Yann LeCun không phải là cái tên xa lạ đối với những ai quan tâm đến lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Là giáo sư tại Đại học New York, LeCun cũng là một trong 3 "cha đẻ" của trí tuệ nhân tạo hiện đại cùng với Geoffrey Hinton và Yoshua Bengio. Ông còn là người trực tiếp điều hành các dự án nghiên cứu AI tại Meta.
Nhưng điều khiến LeCun nổi tiếng không chỉ là đóng góp khoa học, mà còn là quan điểm thẳng thắn, đôi khi đi ngược lại xu hướng chung trong giới AI.
AI chưa có trí tuệ hay nhận thức
Hàng loạt chuyên gia, từ Elon Musk đến Geoffrey Hinton đều cảnh báo về mối nguy hiểm của AI. Song, LeCun lại tỏ ra bình thản và gọi những lo lắng đó "hoàn toàn vô căn cứ”.
Trong buổi phỏng vấn với Wall Street Journal tại văn phòng Meta ở New York, LeCun khẳng định: “Nói rằng AI sắp vượt qua trí tuệ con người và sẽ trở thành mối đe dọa cho nhân loại, thật sự là nhảm nhí”. Nhà khoa học cho rằng tuy có sức mạnh đáng nể, trí tuệ thực sự của AI vẫn còn xa so với loài mèo.
Theo Wall Street Journal, ông từng cãi vã với Elon Musk trên X (trước đây là Twitter) về bản chất của nghiên cứu khoa học. Không chỉ vậy, ông cũng có quan điểm trái ngược với 2 đồng nghiệp và cũng là bạn lâu năm, Geoffrey Hinton và Yoshua Bengio.
Cả 3 từng nhận giải A.M. Turing Award năm 2019 - giải thưởng danh giá trong lĩnh vực khoa học máy tính. Nhưng không phải lúc nào họ cũng có cùng quan điểm. Trong khi Hinton và Bengio lo ngại AI sẽ trở nên quá mạnh mẽ và khó kiểm soát, LeCun lại không tin điều đó sẽ xảy ra trong thời gian tới.
 |
| Năm 2028, LeCun (giữa) và Yoshua Benio (ngoài cùng bên trái) cùng nhận giải danh giá nhất về khoa học máy tính. Geoffrey Hinton (ngoài cùng bên phải) là người đã giành được giải Nobel Vật lý 2024. Ảnh: Wall Street Journal. |
Trên thực tế, không ít startup về AI và những tên tuổi lớn trong ngành công nghệ lại đặt cược vào việc AI sẽ sớm đạt được trí thông minh vượt trội. Họ gọi đây là "trí thông minh nhân tạo tổng quát" (AGI). Gần đây, CEO Sam Altman của OpenAI đã tuyên bố rằng AGI có thể ra đời trong “vài nghìn ngày tới”. Elon Musk thậm chí còn dự đoán rằng nó sẽ xuất hiện vào năm 2026.
Song, LeCun cho rằng những tuyên bố này là quá sớm. Hiện nay chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy AI có thể thông minh hơn một con mèo. “Một con mèo có thể xây dựng mô hình về thế giới vật lý, có trí nhớ dài hạn và thậm chí còn có khả năng suy luận cơ bản. Những điều này vẫn còn vắng mặt trong AI hiện tại”, nhà khoa học phân tích.
LeCun cho rằng AI là một công cụ mạnh mẽ, nhưng không phải là trí tuệ thực sự. “Những gì chúng ta có hiện nay chỉ là các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như ChatGPT, nhưng chúng không thực sự có trí tuệ hay nhận thức”, ông chia sẻ.
Theo ông, chúng chỉ dự đoán từ tiếp theo trong một đoạn văn bản, chứ không phải là đang suy nghĩ hay lý luận như con người.
Chúng giỏi việc này đến mức đánh lừa được người dùng. Nhờ khả năng ghi nhớ khổng lồ, chúng có vẻ như đang lý luận. Nhưng thực tế, AI chỉ đang kể lại những thông tin mà chúng đã được đào tạo.
LeCun nói: “Chúng ta đã quen với ý tưởng rằng những người hoặc thực thể có thể thể hiện bản thân hoặc vận dụng ngôn ngữ là thông minh, nhưng điều đó không đúng. Bạn có thể thao túng ngôn ngữ nhưng nó không hề thông minh. Về cơ bản, đó là những gì các mô hình ngôn ngữ lớn đang thể hiện”.
Đây là lý do ông cho rằng ngay cả với những tiến bộ lớn gần đây trong lĩnh vực AI, chúng vẫn chưa đủ để con người lo sợ.
Meta đang làm gì với AI?
LeCun cho rằng sẽ cần nhiều thập kỷ để phát triển một AI thực sự thông minh, tức là có thể hiểu được ngữ cảnh và thế giới xung quanh như con người. Ông thẳng thừng chỉ trích về các startup AI và những công ty công nghệ lớn đang đầu tư hàng tỷ USD vào lĩnh vực này.
Nhà khoa học Meta cho rằng nhiều công ty đang tin vào một giả định sai lầm rằng chỉ cần tăng cường dữ liệu và tài nguyên tính toán, cuối cùng AI sẽ vượt qua trí tuệ con người. Theo LeCun, vấn đề không nằm ở quy mô của các hệ thống AI hiện tại, mà là ở cách chúng được thiết kế.
"Chúng ta cần những cách tiếp cận mới”, LeCun nhấn mạnh. Ông giải thích rằng thay vì chỉ dựa vào việc huấn luyện AI với lượng dữ liệu khổng lồ, tương lai của AI có thể sẽ dựa vào các mô hình học tập từ thực tế giống như cách một đứa trẻ hoặc một con vật học hỏi.
Dự án FAIR (Fundamental AI Research) của Meta đang thử nghiệm các phương pháp như phân tích video từ thế giới thực để tạo ra các mô hình có khả năng học hỏi và thích ứng với môi trường một cách tự nhiên hơn.
 |
| LeCun vẫn cho rằng trí thông minh nhân tạo là một mục tiêu xứng đáng để đầu tư. Ảnh: FT. |
“Chúng ta vẫn cần phải phát triển các hệ thống có khả năng suy nghĩ và hành xử giống con người hơn, nhưng điều đó có thể mất hàng thập kỷ”, ông nhận định.
Tại Meta, LeCun đang tập trung vào việc phát triển các mô hình học từ thế giới thực thông qua việc xử lý video. Nhà khoa học hy vọng rằng AI sẽ học hỏi theo cách tương tự như cách mà động vật học hỏi về thế giới xung quanh. Ông tin rằng chỉ khi AI có thể xây dựng được một mô hình thế giới thực như loài mèo, khi đó chúng mới có thể thực sự thông minh.
"Ảnh hưởng của AI tại Meta là rất lớn”, LeCun nói. Trong suốt cuộc phỏng vấn với Wall Street Journal, ông nhắc nhiều về việc AI đóng vai trò quan trọng tại Meta và đã thúc đẩy quy mô và doanh thu đến mức định giá 1.500 tỷ USD hiện tại. AI không chỉ hỗ trợ trong việc dịch thuật thời gian thực hay kiểm duyệt nội dung, mà còn giúp cải thiện trải nghiệm người dùng trên các nền tảng như Facebook và Instagram.
Dùng ChatGPT thế nào để không tạo ra nội dung vô tri
Sự phát triển của AI mở ra nhiều tiềm năng nhưng cũng có không ít mối lo đối với ngành xuất bản, đặc biệt là nhóm tác giả viết sách.
Các tác giả sách cần phải chấp nhận sự vươn lên của AI, sử dụng chúng như một "siêu trợ lý" thay vì chối bỏ trào lưu. Chia sẻ với Tri thức - Znews, nhiều cây viết cho rằng người làm sách vẫn có thể đứng vững trong thời đại AI nếu biết cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo.
