Chuyện chưa kể về NSƯT Hán Văn Tình

Tháng 1/2015, người viết có cuộc trò chuyện với nghệ sĩ Hán Văn Tình tại bệnh viện Phổi Trung ương. Lịch hẹn là 8h sáng nhưng ông đến muộn vì mưa lớn gây tắc đường. Nam nghệ sĩ chào mọi người rồi nhanh nhẹn bước vào phòng bệnh trao đổi với bác sĩ. Tất cả ánh nhìn xung quanh đồ dồn vào "lão Quềnh trọc”, nhiều người thì thầm “không khác tivi là mấy nhỉ”, “trông hoạt bạt, hóm hỉnh, thân thiết thế”.

Khi “Quềnh trọc” chưa biết mình bị ung thư

Hán Văn Tình nở nụ cười tươi bước ra từ phòng bệnh, lúc đó ông chưa hề biết mình mắc bệnh ung thư. Diễn viên nổi tiếng của màn ảnh nhỏ thân tình hỏi han mọi người xem có ai bị ướt mưa không. Ông hồi đáp lại tất cả lời thăm hỏi của bệnh nhân và người nhà. Và cuộc trò chuyện với phóng viên chỉ bắt đầu khi “Chu Văn Quềnh” kết thúc “buổi chụp hình” kỷ niệm đầy ngẫu hững với các “fan” trong bệnh viện. 

Hán Văn Tình vui vẻ mở lời: “Tớ vừa hoàn thành vai diễn Kiều Công Tiễn trong vở tuồng Tiếng gọi non sông, thế rồi đổ bệnh nên phải vào đây. Bệnh tình hiện giờ không biết ra sao nhưng chắc là xuất phát từ nguyên nhân làm việc lao lực quá”.

Nam nghệ sĩ kể về tuồng và những vai diễn trên sân khấu với giọng đầy hào hứng. Lúc đó, Hán Văn Tình đang là trưởng đoàn nghệ thuật II của Nhà hát Tuồng Việt Nam. Và không phải ai cũng biết rằng “Quềnh trọc” với điệu cười xuề xòa ấy lại là một nghệ sĩ nghiêm khắc và trọn đời miệt mài với “khuôn vàng thước ngọc” của nghệ thuật tuồng.

Hán Văn Tình là trưởng đoàn nghệ thuật II của Nhà hát tuồng Việt Nam, trước khi về hưu vào đầu năm 2016.

Là gương mặt gạo cội của sân khấu nhưng nam nghệ sĩ sinh năm 1957 cũng thừa nhận những vai diễn trên màn ảnh giúp khán giả biết đến ông nhiều hơn. Ông bảo mỗi cảnh quay, mỗi lần diễn xuất đều đáng trân quý và làm nên một Hán Văn Tình “không lẫn đi đâu” trong mắt công chúng.

“Nhưng đóng phim cũng vất vả ra phết đấy, lắm khi trời lạnh vẫn phải phong phanh cái áo mỏng, một số cảnh quay lại còn bị phun cả nước lên người. Thế nên, với cá nhân tôi, vai nào tôi cũng ấn tượng và không thể quên” – NSƯT Hán Văn Tình cười hiền chia sẻ. 

Ước có một chiếc ô tô để đưa vợ con về quê

Trong những mẩu chuyện chắp nối của Hán Văn Tình thấp thoáng hình ảnh của một chàng nông dân chất phác, hồn hậu, dung dị, thật thà. Cái chất xuề xoà, tốt tính và câu nói “không nên hoãn cái sự sung sướng ấy lại” của nhân vật Chu Văn Quềnh trong Đất và người như vận vào đời ông. Chỉ có khác là ngoài đời Hán Văn Tình không phải là người hay rượu, càng không phải là người tuếch toác như như Quềnh. 

Trò chuyện với người trẻ, NSƯT Hán Văn Tình không giấu ước mơ của bản thân là “tậu” được một chiếc ô tô để đi lại lúc mưa gió hay đưa vợ con về quê ăn Tết. Nhưng ông ngậm ngùi bảo mưu sinh thời buổi công chúng không còn mấy mặn mà với tuồng không hề đơn giản, nếu không muốn nói là vô cùng khó khăn.  

“Nhiều năm trước, tôi cùng anh em thường tham gia vào các đoàn lưu diễn, không ít lần kiếm được vài triệu mỗi đêm, cuộc sống gia đình lúc bấy giờ nhờ thế mà bớt phần khó khăn. Tuy nhiên những năm gần đây, thị hiếu công chúng thay đổi cộng với lịch của nhà hát nên diễn không được nhiều” – “Quềnh trọc” chia sẻ. 

Ngót nghét 40 năm theo đuổi nghệ thuật nhưng gia đình bốn người của nghệ sĩ Hán Văn Tình vẫn sống trong ngôi nhà cất tạm trên một mảnh đất ruộng ở Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Cuộc sống bình dân, giản dị. Đến tận tết 2016, vợ ông mới dành dụm để sửa sang nhà cửa cho tươm tất hơn, tuy vậy nhà vẫn chưa có nước máy. 

Nhờ sự giúp đỡ của mọi người và cố gắng của bản thân, Hán Văn Tình đã mua được chiếc xe hơi như mơ ước thuở nào. Nhưng từ khi ông đổ bệnh trở lại, chiếc xe hơi cùng nằm im trước cổng nhà. Và có lẽ sẽ có nằm im nữa sau ngày 4/9...

“Cứ phải lạc quan để sống dù kết quả thế nào”

Trước Tết Nguyên đán 2016, chúng tôi gặp lại Hán Văn Tình tại bệnh viện Ung bướu Hưng Việt. Nam nghệ sĩ vừa vượt qua những đợt thăm khám và điều trị đặc biệt. Ông bảo đó thời gian “hạnh phúc sau một thời gian dài mắc bạo bệnh” và “người nhà đã lo hậu sự xong xuôi nhưng số trời chưa cho chết nên chưa chết”.

Tình trạng sức khỏe ổn định, ông vui cười chia sẻ với bệnh nhân ung thư về quãng thời gian “đen tối” của mình, đồng thời nhắc đi nhắc lại “Sống chết là số trời, có chạy cũng không thoát. Tinh thần ổn định, vững vàng là liệu pháp tốt nhất cho căn bệnh ung thư”. 

Hán Văn Tình tâm sự trong thời gian “chiến đấu bệnh tật” chính ông là người động viên vợ con, gia đình và đồng nghiệp. Nam nghệ sĩ chưa một lần để mình bi quan trước cuộc sống, thậm chí luôn giữ vững tinh thần lạc quan. Trước thềm năm mới, ông chỉ mong trở lại với diễn xuất và tham gia các hoạt động thiện nguyện, cùng góp sức đem lại niềm vui cho những hoàn cảnh khó khăn.

Trong buổi giao lưu ở bệnh viện hôm đó, “ông chủ trọ” của Phía trước là bầu trời cầm trên tay những chiếc đĩa hài chào xuân mà ông vừa tham gia diễn xuất để tặng đội ngũ y, bác sĩ đã tận tình điều trị cho ông. Đó cũng là hai sản phẩm cuối cùng trong sự nghiệp diễn xuất của NSƯT Hán Văn Tình. 

Tháng 3/2016, “Chu Văn Quềnh” nhập viện trở lại vì bệnh diễn biến xấu. Chia sẻ qua điện thoại, nam nghệ sĩ nói: "Tôi bị nổi hạch trên cơ thể, đau đớn là có nhưng không quá lớn, chỉ là khi cử động thì rất khó khăn”.

“Thông qua báo chí tôi cũng muốn gửi lời cảm ơn sự quan tâm của mọi người dành cho mình. Hiện tại, sức khỏe của tôi vẫn bình thường, không quá nghiêm trọng. Các bác sĩ trong bệnh viện rất tận tình và luôn động viên. Tôi luôn nghĩ cứ phải lạc quan để sống dù kết quả thế nào” - nam nghệ sĩ bộc bạch. 

NSƯT Hán Văn Tình và người hâm mộ cách đây hơn 2 tháng. Ảnh: Khuê Tú.

Dù là nghệ sĩ của quá khứ, khán giả cũng sẽ không quên...

Tháng 6/2016, đến thăm NSƯT Hán Văn Tình trong bệnh viện, điều ai cũng nhận ra là sức khỏe của ông đã yếu đi nhiều... Căn bệnh đã di căn vào xương và lên não. Ông gặp khó khăn trong việc giao tiếp, bị ngứa khắp người và trí óc cũng không còn minh mẫn như trước.

Trước câu hỏi “hiện tại, bác mong muốn điều gì?” của phóng viên, nghệ sĩ trả lời: “Tôi còn nhiều mong muốn lắm nhưng kệ thôi”. Ông nhắc lại nhiều lần từ "kệ thôi", mắt vẫn hướng về màn hình tivi, nơi đang phát những hình ảnh và thông tin của Euro 2016 – giải bóng đá 4 năm một lần giữa các đội tuyển bóng đá châu Âu.

Bà Lan – vợ của NSƯT Hán Văn Tình túc trực bên giường bệnh, vừa nhìn chồng vừa nghẹn ngào chia sẻ: “Với tôi, ông ấy là người chồng hơn rất nhiều người. Thời còn còn công tác, lĩnh lương ông ấy đều đưa tiền cho vợ chứ không bao giờ đem tiền đi chơi bời. Tôi nghĩ ông ấy là một người chuẩn mực trong thế hệ của ông ấy”.

Thế nhưng, ngày 4/9, sau gần 2 năm chiến đấu với căn bệnh ung thư phổi, người chồng chuẩn mực trong trái tim bà Lan, “lão Quềnh” trọc hóm hỉnh, thân thiết, hoạt bát trong cảm nhận của đồng nghiệp và khán giả đã rời xa cõi tạm.

Sự ra đi ấy để lại khoảng trống không gì có thể bù đắp được trong lòng những người yêu mến Hán Văn Tình, như câu hát còn ngân: "Chuyện hôm qua, chuyện ngày nay/ Những dòng đời dài theo năm tháng/ Kể làm chi chuyện đã qua/ Nhưng từ đâu quá khứ vẫn dội về trong ta…"