 |
Ông Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, nêu nhiều ý kiến về xuất giảm đại diện của cơ quan hành pháp trong Quốc hội khóa XV, cơ hội cho người tự ứng cử...
Ông lưu ý đến nay mới chỉ kết thúc hội nghị hiệp thương lần nhất, còn 2 vòng hiệp thương nữa nên số lượng, cơ cấu, thành phần ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XV sẽ còn thay đổi.
Rất cần tăng đại biểu Quốc hội chuyên trách
- Cho ý kiến về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội tại kỳ họp thứ 10, một số ý kiến đề nghị giảm đại biểu kiêm nhiệm công tác tại các cơ quan hành pháp trong Quốc hội khóa mới. Ông nghĩ sao về đề xuất này?
- Theo dự kiến phân bổ ban đầu, số đại biểu giảm ở một số cơ quan để tăng đại biểu chuyên trách ở các ủy ban, cơ quan của Quốc hội.
Đại biểu ở các cơ quan hành pháp, tư pháp có thể giảm đi vì đây là các cơ quan chấp hành của Quốc hội, thực hiện nghị quyết của Quốc hội nên không nhất thiết bộ, ngành nào cũng có đại diện đầy đủ. Trong khi đó, rất cần thiết phải tăng đại biểu chuyên trách lên để họ tham gia nghiên cứu sâu hơn quá trình xây dựng pháp luật, thực hiện tốt chức năng của Quốc hội.
 |
| Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hầu A Lềnh khẳng định "cửa để những người tự ứng cử tham gia Quốc hội là rất thoải mái". Ảnh: Quang Vinh. |
Đến nay mới chỉ điều chỉnh lần đầu sau hội nghị hiệp thương lần thứ nhất nên tới đây có thể tiếp tục điều chỉnh tùy theo tình hình cụ thể.
- Vừa qua, một số địa phương kiến nghị tăng đại biểu địa phương, giảm số lượng đại biểu Trung ương gửi. Đề xuất này có phải xuất phát từ việc đại biểu được gửi về địa phương hoạt động không thực chất?
- Tôi không nghĩ thế. Sau hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, 48/63 tỉnh, thành có báo cáo đồng ý. Còn lại 15 tỉnh thành có kiến nghị, trong đó, có một số tỉnh kiến nghị tăng đại biểu địa phương, giảm số lượng đại biểu Trung ương gửi về.
Kiến nghị này đơn giản chỉ vì địa phương mong muốn đại biểu ở địa phương tăng lên thôi nên cần phải giảm số lượng Trung ương gửi về để tổng số người không thay đổi. Đề xuất này không phải vì đại biểu Trung ương gửi về hiệu quả hay không. Đó là kiến nghị, mong muốn thôi chứ không phải do bất cập.
- Với cơ cấu như hiện nay, cơ hội dành cho người tự ứng cử đại biểu Quốc hội như thế nào?
- Trong tất cả khóa bầu cử Quốc hội và HĐND các cấp, không có cản trở người tự ứng cử, vì quyền tự ứng cử là quyền của công dân đã được hiến định.
Người ngoài Đảng hay người tự ứng cử chiếm tối đa 10% trên tổng số đại biểu Quốc hội được bầu, tức khoảng 25-50 đại biểu
Ông Hầu A Lềnh
Các cơ quan Nhà nước có trách nhiệm đứng ra tạo điều kiện cho người tự ứng cử được tham gia nên quyền tự ứng cử của công dân không bị hạn chế.
Cơ cấu dành cho người tự ứng cử đã được đề cập trong nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo đó, người ngoài Đảng hay người tự ứng cử chiếm tối đa 10% trên tổng số đại biểu Quốc hội được bầu, tức khoảng 25-50 đại biểu.
Sau hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, tỷ lệ này vẫn chưa đạt được (chỉ được hơn 7%). Nhưng đây mới chỉ là hiệp thương lần đầu, sau lần 2 có thể bổ sung.
Với tỷ lệ phấn đấu 5-10%, tôi nghĩ cửa để những người tự ứng cử tham gia Quốc hội là rất thoải mái.
Cán bộ, công chức không được tự do ứng cử
- Vậy vì sao đến nay mới chỉ có 5 địa phương có người tự ứng cử? Số lượng người tự ứng cử cụ thể là bao nhiêu, thưa ông?
- Sau hội nghị hiệp thương lần thứ nhất (tính đến 17/2), các cơ quan tổng hợp có 5 địa phương có người tự ứng cử, gồm: Bắc Giang, Thái Bình, Hà Nam, Yên Bái, Tuyên Quang.
Còn từ 17/2 về sau, các ứng viên có thể ứng cử tiếp và địa phương sẽ tiếp tục tổng hợp, báo cáo sau. Đến 14/3 mới chốt danh sách này.
Số liệu cụ thể về người tự ứng cử do các cơ quan, tổ chức nắm, hiện ở bước các đại biểu tự ứng cử dự kiến làm hồ sơ, khi họ nộp rồi mới biết con số cụ thể là bao nhiêu.
Con số 5 địa phương có người tự ứng cử được báo cáo trên cơ sở những địa phương đó có người đã đến xin hồ sơ để làm nhưng chưa nộp. Khi người ta nộp hồ sơ mới biết số lượng người tự ứng cử là bao nhiêu.
- Vậy quy trình tham gia dành cho người tự ứng cử đại biểu Quốc hội khóa mới được thực hiện như thế nào?
- Quy trình dành cho người tự ứng cử rất đơn giản. Chỉ thị 45 của Bộ Chính trị đã nêu rất rõ tất cả công dân Việt Nam đủ điều kiện đều có quyền tự ứng cử. Những người tự ứng cử cần viết đơn gửi đến ủy ban bầu cử các cấp. Đơn xin tự ứng cử cần kèm theo hồ sơ.
 |
| Mục tiêu của đợt bầu cử đại biểu Quốc hội lần này là tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách để nâng cao chất lượng họat động của Quốc hội. Ảnh: Hải Quân. |
Trên cơ sở đó, các ủy ban bầu cử sẽ xem xét, thống nhất với MTTQ để đưa ra các hội nghị hiệp thương nhằm thỏa thuận, thống nhất. Từ hội nghị hiệp thương lần thứ hai trở đi sẽ có danh sách gồm những người được các cơ quan, đơn vị giới thiệu ứng cử và những người tự ứng cử.
Riêng vấn đề về quốc tịch sẽ được rút kinh nghiệm rất sâu sắc, vì những vướng mắc ở Quốc hội khóa trước phải lưu ý ở khóa này
Ông Hầu A Lềnh
Với cán bộ, công chức, viên chức trong bộ máy Nhà nước nếu tự ứng cử trong bộ máy Nhà nước thì theo quy định phải được cơ quan đơn vị quản lý xác nhận đồng ý cho tự ứng cử.
Nếu anh thuộc tổ chức Đảng thì phải được tổ chức Đảng đồng ý, nếu thuộc cơ quan Nhà nước thì phải được thủ trưởng cơ quan đồng ý. Như vậy, cán bộ, công chức không được tự do ứng cử mà phải được sự đồng ý của cơ quan quản lý.
Quy trình thẩm định với những người tự ứng cử cũng giống như với người được các cơ quan, đơn vị giới thiệu. Đó là thẩm định về tiêu chuẩn, lịch sử chính trị, những vấn đề liên quan đến pháp luật (nếu có) hoặc làm rõ ý kiến, phản ánh của nhân dân.
Lưu ý giám sát quốc tịch người ứng cử
- Trong Quốc hội khóa XIV có một số đại biểu bị bãi nhiệm hoặc không được công nhận tư cách đại biểu vì vi phạm quốc tịch. Rút kinh nghiệm từ những trường hợp đó, lần này Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ giám sát nội dung này như thế nào để tránh được “vết xe đổ”?
- Trước hết, chúng ta phải thực hiện việc giới thiệu đại biểu theo đúng quy định của pháp luật, đó là “phải là công dân Việt Nam, chỉ có quốc tịch Việt Nam”.
Tất cả vấn đề đều được lưu ý nhưng riêng vấn đề về quốc tịch sẽ được rút kinh nghiệm rất sâu sắc, vì những vướng mắc ở Quốc hội khóa trước phải lưu ý ở khóa này.
Trong thông tri hướng dẫn về công tác kiểm tra, giám sát bầu cử đã có nội dung của từng đợt giám sát, nói rất là rõ cần tập trung giám sát trọng tâm vào vấn đề gì.
Hiện, chúng ta đã thành lập các đoàn giám sát, gồm đoàn giám sát do Hội đồng bầu cử quốc gia phân công và đoàn giám sát riêng do Ủy ban T.Ư Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành lập. Chúng tôi sẽ tiến hành giám sát đợt 1 từ ngày 5/3. Trong nhiều nội dung cần giám sát có tiêu chuẩn của các đại biểu được giới thiệu, trong đó gồm hồ sơ và cả vấn đề quốc tịch của người ứng cử đại biểu Quốc hội.
- Xin cảm ơn ông!
