Cơn sốt 'đào Pi' ở Việt Nam

Những ngày gần đây, cơn sốt giá Bitcoin đã kéo theo tâm lý đầu tư vào tiền điện tử lên cao. Bên cạnh những dự án rõ ràng về lợi nhuận, nhiều nhà đầu tư đang bị lôi kéo vào một mạng lưới gọi là "Pi Network".

Theo lời giới thiệu của một quản trị viên nhóm Pi Network tại Việt Nam, chỉ cần cài đặt ứng dụng trên điện thoại, đăng nhập và "điểm danh" sau mỗi 24h, người dùng đã có thể thu về những con số với đơn vị là Pi.

Pi được các "nhà đầu tư" kỳ vọng là đồng tiền điện tử thế hệ mới, thay thế Bitcoin. Thậm chí đã có một số thành viên khoe nhau việc giao dịch Pi để đổi lấy tài sản lớn như nhà, xe hơi. Những giao dịch này chỉ là các trao đổi ngang hàng, tự phát vì Pi chưa hề được định giá hay lên sàn.

Pi Network là gì?

"Ban đầu, Pi được khai thác trên điện thoại vì độ khó thuật toán thấp. Bên cạnh đó, nhà phát triển nền tảng muốn tặng Pi cho cộng đồng như cách Bitcoin đã làm cách đây 10 năm", T.M, một thành viên nhóm đào Pi, chia sẻ.

Sau khi phần mềm được cài đặt vào điện thoại, tốc độ “khai thác” Pi Coin mặc định sẽ là 0,12 Pi/h. Để tăng tốc độ “đào” Pi, người này hướng dẫn PV KYC (xác thực danh tính cá nhân) và giới thiệu thêm thành viên. Ở bước xác thực danh tính, người dùng buộc phải điền các thông tin cá nhân nhạy cảm như ảnh chụp passport, số điện thoại, email...

The Coins Post đã đóng dấu scam (lừa đảo) cho dự án Pi Network và khuyên mọi người không tham gia.

Khi được hỏi Pi này dùng làm gì, T.M chỉ cho biết về sau, đồng tiền này sẽ được niêm yết trên các sàn giao dịch quốc tế.

“Lúc đó, giá Pi sẽ tăng đến hàng trăm thậm chí hàng chục nghìn USD như cách Bitcoin thống trị. Pi Coin sẽ thay thế Bitcoin”, T.M khẳng định.

Theo chuyên gia mạng máy tính Cem Dilmegani, sáng lập AIMultiple, ứng dụng Pi hiện tại chỉ là nền tảng cho người dùng vào bấm xem quảng cáo. Ứng dụng cũng có tính năng tắt quảng cáo nếu người dùng không đồng ý.

“Không có việc gì để làm trên ứng dụng này cả. Thứ ứng dụng này đòi hỏi là thông tin cá nhân của người dùng và buộc họ phải xây dựng cộng đồng để đổi lấy những con số”, Cem viết trên bài phân tích Pi Network đăng tải ở AIMultiple.

Những dấu hiệu bất thường của Pi

Về mặt nhân sự, Pi Network giới thiệu trên Linkedin họ hiện có 70 nhân viên. Tuy vậy, những tài khoản liên kết được xem là “nhân viên của Pi” thực chất chỉ là những người tham gia ứng dụng với chức danh “nhà giao dịch tiền điện tử”. Không có chức danh marketing, kế toán, kỹ sư, lập trình viên hay giám đốc điều hành trong đội ngũ nhân viên của Pi Network như những dự án tiền điện tử khác.

Những câu hỏi cơ bản về cách xây dựng một đồng tiền điện tử vẫn chưa được đội ngũ Pi trả lời. Ảnh: 90GJ.

Câu hỏi lớn nhất được giới đầu tư đặt ra là: nếu muốn thay thế Bitcoin, tại sao Pi vẫn chưa được sinh ra từ công nghệ blockchain - công nghệ "xương sống" của thế giới tiền mã hóa.

“Đây là bước cơ bản đầu tiên cần có nếu muốn xây dựng một thứ gì đó gọi là tiền số. Tôi cho rằng họ đang mở rộng mạng lưới quảng cáo bằng hình thức đa cấp và trả cho người tham gia những con số ảo”, chuyên gia Cem Dilmegani nhận định.

Đáp lại lập luận việc Pi không thực sự khai thác trên di động, cộng đồng tham gia Pi cho rằng trên điện thoại chỉ là một dạng xây dựng đội ngũ. Việc khai thác Pi thật sự đang được đặt tại các máy chủ mạnh mẽ ở nước ngoài.

“Nếu vậy người tham gia chỉ được tặng Pi chứ không thật sự là một phần của mạng lưới tiền kỹ thuật số này”, trang The Coins Post phân tích.

Cũng theo The Coins Post, phân tích Pi khác với các ứng dụng tiền điện tử thông thường khi xin hàng loạt quyền truy cập từ ID thiết bị, thông tin cuộc gọi, danh bạ, bộ nhớ, chạy khi khởi động, chặn ứng dụng khác, xem kết nối mạng.

“Chức năng chặn các ứng dụng khác rất quan trọng, nó cho phép ứng dụng đọc tin nhắn mã ngân hàng, đánh cắp mật khẩu…”, chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu cảnh báo.

Bên cạnh đó, ứng dụng Pi còn bị phát hiện liên tục gửi các gói dữ liệu bất thường tới bên thứ ba là “socialchain.app” và “rayjump.com”.

Trên thực tế đã có báo cáo việc sau khi đăng ký Pi, một người dùng đã bị mất tiền trong tài khoản. Theo đó, bài viết trên Quora vào ngày 18/5/2020 từ người dùng Midas Tricone khẳng định anh đã mất tiền sau khi điền thông tin cá nhân và cấp quyền cho ứng dụng Pi.

Hiện tại, Pi chỉ là những con số ảo

Thứ gì tạo ra giá trị cho Pi vẫn chưa được công bố. Tất cả giá trị hiện nay đều do người tham gia kỳ vọng.

Theo nhận định của Tiến sĩ Lê Anh, chuyên gia toán học và công nghệ thông tin, từng là giảng viên Học viện Kỹ thuật Quân sự, người "đào Pi" ở Việt Nam thực chất đang được hệ thống "tặng" Pi. Bản chất smartphone không được thiết kế để thực hiện giải mã tiền kỹ thuật số như máy tính.

“Máy tính được thiết kế như một thiết bị vạn năng, còn điện thoại là thiết bị chuyên dụng. Cấu tạo kỹ thuật của điện thoại được xây dựng dựa trên tính năng cụ thể, không thể dựa vào các con số như dung lượng bộ nhớ RAM hay chipset để cho rằng điện thoại có khả năng tính toán, giải thuật toán mạnh được”, Tiến sĩ Lê Anh nhận xét.

“Bitcoin được đảm bảo giá trị bởi năng lực giải mã của máy đào. Có nghĩa giá Bitcoin sẽ gồm chi phí sản xuất như điện, phí đầu tư máy đào cùng giá trị kỳ vọng của cộng đồng. Trong khi đó, giá trị Pi được định đoạt hoàn toàn dựa trên giá kỳ vọng”, Vinh Nguyễn, đồng sáng lập Coin98, quỹ đầu tư cho các công ty khởi nghiệp blockchain chia sẻ.

Hiện Pi Network vẫn chưa công bố ngày mà đồng tiền này được đưa lên sàn giao dịch để xác định giá trị thật.

Ngoài ra, ông Vinh còn đề cập đến việc lạm phát giá Pi, vì nó quá dễ để được sinh ra, không khó khăn như Bitcoin hay ETH.

“Kể cả sau này Pi có giá trị trên các sàn giao dịch, điều gì đảm bảo đội ngũ tạo ra Pi không tự in cho mình hàng triệu Pi để tiêu dùng? Và Pi có giống Bitcoin chỉ giới hạn 21 triệu đơn vị hay muốn bao nhiêu có bấy nhiêu?”, ông Vinh đặt câu hỏi.

Hơn hết, chuyên gia từ quỹ đầu tư cho rằng việc so sánh Pi và Bitcoin là khập khiễng. Bitcoin xây dựng trên công nghệ blockchain, phân quyền. Có nghĩa không ai có thể điều chỉnh cách Bitcoin hoạt động. Trong khi đó, Pi đang nằm trong tay một tổ chức với hàng chục triệu người tham gia.

Người tham gia Pi được và mất gì?

Trên thực tế, Pi chưa được định giá. Những người tham gia Pi và cả đội ngũ vận hành nền tảng này chưa thể khẳng định Pi có giá bao nhiêu, khi nào được đưa lên sàn giao dịch. Giá trị của Pi lúc này đang là sự kỳ vọng.

Bên cạnh đó, do không xây dựng trên blockchain nên ứng dụng Pi là nơi duy nhất người dùng có thể lưu trữ Pi. Vì vậy, người tham gia Pi hiện nay vẫn chưa nhận được gì.

Nó hoàn toàn không liên quan đến ngành khai thác tiền điện tử. Bạn nên tránh xa nó”-The Coins Post

Đổi lại giá trị kỳ vọng trên, người dùng phải cung cấp nhiều thứ từ số điện thoại, hình ảnh cá nhân, giấy tờ tùy thân, quyền truy cập vào điện thoại.

“Pi làm mọi cách để người dùng phải KYC (xác thực danh tính cá nhân bằng hình ảnh, giấy tờ tùy thân). Trong đó, việc reset số Pi khi người dùng đăng xuất mà trước đó chưa KYC là chính sách làm rõ nhất điều đó. Ngoài ra, việc buộc phải KYC để tăng tốc độ đào cũng là một điểm khiến người dùng tự nguyện nộp thông tin”, chuyên gia mạng máy tính Cem Dilmegani viết.

Ngoài ra, việc người dùng xem quảng cáo mỗi ngày một cách tự nguyện cũng được xem là một mất mát. “Mục tiêu quảng cáo với thông tin cá nhân và liên kết bạn bè chặt chẽ được xem là một loại tài sản quý mà Pi đang sở hữu”, Cem nhận định.

Tóm lại, bằng việc thưởng cho người tham gia những điểm số chưa có giá trị, đội ngũ sáng lập Pi đã thành công trong việc xây dựng cộng đồng và khuyến khích họ giao thông tin cá nhân và quyền truy cập điện thoại. Trang The Coins Post kết luận Pi là dự án lừa đảo theo mô hình đa cấp. “Nó hoàn toàn không liên quan đến ngành khai thác tiền điện tử. Bạn nên tránh xa nó”, The Coins Post khẳng định.

"Hơn hết, Pi Network hiện chưa có hiện diện thương mại tại Việt Nam. Việc tham gia, nạp tiền, gửi dữ liệu cá nhân của người dùng có thể sẽ không được pháp luật bảo vệ", ông Vinh cảnh báo.