Nợ rau, nợ bún của người dân
Theo phản ánh của người dân tại thị trấn Khâm Đức, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam, từ tháng 7/2013, công ty trách nhiệm hữu hạn vàng Phước Sơn (công ty vàng Phước Sơn) mua rau, bún, mì sợi… của người dân nhưng chưa chịu thanh toán.
 |
| Gian hàng rau của bà Dương Thị Hoa tại chợ Khâm Đức bị công ty vàng Phước Sơn nợ 220 triệu đồng. |
Trường hợp của bà Lê Thị Bạch Tuyết (43 tuổi) bán bún, mì sợi tại chợ thị trấn Khâm Đức thường xuyên cung cấp bún mì cho công ty vàng Phước Sơn bị công ty nợ với số tiền 53 triệu đồng. Theo bà Tuyết, bà thường xuyên cung cấp bún, mì cho công ty vàng Phước Sơn, trước đây sau mỗi tháng cung cấp bún, mì công ty thanh toán bằng cách chuyển qua tài khoản. Thế nhưng từ tháng 7/2013, bà thường xuyên cung cấp bún, mì nhưng công ty không chịu chuyển tiền.
Tính đến thời điểm đầu tháng 12/2013, công ty vàng Phước Sơn nợ bà Tuyết với số tiền 53 triệu đồng. “Tôi đích thân vào đòi nhưng phía công ty bảo là làm ăn lỗ, số tiền này sẽ chuyển từ từ. Công ty cứ bảo vậy, còn tôi lại bị người khác đòi vì mua gạo, nguyên liệu để sản xuất bún. Tiền công ty không chịu trả, tôi cũng không trả cho người khác nên không có vốn để quay vòng”, bà Tuyết buồn bã nói.
Thảm cảnh nhất là trường hợp của bà Dương Thị Hoa (62 tuổi) bị công ty vàng Phước Sơn nợ lên đến 220 triệu đồng. Gian hàng của bà Hoa buôn bán rau, củ quả tương đối nhỏ. Thấy vậy, chúng tôi hơi ngạc nhiên về con số này? Bà Hoa liền giải thích: “Tôi làm gì có nhiều tiền đến vậy, buôn bán rau, quả ngày kiếm được vài chục ngàn đồng thôi. Để có rau, củ qua cung cấp cho công ty vàng Phước Sơn, tôi thu mua từ 6-7 đầu mối ở dưới thành phố Đà Nẵng mua đi bán lại kiếm lời. Trước đây, công ty trả tiền đúng hẹn tôi có tiền trả cho họ, nhưng nay công ty nợ, tôi nợ lại. Hiện tôi nợ các đầu mối họ tính lãi suất 2%”.
Ngoài việc nợ những người buôn bán thường xuyên cung cấp lương thực, thực phẩm cho công ty vàng Phước Sơn, thì cũng tại thị trấn này có nhiều các doanh nghiệp, đơn vị khác với tổng số hàng chục tỷ đồng. Đơn cử như công ty cổ phần thương mại và dịch vụ Phước Sơn bị công ty vàng Phước Sơn nợ 4 tỷ đồng, hiện công ty này buộc phải đóng cửa cây xăng. Ngoài ra, các doanh nghiệp nhà nghỉ, vận tải bị công ty vàng Phước Sơn nợ hơn 4,5 tỷ đồng. Trường hợp đặc biệt hơn là công ty khai thác vật liệu và xây dựng công trình Quảng An (có trụ sở tại thị trấn Khâm Đức) bị công ty vàng Phước Sơn nợ hơn 24 tỷ đồng. Đơn vị này tham gia một số hạng mục tại nhà máy vàng Đăksa, thuộc công ty vàng Phước Sơn.
 |
| Bà Lê Thị Bạch Tuyết (trái) bị nợ 53 triệu đồng. |
Nợ thuế Nhà nước
Ngoài số tiền thuế mà Hải quan đề nghị truy thu lên đến trên 450 tỷ đến nay chưa có kết luận, theo thông tin UBND huyện Phước Sơn, công ty Vàng Phước Sơn không chỉ nợ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trên địa bàn mà còn nợ Nhà nước với số tiền lớn. Trong năm 2013, công ty vàng Phước Sơn nợ thuế Nhà nước hơn 140 tỷ đồng, trong đó thuế tài nguyên là 132 tỷ đồng, các khoản thuế khác gần 10 tỷ đồng. Ngoài ra, năm 2012, công ty còn nợ huyện Phước Sơn 4 tỷ đồng kinh phí theo cam kết đóng góp cho địa bàn (áp dụng theo Luật Khoáng sản, hai bên có biên bản thỏa thuận).
Trong kỳ họp thứ 9, Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Nam khóa VIII, cử tri các huyện Phước Sơn đề nghị tỉnh chỉ đạo, đôn đốc công tyVàng Phước Sơn hoàn thành việc sửa chữa công trình cấp nước sinh hoạt cho nhân dân xã Phước Đức. Đặc biệt sửa chữa, nâng cấp mở rộng tuyến đường giao thông từ cầu Đăk Sa vào nhà máy vàng Phước Sơn, tăng cường các giải pháp để đảm bảo môi trường. Ngoài ra, thực hiện hỗ trợ xã Phước Đức phát triển kinh tế - xã hội theo cam kết năm 2013. Thực hiện đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng cho địa phương như quy định của Luật Khoáng sản. Năm 2012, công ty đã ký cam kết đóng góp cho huyện Phước Sơn 4 tỷ đồng nhưng đến nay chưa thực hiện.
Còn cử tri huyện Phú Ninh đề nghị tỉnh chỉ đạo công ty trách nhiệm hữu hạn Vàng Bồng Miêu (công ty vàng Bồng Miêu) đầu tư các công trình dân sinh, kinh tế - xã hội tại thôn Bồng Miêu, như nhà văn hóa thôn, đường giao thông, xử lý rác, môi trường, hỗ trợ xã và lực lượng bảo vệ đã hứa trước đó. Bên cạnh đó, xét thấy năng lực công ty Vàng Bồng Miêu yếu thì không nên cho mở rộng diện tích khai thác.
Như chúng tôi đã đưa tin, đến nay công ty khai thác vàng Bồng Miêu vẫn còn ngưng hoạt động. Riêng tại công ty vàng Phước Sơn, ngay sau khi có thông báo tạm ngưng vào ngày 27/11. Buổi chiều cùng ngày, ông Darin Lee – Giám đốc điều hành sản xuất đã có thông báo nội bộ về việc kết thúc việc tạm thời ngưng hoạt động. Hiện nay, mỏ vàng Đăksa tại Phước Sơn của công ty này vẫn hoạt động bình thường.
Đào được hàng tấn vàng nhưng luôn kêu ca
Giải thích chuyện nợ người dân và các đơn vị, doanh nghiệp nói trên, công ty vàng Phước Sơn cho rằng, hiện tại công ty đang đối mặt với nhiều khó khăn về sản xuất cũng như tài chính. Giá vàng đã giảm xuống 35% kể từ đầu năm cho đến nay. Ngoài ra, việc tăng thuế tài nguyên và cách tính thuế khác nhau đã khiến cho công ty gặp nhiều khó khăn hơn trong thời gian qua.
Cũng theo công ty vàng Phước Sơn, khi Phước Sơn được cấp giấy chứng nhận đầu tư vào năm 2003, mức thuế Tài nguyên vào thời điểm đó là 6%. Sau đó mức thuế này tăng lên 15% vào tháng 1/2010. Theo đó, cách tình thuế cũng khác nhau. Mức thuế 6% vào năm 2003 được tính trên lợi nhuận ròng, trong khi đó mức thuế tài nguyên tăng lên 15% năm 2010 được tính trên tổng doanh thu. Rõ ràng là cách tính thuế mới đã tạo bất lợi cho công ty.
Trong giai đoạn đầu công ty còn có khả năng xoay xở để duy trì hoạt động vì giá vàng cao hơn. Tuy nhiên sau đó giá vàng lại giảm sâu (từ 1.800 USD Mỹ/oz vàng vào tháng 11/2012 xuống còn 1.200 USD Mỹ/oz vàng đến thời điểm hiện tại), khiến công ty gặp nhiều khó khăn hơn mặc dù chúng tôi đã nỗ lực thực hiện nhiều biện pháp để tăng hiệu quả và giảm chi phí đáng kể.
“Vì những khó khăn như vậy nên công ty chậm thanh toán cho các nhà cung cấp, nhà thầu và cá nhân chứ không phải không thanh toán”, công ty vàng Phước Sơn cho biết.
