứng ra thành lập phòng làm việc cá nhân. |
Đến năm 2010, nhiều người nổi tiếng lần lượt đứng ra thành lập phòng làm việc cá nhân sau khi hết hạn hợp đồng với công ty quản lý, có thể kể đến Châu Tấn, Lý Băng Băng, Nhậm Tuyền, Huỳnh Hiểu Minh, Trần Khôn, Tô Hữu Bằng… Tân Hoa Xã cho hay lúc bấy giờ, quy mô phòng làm việc cá nhân của nghệ sĩ chưa lớn. Một studio chỉ có 20 nhân viên đổ lại, và nghệ sĩ được coi là "IP" bảo đảm cho phòng làm việc cá nhân.
Thế nhưng rất nhanh sau đó, phòng làm việc của nghệ sĩ cho thấy khả năng thị trường hóa một cách bài bản.
Mục đích thành lập phòng làm việc cá nhân không chỉ dừng lại ở việc quản lý hoạt động nghệ thuật của nghệ sĩ. Bên cạnh đóng phim, studio là "hậu phương" hỗ trợ người nổi tiếng đầu tư vào các dự án điện ảnh, truyền hình, ký hợp đồng với các gương mặt mới và điều hành công việc kinh doanh ngoài lề. Nói cách khác, người nổi tiếng trực tiếp trở thành một nhà đầu tư thông qua phòng làm việc cá nhân.
 |
| Dương Mịch trở thành "bà chủ" của nhiều nghệ sĩ tên tuổi trong showbiz Trung Quốc sau khi thành lập công ty riêng. |
Đơn cử như Huỳnh Hiểu Minh. Studio của nam diễn viên từng góp vốn đầu tư vào các dự án phim ảnh như Cẩm tú duyên hoa lệ mạo hiểm, Chuyện phong hoa tuyết nguyệt… Bên cạnh đó, tài tử kinh doanh chuỗi nhà hàng lẩu, nhà hàng đồ nướng, thậm chí là đại diện pháp lý của công ty công nghệ, đầu tư và thương mại.
Năm 2017, cặp bạn thân Châu Tấn - Trần Khôn đồng sáng lập Công ty Quản lý Văn hóa Đông Thân Vị Lai, sau đó ký hợp đồng cùng các nghệ sĩ Nghê Đại Hồng, Hải Nhất Thiên. Năm 2020, Thư Kỳ cũng gia nhập công ty này.
Năm 2014, Dương Mịch và hai quản lý đầu tư 3 triệu USD thành lập Công ty TNHH Văn hóa Điện ảnh và Truyền hình Gia Hành Thiên Hạ. Từ đó, nhiều dự án do Dương Mịch diễn chính đều có sự góp mặt của "gà nhà" như Địch Lệ Nhiệt Ba, Trương Bân Bân, Cao Vỹ Quang… Năm 2017, Perfect World "rút túi" 500 triệu NDT để mua 10% cổ phần của Gia Hành, "kim bài" từng được định giá 5 tỷ NDT.
Ngoài ra còn có Triệu Vy nắm giữ cổ phần trong Đường Đức Ảnh Thị hay Lưu Đào, Đặng Siêu, Tôn Lệ gián tiếp đầu tư vào Leshi Internet Information and Technology Corp - một trong những công ty video trực tuyến lớn nhất tại Trung Quốc.
Năm 2016, nhà nghiên cứu nghệ thuật Hoàng Chuyên chỉ ra việc người nổi tiếng kiếm tiền dựa trên thị trường thứ cấp, thay vì diễn xuất đã trở thành hiện tượng trong ngành.
Trong bối cảnh này, cùng năm, Trịnh Sảng không gia hạn hợp đồng với EE Media. Nữ diễn viên thông báo thành lập phòng làm việc độc lập.
"Trốn thuế hợp pháp"
Không chỉ là công cụ hái ra tiền, Sohu cho biết phòng làm việc cá nhân thực chất là một trong những "thủ đoạn" ngầm giúp giới nghệ sĩ lách thuế "hợp pháp".
Theo luật thuế thu nhập cá nhân, thuế suất là 45% đối với mức thu nhập hàng năm vượt 960.000 NDT. Theo mức thuế suất này, mức cát-xê 160 triệu NDT phải đóng 71,95 triệu NDT tiền thuế. Thế nhưng nếu thông qua phòng làm việc cá nhân, nghệ sĩ có thể tiết kiệm ít nhất 10%, tương đương 15,9 triệu NDT tiền thuế.
"Bất kể so sánh thế nào, việc thành lập phòng làm việc cá nhân vẫn là một thủ đoạn tuyệt vời để né thuế", Nam Phương Nhật báo nhấn mạnh.
 |
| Phạm Băng Băng nộp phạt 130 triệu USD sau khi bị kết luận trốn thuế, xài hợp đồng âm dương. |
Hơn thế, nghệ sĩ có thể "tiết kiệm" hơn nữa nếu phòng làm việc được đặt ở khu vực nằm trong chính sách miễn thuế 5 năm của Chính phủ. Điều này lý giải tại sao nhiều nhà sản xuất điện ảnh, truyền hình Trung Quốc đổ xô về những thành phố nhỏ như Khorgas (Tân Cương), Đông Dương (Chiết Giang) hay Vô Tích (Giang Tô).
Theo Sina, trong 3 năm qua, giới nghệ sĩ đã thành lập gần 533 phòng làm việc và 1887 công ty đứng tên cá nhân. Những con số này đủ để thể hiện sức hấp dẫn của việc thành lập studio độc lập.
Thế nhưng khi phòng làm việc cá nhân ngày càng lớn mạnh, tiếng nói của người nghệ sĩ ngày càng quan trọng, vấn nạn "thù lao trên trời" phá hủy sự lành mạnh của làng giải trí.
Trường hợp mới nhất là Trịnh Sảng. Nữ diễn viên "bỏ túi" hơn 24 triệu USD khi tham gia dự án phim Tân thiện nữ u hồn. Tờ Nhân dân Nhật báo làm phép phân tích với mức lương cơ bản của lao động Trung Quốc là 1.500 USD/tháng, họ phải làm việc 1.600 năm để kiếm được số tiền này.
Năm 2018, Cục Điện ảnh Trung Quốc chính thức ban hành chính sách "bình ổn thù lao". Ba nền tảng xem trực tuyến lớn nhất của Trung Quốc iQIYI, Youku, Tencent cũng bắt tay với 6 công ty điện ảnh, truyền hình tiếng tăm để đẩy lùi nạn "hét cát-xê". Theo đó, thù lao của các diễn viên không được vượt quá 40% tổng chi phí sản xuất, trong đó thù lao diễn viên chính không được vượt quá 70% tổng thù lao.
Cùng năm, Phạm Băng Băng bị giới chức Trung Quốc điều tra khi sử dụng "hợp đồng âm dương", lợi dụng phòng làm việc cá nhân để trốn thuế. Với thu nhập ngất ngưởng, "nữ hoàng thảm đỏ" phải nộp phạt số tiền lên tới 130 triệu USD.
Cuộc tháo chạy
Sau khi bê bối của "nữ hoàng thảm đỏ" nổ ra, không ít nghệ sĩ từng nằm trong danh sách nghi vấn trốn thuế phải xin nộp bù để tránh điều tra và xử phạt từ Tổng cục thuế. Số tiền hoàn thuế thu được từ người nổi tiếng năm 2018 lên đến 1,8 tỷ USD.
Chiết Giang Đông Dương chỉ ra lần đầu tiên trong lịch sử người nổi tiếng có tên trong danh sách "Doanh nghiệp nộp thuế vượt mức 10 triệu NDT". Trương Nghệ Hưng, Dương Mịch, Cảnh Điềm, Hoa Thần Vũ góp mặt với tư cách "đại diện pháp lý" của phòng làm việc cá nhân.
Cũng trong giai đoạn này, dữ liệu trên Tianyancha cho thấy hơn 100 công ty điện ảnh và truyền hình tại Khorgas nộp hồ sơ giải thể, trong đó có Từ Tĩnh Lôi và nhiều nghệ sĩ với tư cách đại diện cổ đông.
Thế nhưng, tốc độ tăng trưởng của phòng làm việc cá nhân lúc này thay đổi không đáng kể.
Theo dữ liệu tra cứu trên Tianyancha, năm 2019, 2535 phòng làm việc cá nhân và công ty đứng tên nghệ sĩ nộp hồ sơ đăng ký kinh doanh, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2018. Năm 2020, do ảnh hưởng của dịch bệnh, con số này giảm xuống còn 1138, song vẫn là con số khổng lồ.
 |
| Trịnh Sảng bị điều tra trốn thuế. |
Thế nhưng, sự việc của Trịnh Sảng khiến giới chức Trung Quốc lần nữa để mắt đến thủ đoạn quen thuộc của giới nghệ sĩ. "Cơ quan chức năng mở rộng điều tra, có bao nhiêu ngôi sao ăn không ngon, ngủ không yên?", Tân Hoa Xã bình luận.
Hơn 75 nghệ sĩ nổi tiếng như Ngụy Đại Huân, Đặng Siêu, Na Anh, Ngô Tuyên Nghi, Tỉnh Bách Nhiên... gây bàn tán khi bất ngờ xin thoái vốn, rút giấy phép kinh doanh và xóa sổ phòng làm việc cá nhân.
Hai nghệ sĩ có văn phòng liên kết bị đóng cửa nhiều nhất là Huỳnh Hiểu Minh 47 công ty, tiếp theo là Chương Tử Di 29 công ty.
Theo Tân Hoa Xã, giới chức Trung Quốc trong vụ việc lần này sẽ không khoan nhượng cho nghệ sĩ phạm pháp. Nhất là khi sự vụ của Phạm Băng Băng đã được xem như bài học nhãn tiền, lời cảnh cáo và răn đe cho người nổi tiếng.
 |
| Nhiều nghệ sĩ đã và đang tiến hành thoái vốn khỏi công ty quản lý để tránh bị điều tra. |
"Nếu đã có sự không minh bạch về thuế suất, cho dù công ty, phòng làm việc xin thoái vốn, rút giấy phép kinh doanh, Tổng cục thuế vẫn có thể điều tra và trừng phạt hành vi phạm pháp tại thời điểm phạm pháp", luật sư Từ Hiểu Đan, làm việc tại Công ty Luật sư Tiantai, Bắc Kinh cho hay.
"Bất kỳ ngôi sao nào trốn thuế cũng sẽ bị xử lý và chế tài theo luật định", CCTV đăng tải thông điệp từ Ban tuyên giáo Trung ương.
