Cây trầm hương có giá hàng trăm triệu đồng

Người dân bản Ho là đang sở hữu một cây trầm hương được cho là lớn nhất rừng Trường Sơn và bao nhiêu năm qua họ đã nâng niu, chăm sóc như là “báu vật” vô giá của làng.

Cây trầm hương cổ thụ giữa đại ngàn Trường Sơn.

Nói cây trầm hương là “báu vật” của bản làng Ho của xã Kim Thủy, huyện Lệ Thuỷ (tỉnh Quảng Bình) cũng chưa đúng hẳn, vì nó nằm trong vườn và thuộc sở hữu của gia đình anh Hồ Nữ. Thế nhưng, đã từ lâu người dân bản nơi đây xem nó như là một báu vật để mọi người cùng giữ. Anh Hồ Nữ khẳng định: “Dù răng đi nữa thì cây không được bán, được chặt”.

Khi cùng già làng Hồ Cao đến nhà anh Hồ Nữ, đã có rất nhiều dân bản tập trung dưới bóng mát của cây trầm để cùng trò chuyện. Thấy có người lạ đến, Hồ Ray - vợ Hồ Nữ - hỏi lớn: “Lại đến hỏi mua cây à?”. Già làng cười trong ánh mắt ái ngại của bà con dân bản: “Không, đến để được uống rượu và nghe kể chuyện về cây thôi”.

Nhặt một cành làm thước, tôi đo thử, ước chừng cây có đường kính nơi lớn nhất cũng hơn 0,7m; cao hơn 15m; tán cây phủ rộng hơn 20m2; những phần rễ của cây khỏe khoắn uốn lượn trên mặt đất lan rộng hơn 10m càng làm tăng thêm vẻ hùng vĩ của cây. Nhìn những rêu phong bám đầy thân cây, Hồ Nữ trầm ngâm cho biết cây do pạ (bố) mình là ông Hồ Khăm lấy từ rừng về trồng cách đây hơn 35 năm, khi đó do còn nhỏ nên cũng không nhớ rõ lắm, lúc đó cây mới to khoảng chừng bằng bắp chân người lớn.

Nâng chén rượu ngâm rễ cây rừng, già làng Hồ Cao lặng im ngồi nhìn vẻ sần sùi, sù sì của thân cây, nhìn Hồ Nữ rồi nhớ lại: “Ngày đó già cùng pạ mày thường xuyên cùng nhau vào rừng để kiếm cái ăn. Cũng nhiều lần đem cây trầm hương trên rừng về nhà trồng nhưng đều bị chết cả”. Tôi hỏi: “Sao già đem cây trầm hương về trồng mà không đem cây khác?”. Trả lời: “Vì nghe nói sinh khí cây trầm hương tốt lắm, trồng cây đó thì gia đình, bản làng có thêm sinh khí, cây cối xung quanh thêm tốt tươi, có được sức khoẻ”.

Già làng Hồ nói tiếp: “Ngày đó khi vừa nhìn thấy cây này là già cùng pạ nó thích ngay, cảm thấy một luồng sinh khí rất lạ. Rồi trồng, cây sống, đây là cây duy nhất sống được và ngày càng tươi tốt của bản làng. Cây đã tạo cho bản làng sinh khí, nhờ cây mà dân bản có thêm sức khoẻ, được hạnh phúc, ấm no”.

Hàng trăm triệu cũng không bán

Trước lúc qua đời, ông Hồ Khăm đã trăng trối lại rằng, phải giữ lấy cây trầm hương này cho bản làng, cho con cháu mai sau, tuyệt đối không được chặt hay bán. Và vì vậy, đối với gia đình Hồ Nữ, cây không chỉ là kỷ niệm người bố, mà còn là báu vật của cả bản làng. Vợ Hồ Nữ là Hồ Ray khoe: “Đã có người đến trả hàng trăm triệu nhưng bọn tui không bán, người dân tộc thiếu tiền, nhưng tình người và tình rừng bền lắm”.

Cây giúp làng có thêm sinh khí.

Bà con trong dân bản ai cũng biết, ở vùng rừng núi biên giới này trước đây cũng có cây trầm hương, nhưng xưa kia không hiểu được giá trị của cây nên đã chặt phá hết. Hiện duy nhất chỉ còn cây này, nó gắn liền với những kỷ niệm của gia đình anh Hồ Nữ và bà con dân bản nên ai cũng có ý thức bảo vệ, xem như là “lộc quý của rừng”.

Nhưng để giữ được cây sống được cho đến bây giờ cũng không đơn giản, đồng bào nơi đây không có chuyện trộm cắp, chặt phá, nhưng đã biết bao nhiêu lần gia đình Hồ Nữ đắn đo suy nghĩ khi những thương lái từ miền xuôi lên ngã giá đến hàng trăm triệu đồng. Số tiền lớn như vậy chưa bao giờ cặp vợ chồng này được nhìn thấy, biết có tiền sẽ làm thay đổi cuộc đời, nhưng vẫn một lòng nhất quyết không bán đi. Bà con dân bản cũng khuyên, và thế là gia đình Hồ Nữ quyết giữ cây, giữ lại cho mình, cho dân bản và cho con cháu mai sau.

Đi cùng chúng tôi, Thiếu tá Trần Văn Từ - Trinh sát viên Đồn biên phòng 601 - cho biết: “Xác định cây là vốn quý của bản làng nên chúng tôi đã khuyến cáo gia đình và bà con cần phải chăm sóc và gìn giữ, tránh để kẻ xấu lợi dụng mua hay phá hoại. Vì thế người Vân Kiều nơi đây rất có ý thức bảo vệ cây trầm hương quý hiếm này”.

Bên chén rượu rễ cây cỏ đầu xuân như lời già làng Hồ Cao giới thiệu, chúng tôi như bị cuốn vào những câu chuyện xưa, nay của những người dân Vân Kiều nơi đây với điều đặc biệt là đều mang họ Bác Hồ. Già miên man kể về những người Pa Kô, Vân Kiều ở làng Ho cùng các anh bộ đội vượt dãy Trường Sơn đánh giặc, về những người lính biên phòng thức trắng đêm dựng nhà cho bà con dân bản để kịp có nhà mới đón Tết… Già kể, cách đây hơn 40 năm khi nghe tin Bác Hồ mất, cả làng Ho đã khóc suốt đêm, ngay ngày hôm sau người dân tộc Vân Kiều nơi đây đã đổi họ mình thành họ Hồ để nhớ về Bác.

Theo các chuyên gia lâm nghiệp, với kích thước như vậy, cây trầm hương trên có thể coi là lớn nhất trong rừng Trường Sơn ở miền Trung. Trầm hương còn được gọi tên khác như cây gió, kỳ nam… có tên khoa học là Aquilaria Crassma Pierre. Cây cho loại nhựa quý là trầm hương có giá trị kinh tế rất cao, vỏ cây có thể sản xuất sợi bông hoặc giấy đặc biệt. Trầm hương của nước ta rất có giá trị trên thị trường quốc tế, là những hương liệu quý trong việc chế tạo các loại nước hoa hảo hạng, xà phòng tắm, nhang trầm… Theo các chuyên gia trong lĩnh vực tạo trầm, không phải cây trầm hương nào cũng có trầm, cây được trồng ở vùng đất khô cằn, đón nhiều gió thì việc tạo trầm mới khả thi. Ngoài ra, có thể đục từng dãy thẳng hàng quanh thân cây để tạo trầm.

Theo Lao Động