Cú sốc đến vào một buổi tối mùa hè. Sau kỳ nghỉ ở Địa Trung Hải, Công nương Diana gặp tai nạn xe hơi ở Paris. Bạn trai bà tử vong ngay lập tức trong khi Công nương được đưa tới bệnh viện trong tình trạng chưa được xác định.
Bà qua đời vài giờ sau đó vào ngày 31/8/1997, gây nên tâm trạng đau buồn trên toàn nước Anh. 20 năm sau, ký ức về Công nương Diana, người phụ nữ xinh đẹp nhưng yểu mệnh, vẫn còn đó.
 |
| Công nương Diana và Thái tử Charles trong cuộc diễu hành mừng chiến thắng ở vùng Vịnh tại Mansion House, London năm 1991 |
Thời gian đã làm phai mờ nhiều ký ức nhưng nhiều người vẫn nhớ tới Diana khi còn là cô dâu trẻ sánh đôi bên Thái tử Charles hay lộng lẫy trong buổi dạ vũ ở Nhà Trắng cạnh nam diễn viên John Travolta.
Bà được biết đến là một người mẹ hết lòng yêu thương con và một nhà từ thiện không mệt mỏi, người từng tiếp xúc với bệnh nhân AIDS khi họ bị xã hội xa lánh.
Di sản sống của Công nương Diana
Công nương Diana ra đi để lại hai người con trai, Hoàng tử William, năm nay 35 tuổi, và Hoàng tử Harry, 32 tuổi. Họ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong đời sống nước Anh khi công chúng dồn sự chú ý vào thế hệ kế cận của Hoàng gia.
“Di sản quan trọng của bà chính là con cái. Họ được công chúng yêu mến một phần vì là con trai bà. Công việc từ thiện mà họ đang thực hiện tiếp nối những gì bà từng làm. Đó là những vấn đề khó như sức khỏe tâm thần, giống như cách bà từng góp phần thay đổi nhận thức của cộng đồng về AIDS”, Andrew Morton, người viết tiểu sử về Diana, nói với AP.
“Bởi vậy, bà ấy có một di sản sống”, Morton nhận định.
Cuốn sách của Morton về Diana năm 1992 cho thấy nỗi tuyệt vọng của bà đã dồn nén tới mức nào. Công nương từng vật lộn với chứng rối loạn ăn uống nghiêm trọng và tìm cách tự làm tổn thương bản thân.
Diana chìm trong “nỗi bất hạnh sâu sắc” trong mối quan hệ với Charles. Họ chấm dứt quan hệ vợ chồng bằng cuộc ly hôn cay đắng vào năm 1996.
Kết cục này không phải là điều được trông đợi. Charles là người thừa kế ngai vàng và việc Diana gia nhập gia đình Hoàng gia đồng nghĩa một ngày nào đó bà sẽ trở thành nữ hoàng.
 |
| Công nương Diana và các con trai, Hoàng tử Harry (trước) và William, ngồi trên bậc thềm Cung điện Hoàng gia trên đảo Mallorca, Tây Ban Nha , nơi gia đình Hoàng gia Anh nghỉ mát cùng Vua Tây Ban Nha Juan Carlos và gia đình ông, ngày 9/8/1987. Ảnh: AP. |
Câu chuyện phản bội và ngoại tình của cặp đôi Hoàng gia cũng giống với những cặp vợ chồng khác. Tuy nhiên, khác với người thường, đời tư của họ lại được phơi bày trước công chúng. Mỗi người sử dụng các cuộc phỏng vấn trên truyền hình và các cuốn sách viết tốt cho mình để kêu gọi sự cảm thông của mọi người.
Charles, với vẻ ngoài có phần lạnh lùng và khó gần không thể cạnh tranh với vẻ yêu kiều của Diana, nhất là khi công chúng tin rằng có người thứ 3 xen vào cuộc hôn nhân của họ. Điều này ám chỉ Camilla Parker Bowles, người kết hôn với Charles 8 năm sau cái chết đột ngột của người vợ đầu.
Nhiều người coi Diana như một bà mẹ trẻ bị người chồng gia trưởng đối xử bất công khi không chịu từ bỏ nhân tình dù Công nương từng thừa nhận bà cũng có những cuộc tình riêng.
Người thay đổi hình ảnh Hoàng gia Anh
Không chịu thu mình trong những khuôn mẫu của Hoàng gia Anh, bà đã tìm ra cách khác biệt để đối mặt với tiền bạc, danh vọng và những kỳ vọng cao ngất trời. Bà tới gặp và tiếp xúc với bệnh nhân AIDS, điều bị xem là cấm kỵ vào thời đó. Bà tới những khu vực từng là chiến trường, cảnh báo về nguy cơ bom mìn đối với người dân.
Nhiều người tìm thấy sợi dây đồng cảm với sự dằn vặt, thất vọng và cô đơn mà bà đối mặt trong cuộc hôn nhân tan vỡ. Số khác nhớ tới bà như một công nương bình dị và hòa đồng, người đem lại làn gió mới cho gia đình hoàng tộc vốn bị bó buộc trong những lề lối nghiêm ngặt.
Bà từng đưa William và Harry đến chơi ở Công viên Thorpe, một trung tâm giải trí gần London, nơi hai hoàng tử vui đùa và la hét cùng những đứa trẻ khác trên cầu trượt nước.
Trước đây, gia đình hoàng gia có công viên giải trí riêng tách biệt họ với người dân bình thường. Ngày nay, mọi thứ đã thay đổi.
“Diana đã thay đổi điều đó”, Carol Meredith, người vừa đến thăm Đài tưởng niệm Công nương Diana ở Công viên Hyde, cho biết.
“Khi đưa con tới chơi ở Công viên Thorpe, bà ấy cho thấy ý thích được gần gũi và hòa đồng với công chúng. Bà đã thay đổi suy nghĩ của mọi người về thành viên hoàng gia”, cô nói.
 |
| Công nương Diana bế và chơi đùa với một em bé nhiễm HIV ở Nhà nghỉ Faban, Sao Paulo, trong chuyến thăm Brazil ngày 24/4/1991. Ảnh: AP. |
Chồng của Meredith, Andrew, cũng nhận thấy Diana là một công nương đặc biệt. “Họ đã có chút lo lắng vì họ là gia đình hoàng tộc. Họ có thể xuất hiện trước công chúng nhưng không ai có thể nói chuyện hay chạm tới họ. Với Diana, người ta cảm thấy như bà ấy thật gần gũi và có thể với tới được”, anh nói.
Sự khác biệt đó đã khiến Diana được công chúng yêu mến và lan tỏa sức ảnh hưởng. Những ngày sau khi Diana qua đời, hàng chục nghìn người đã tới đặt hoa bên ngoài Cung điện Kensington, nơi bà từng sống, để bày tỏ lòng kính trọng và tiếc thương.
Vào thời điểm xảy ra vụ tai nạn, Nữ hoàng Elizabeth II đang đi nghỉ ở Scotland và vẫn lưu lại đó vài ngày. Bà từ chối hạ cờ trên Cung điện Buckingham, viện dẫn các quy tắc về nghi lễ.
Diana lúc đó đã không còn là vợ của Thái tử Charles nhưng người dân vẫn gọi bà là Công nương. Cách công chúng bày tỏ sự ngưỡng vọng với bà như một thành viên hoàng tộc đi ngược lại những truyền thống của Hoàng gia Anh.
Công chúa của nhân dân
Trong khi nữ hoàng tỏ ra khá lạnh lùng trước cái chết của con dâu, Thủ tướng Anh Tony Blair lúc đó đã có bài phát biểu đáng nhớ, trong đó ông gọi Diana là “Công chúa của nhân dân”, một cụm từ được nhiều người nhớ đến và sử dụng khi nhắc tới bà.
Nữ hoàng cuối cùng đã nhượng bộ và tới London để bày tỏ sự tôn trọng. Gia đình hoàng gia sau đó đã từng bước lấy lại sự ủng hộ của công chúng, một phần bằng việc áp dụng cách tiếp cận thân thiện hơn với người dân mà Diana từng làm.
 |
| "Biển hoa" được đặt ở cửa Cung điện Kensington tại London khi người dân tới tưởng niệm Công nương Diana ngày 4/9/1997. Ảnh: AP. |
20 năm sau khi Diana qua đời, di sản của bà vẫn còn gây ảnh hưởng đối với Hoàng gia Anh.
Không giống cha mình, Thái tử Charles, người buộc phải kết hôn vì ngai vàng, William đã kết hôn với Kate Middleton, một thường dân nhưng là người phụ nữ mà hoàng tử đem lòng yêu.
Những đứa cháu của Diana, Hoàng tử George và Công chúa Charlotte, đang được nuôi nấng trong một thế giới rộng mở hơn chứ không còn tách biệt và cô lập như các thế hệ trước.
Ngay cả Nữ hoàng Elizabeth, người được cho là có mối quan hệ căng thẳng với con dâu, dường như cũng đã thay đổi suy nghĩ. Bà từng nhiều lần đến thăm các phòng khám dành cho bệnh nhân AIDS, điều mà Diana thực hiện trước đây nhưng không được mẹ chồng khuyến khích.
