Cú vấp của Bitcoin

Trong kinh doanh, một lỗi nhỏ về lập trình chỉ là vấn đề vụn vặt không đáng quan tâm. Tuy nhiên, với đồng tiền ảo bitcoin – một lỗi đơn giản khiến phí tổn lên tới 5,3 tỷ USD (giá trị sụt giảm ước tính của tất cả các đồng bitcoin đang lưu hành trên thế giới chỉ trong 2 tuần qua). Một lỗi nhỏ về kỹ thuật đã khiến vài sàn giao dịch bitcoin phải tạm thời ngừng hoạt động rút tiền.

Đạt đỉnh 1.200 USD vào tháng 12 năm ngoái, bitcoin giao dịch trên Bitstamp (một trong những sàn giao dịch bitcoin lớn nhất) giờ đây giảm xuống chỉ còn 630 USD. Cú sốc với cộng đồng bitcoin càng trầm trọng hơn khi sàn Mt. Gox đột ngột biến mất.

Vấn đề bắt nguồn từ đầu tháng 2, khi cộng đồng phát hiện ra lỗ hổng kỹ thuật của đồng tiền ảo. Do lỗi lập trình khiến đồng bitcoin có thể được sử dụng lần thứ hai, tin tặc có thể lợi dụng kẽ hở này để đánh sập thị trường. Giới chuyên môn gọi đây là “tính dễ uốn nắn của giao dịch” (transaction malleability).

Giá Bitcoin giao dịch trên sàn Mt.Gox và Bitstamp (USD/bitcoin).

Để tránh rủi ro, hầu hết các sàn giao dịch bitcoin đã tạm dừng hoạt động rút tiền để kiểm tra xem phần mềm của họ có an toàn hay không. Tuy nhiên, việc đóng cửa hàng loạt khiến thị trường hoảng sợ, rộ lên tin đồn về cơ bản thì cơ chế của đồng tiền ảo đã bị phá vỡ và tiền của khách hàng đã bị tin tặc đánh cắp. Chưa hết, ngày 14/2, số bitcoin trị giá 2,5 triệu USD bị đánh cắp trên Silk Road 2.0.

Theo chuyên gia về bitcoin Mike Hearn, đây không phải là điểm yếu chết người của bitcoin. Trên thực tế, những lập trình viên đã biết về “transaction malleability” từ năm 2011. Điều ngạc nhiên ở đây là những sàn giao dịch lớn như Mt. Gox lại không chuẩn bị cho việc này. Về lý thuyết lập trình, sửa chữa lỗ hổng này là công việc đơn giản. Tuy nhiên, quá trình triển khai trên thực tế gặp nhiều khó khăn bởi điều này có nghĩa là phải buộc cả cộng đồng chấp nhận luật chơi mới. Bên cạnh đó, sử dụng ví điện tử một cách an toàn và thận trọng hơn cũng có thể giúp ngăn chặn tin tặc.

Điểm yếu của bitcoin xuất phát từ chính thành công của đồng tiền này: giới đầu cơ đổ xô đầu tư vào đây trong khi bitcoin chưa sẵn sàng cho mục đích sử dụng nghiêm túc và chính thức hơn. Và, chắc chắn là người ta sẽ còn phát hiện ra nhiều điểm yếu của bitcoin trong quá trình sử dụng.

Dẫu vậy, lợi thế của bitcoin là “mã nguồn mở”, có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể tìm ra lỗi và đưa ra cách sửa chữa khi lỗi xuất hiện. Hơn nữa, hãy nhớ rằng sự trỗi dậy của bitcoin trong thời gian vừa qua là một tiến bộ: kể từ năm 2011 đến nay, đã có hàng chục sàn giao dịch (trong đó có cả Mt. Gox) bị tin tặc tấn công và cướp đi hàng triệu USD. Giá của bitcoin cũng đã vài lần sụt giảm hơn 50%. Người ta hoàn toàn có thể hi vọng khi khủng hoảng qua đi, đồng tiền này sẽ hoàn thiện hơn.