Dưới đây là bài viết thể thiện quan điểm cá nhân của biên tập viên Luke Westaway của tạp chí Cnet.
Chuyển từ iOS sang Android: Bước đi đầy hồi hộp
Có một sự thật khá trớ trêu rằng trong thời đại di động, rất nhiều người nắm rõ "ngóc ngách" của các hệ điều hành di động hơn cả đường từ nhà đến trường học, nơi làm việc. Chiếc smartphone đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống đến mức có lẽ thời gian bạn dành để chơi Candy Crush hay nhắn tin Facebook Messenger còn nhiều hơn cả thời gian nói chuyện với bạn bè ngoài đời.
Và với các fan "ruột" của smartphone, chuyển hệ điều hành đang sử dụng từ Android sang iOS (hoặc ngược lại) có lẽ là một trong những quyết định quan trọng nhất của cuộc đời họ. Trong nhiều năm liền, nói đến smartphone là nói đến cuộc chiến giữa iOS và Android. Cả những fan ruột của iPhone hay Google đều có những lý do rất chính đáng để lựa chọn iOS hoặc Android. Và nhiều người sẽ tưởng tượng ra rằng, cả Apple lẫn Google đều sẽ làm tất cả những gì có thể để trải nghiệm chuyển đổi hệ điều hành trở nên khó chịu hết mức có thể.
Biên tập viên Luke Westaway của Cnet cũng vậy. Kể từ thời điểm bắt đầu sử dụng iPhone 3GS cho tới nay, những chiếc smartphone mang mác "Táo cắn dở" luôn là lựa chọn của anh. Dù nội dung công việc vẫn đòi hỏi Westaway phải có hiểu biết nhất định về Android, anh chưa bao giờ gắn bó lâu dài với chú robot màu xanh cả. Và rồi đến khi chiếc iPhone 5S của Westaway bị đánh cắp, anh quyết định chuyển sang sử dụng Samsung Galaxy Note 3 – một trong những mẫu smartphone cao cấp nhất của thế giới Android.
Và quá trình chuyển đổi từ iOS sang Android của Westaway ban đầu cũng rất giàu cảm xúc. Giống như nhiều fan Apple khác, anh nghĩ có thể sẽ căm ghét Android. Một phần nhỏ trong con người anh cảm thấy lạ lẫm và tự hỏi: "Liệu mình có thể thích Android hay không"?
Nhưng, Westaway đã nhầm. Là một người có thể đánh giá trải nghiệm hệ điều hành một cách khách quan, anh sẽ cảm thấy gì khi dùng Note 3 làm lựa chọn thay thế cho iPhone?
Câu trả lời là: "Không một cảm xúc nào cả. Trống rỗng".
Android và iOS: Có còn khác biệt nữa hay không?
Dĩ nhiên, trong khoảng thời gian đầu chuyển sang sử dụng chiếc Galaxy Note 3, Westaway có cảm giác hơi ngỡ ngàng. Điều khó chịu nhất về Android, theo biên tập viên này, là nó buộc người dùng phải xác nhận "Complete action using" (Chọn ứng dụng mặc định) quá nhiều. Vốn sử dụng iOS quá lâu, Westaway đã quen với phong cách: "Tôi không quan tâm các lựa chọn là gì, hãy cứ chọn ứng dụng tốt nhất cho tôi" của Táo. Song, sự "khó chịu" này cũng chỉ kéo dài không đầy 2 ngày.
Sau khoảng thời gian 48 giờ, trải nghiệm chuyển đổi từ iOS sang Android trở nên hoàn toàn… trống rỗng. Westaway có thể sử dụng cả Galaxy Note 3, cả HTC One, cả Xperia Z1... một cách thoải mái. Không một cảm xúc tiêu cực nào đến với Westaway. Và cũng không một cảm xúc tích cực nào xuất hiện cả.
Vậy, tại sao quá trình chuyển đổi từ một hệ điều hành di động đình đám sang hệ điều hành đối thủ - điều vốn được cả các fan Apple và Google tung hô là "sự kiện quan trọng nhất trong cuộc đời", lại có thể… nhạt nhẽo tới vậy?
Câu trả lời, theo Westaway, là bởi các ứng dụng và giao diện trên iOS và Android đã trở nên quá giống nhau.
Ứng dụng
Trước đây, trải nghiệm ứng dụng trên Android và iOS khá khác biệt. Bởi vậy, người dùng sẽ mất một thời gian để có thể tập làm quen với các thay đổi về thiết kế, tính năng của ứng dụng khi chuyển từ iOS sang Android.
Song, điều này đã hoàn toàn thay đổi. Trong khi iOS vẫn thường xuyên được cập nhật các ứng dụng chất lượng cao trước Android (ví dụ, ứng dụng đọc tin Facebook Paper hiện vẫn chưa có mặt trên Android), phần lớn các ứng dụng đình đám đều là đa nền tảng. Ví dụ có thể kể tới những trò chơi đình đám như Flappy Bird, Candy Crush, những dịch vụ phổ biến như Evernote, cho đến những ứng dụng nhắn tin/gọi thoại đông đảo người dùng như Skype, Viber… hay thậm chí là cả bộ ứng dụng của riêng Google (Drive, Chrome, Maps, YouTube…). Với đại đa số người dùng, trải nghiệm ứng dụng trên iOS và Android sẽ không có gì khác biệt: tất cả các ứng dụng lớn đều đã trở thành các ứng dụng đa nền tảng. Chúng có mặt trên cả iOS, Android và thậm chí là cả Windows Phone.
Xu hướng gần đây cho thấy các nhà sản xuất phần cứng/hệ điều hành sẽ không còn nắm quyền kiểm soát người dùng dựa trên hệ sinh thái ứng dụng mà họ sở hữu nữa. Phần lớn các ứng dụng phổ biến hiện nay đều là ứng dụng được cung cấp miễn phí với doanh thu đến từ quảng cáo. Ví dụ: bạn chỉ cần cài ứng dụng YouTube, Skype, Instagram... tương ứng với hệ điều hành và đăng nhập để bắt đầu quá trình sử dụng.
Các dịch vụ mất phí cũng không còn bắt người dùng bỏ tiền ra mua ứng dụng lần đầu. Điều này có nghĩa rằng thay vì phải bỏ tiền để mua một ứng dụng nhiều lần (trên iOS và Android), khi chuyển đổi hệ điều hành bạn chỉ cần tiếp tục trả tiền phí hàng tháng hoặc thường niên cho nhà cung cấp dịch vụ để sử dụng những gì mình cần. Cả Evernote và Microsoft Office 365 đều hoạt động theo cách này.
Theo Westaway, đây là tất cả những gì người dùng cần làm để giữ nguyên trải nghiệm ứng dụng khi chuyển đổi từ iOS trên Android:
1. Xóa các ứng dụng rác do nhà sản xuất cài đặt sẵn, trong trường hợp bạn không cần sử dụng tới các ứng dụng này.
2. Vào ứng dụng Cài đặt (Settings), tùy chỉnh lại bàn phím, thông báo, LED… và mở tính năng khóa màn hình.
3. Đăng nhập vào tài khoản Google của bạn. Đăng nhập vào Google Play và cài đặt các ứng dụng bạn thường dùng, ví dụ như Facebook, Kindle, WhatsApp, Google Drive… Cài đặt Android Device Manager thay cho Find My iPhone để đảm bảo an toàn thông tin khi để mất điện thoại.
4. Đăng nhập vào tất cả các dịch vụ đã cài đặt.
5. Tận hưởng trải nghiệm Android.
Giao diện
Thực tế, trải nghiệm ứng dụng là phần quan trọng nhất trên smartphone. Song, hiển nhiên người dùng cũng không thể bỏ qua chất lượng giao diện và thao tác trên các ứng dụng nền của hệ điều hành. Liệu sự khác biệt về giao diện và cảm giác sử dụng của iOS và Android có thực sự có ý nghĩa hay không?
Câu trả lời là: "Có, nhưng không đủ nhiều để biến Android trở thành một trải nghiệm quá khác biệt với iOS".
Chắc chắn, trong thời gian đầu sử dụng hệ điều hành mới, bạn sẽ nhận ra rất nhiều yếu tố khác biệt về giao diện, và cũng sẽ yêu hoặc ghét các yếu tố giao diện này. Ví dụ, Westaway rất thích các hình nền động của Android nhưng cũng rất ghét các menu luôn có màu đen quá u ám.
Nhưng, chỉ sau vài giờ sử dụng, các yếu tố đồ họa này trở nên gần như vô nghĩa.
Lý do là bởi người dùng sẽ tập trung nhiều hơn vào tính năng hơn là vào các yếu tố đồ họa. Ví dụ, sau khi mở khóa màn hình, gần như chắc chắn bạn sẽ không tạm ngừng ít giây để tận hưởng hiệu ứng chuyển động trên màn hình Home, bất kể đó là iOS hay Android. Rất có thể, bạn cũng sẽ không sử dụng các hình nền mặc định tuyệt đẹp và thay thế bằng ảnh chụp do chính mình lựa chọn. Các chi tiết đồ họa này trở thành một phần rất nhỏ trong trải nghiệm của bạn.
Khi đã quen với hệ điều hành mới, mỗi lần mở màn hình chủ, bạn sẽ nhanh chóng tìm đến các ứng dụng như YouTube, Facebook, Camera… để làm tác vụ mình cần. Trong phần lớn các trường hợp, bạn sẽ ưu tiên các tính năng như kết nối vào mạng Internet, mở/đóng các dịch vụ, nhập liệu, nhắn tin, tải ảnh v…v… Chính những tính năng này sẽ "cuốn" bạn vào smartphone. Bạn sẽ không dành thời gian để chiêm nghiệm, khen ngợi hay chê bai giao diện hệ điều hành như lúc mới sử dụng nữa.
Tạo ra một hệ điều hành như iOS 7.1 hay Android 4.4 KitKat không phải là một điều đơn giản. Nhưng, sau hàng năm trời nỗ lực, cả Apple và Google đều đã thành công khi tạo ra những trải nghiệm hệ điều hành được lòng người dùng. Các tính năng người dùng cần tới đã trở nên rất hoàn thiện. Nếu chỉ xét riêng khía cạnh hệ điều hành, sự khác biệt giữa iPhone và Galaxy S có lẽ đã được giảm đi rất nhiều.
Hiển nhiên, Android và iOS không phải là 2 hệ điều hành giống hệt nhau. Rất nhiều yếu tố đồ họa vẫn còn rất khác biệt, nhiều tính năng trên Android vẫn vượt trội hơn iOS và hệ điều hành của Apple vẫn tương đối dễ sử dụng nếu so với Android. Song, so với thời điểm 2, 3 năm về trước, rõ ràng là 2 hệ điều hành di động này đã tiến gần nhau hơn rất nhiều. iOS đã vay mượn từ Android nhiều tính năng, Android cũng đã trở nên mượt mà, ổn định và dễ sử dụng hơn. Quan trọng nhất, các ứng dụng/dịch vụ đồng nhất trên iOS và Android đã giúp cho trải nghiệm 2 hệ điều hành này không còn khác biệt tới mức có thể gây khó chịu hay thích thú nữa.
Nói cách khác, chuyển đổi từ iOS sang Android đã trở thành một trải nghiệm quá… bình thường và nhàm chán. Sẽ không có cú "sốc" nào cả. Đây sẽ không phải là một "chân trời" mới như các fan cuồng của Android vẫn thường khẳng định, và cũng sẽ không phải là một trải nghiệm "vỡ nát" như các fan cuồng của Táo lo sợ. Chất lượng của cả 2 hệ điều hành này đã được cải thiện rất nhiều trong thời gian gần đây, và nhìn từ góc độ của một người dùng khách quan, iOS và Android không đủ khác biệt để bạn cần phải phí thời gian lo lắng nữa.
