Tại hội thảo về sử dụng chất gây nghiện ở thanh thiếu niên chiều 9/8, BSCKII Bùi Nguyễn Hồng Bảo Ngọc, Viện Sức khỏe tâm thần, Bạch viện Bạch Mai, Hà Nội chia sẻ rất kỹ lưỡng về trường hợp bệnh nhân này. Đây là trường hợp dùng chất gây nghiện từ tuổi vị thành niên.
Chị N.T.T. (ở Vĩnh Phúc) vào viện lần thứ 3 vào ngày 18/6 vừa qua do thường xuyên cáu gắt và cho rằng có người hại mình. Thậm chí, nhiều đêm chị T. không ngủ, tay cầm dao đi lại.
Mẹ chị T. kể ngay từ khi học cấp 3, T. thường xuyên tụ tập bạn bè và có sử dụng thuốc lá, rượu bia. Sau khi học xong cấp 3, chị T. học chăm sóc da và làm đẹp, sau đó có mở 2 spa làm việc.
Khi có thu nhập ổn định, chị T. bắt đầu dùng nhiều loại chất gây nghiện. Chị sử dụng bóng cười cách đây hơn một năm, sau đó sử dụng MDMA (thuốc lắc). Sau khi dùng chất gây nghiện kéo dài, tần suất tăng dần, chị T. bắt đầu nghe thấy tiếng nói trong đầu, tiếng người khác chửi mắng khiến chị cáu gắt đập phá đồ đạc.
Tại lần nhập viện đầu, chị T. được chẩn đoán rối loạn tâm thần. Sau điều trị 10 ngày, chị T. dần ổn định, hết tiếng nói trong đầu, ăn ngủ tốt hơn. Chị T. được ra viện nhưng không đến tái khám theo lịch hẹn. Sau đó, chị T. tiếp tục "tái nghiện" và phải nhập viện đến lần thứ 3 với chẩn đoán rối loạn tâm thần do sử dụng đa chất (cần sa, N2O) với hoang tưởng chiếm ưu thế.
Theo Văn phòng Chánh án thuộc bộ Tư Pháp Mỹ, tỷ lệ sử dụng chất gây nghiện ở lứa tuổi thanh thiếu niên ngày càng gia tăng. Theo đó, 77% các ca phạm tội ở thanh thiếu niên đều liên quan đến việc dùng cần sa vào năm 2004 và 10% trong số 2,1 triệu trường hợp phạm tội năm 2008 đều liên quan lạm dụng chất gây nghiện hoặc chất kích thích (Puzzanchera 2009).
 |
| 8% trong số 210.000 người nghiện ma túy là ở tuổi vị thanh niên, học sinh (PSD, 2014). Ảnh minh họa. |
Tại Việt Nam, theo Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, năm 2013, có 8% trong số 210.000 người nghiện ma túy là ở tuổi vị thanh niên, học sinh (PSD, 2014).
TS Lê Thị Thu Hà, Trưởng phòng điều trị nghiện chất, Viện Sức khỏe tâm thần, Bạch viện Bạch Mai, cảnh báo tình trạng sử dụng chất gây nghiện ở thanh thiếu niên đang ngày càng gia tăng.
Đáng ngại, nữ giới có xu hướng sử dụng các chất này tăng lên. Không ít trường hợp nhập viện trong tình trạng hoang tưởng do sử dụng chất gây nghiện kéo dài.
Nguyên nhân thanh thiếu niên sử dụng chất gây nghiện gia tăng, theo TS Lê Thị Thu Hà, có yếu tố môi trường (tương tác xã hội, stress, gia đình) và nguyên nhân về sinh lý (gene và biểu sinh, giới).
Một số chất gây nghiện thanh thiếu niên thường sử dụng, lạm dụng là nicotine, rượu, cần sa, methamphetamine (ma túy đá), MDMA (thuốc lắc), N20.
Theo các bác sĩ, khi lạm dụng chất gây nghiện sẽ làm biến đổi chất dẫn truyền tế bào não, dẫn đến suy giảm trí nhớ, mất ngủ, rối loạn tình dục, rối loạn hành vi.
Việc lạm dụng rượu, cần sa và các chất gây nghiện khác sẽ làm khiếm khuyết về cấu trúc và chức năng của não. Những trẻ uống rượu nhiều năm sẽ giảm thể tích hồi hải mã (một cấu trúc quan trọng của não bộ, có tác dụng cải thiện khả năng ghi nhớ), vỏ não trước trán, tiểu não.
Kết quả suy giảm trí nhớ, sự chú ý, tốc độ xử lý thông tin và chức năng điều hành, việc lập kế hoạch, giải quyết các vấn đề sau này.
"Đối với trẻ vị thành niên, việc điều trị sử dụng chất gây nghiện cần được giải quyết càng sớm càng tốt. Gia đình, cộng đồng và quy định pháp luật là những khía cạnh quan trọng trong quá trình điều trị", TS Hà thông tin.
Bổ sung thêm, ThS Bùi Văn Toàn, Phòng tâm lý lâm sàng, Viện Sức khỏe tâm thần, cho rằng việc điều trị khi trẻ sử dụng chất gây nghiện dựa vào gia đình là rất quan trọng.
Theo đó, ngay khi trẻ có biểu hiện hoặc phát hiện trẻ có sử dụng chất gây nghiện, gia đình cần tỏ rõ quan điểm, đồng hành để thay đổi hành vi của trẻ.
Chủ yếu, trẻ sử dụng chất gây nghiện do stress hoặc muốn thể hiện bản thân. Vì vậy, gia đình cần theo dõi, giải quyết những vấn đề của trẻ để trẻ không tái sử dụng chất gây nghiện.
