Trường hợp thứ nhất là bệnh nhân Đỗ Thị V. (83 tuổi, địa chỉ Hoàng Mai - Hà Nội), nhập viện ngày 22/6. Ba ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân xuất hiện sốt cao kèm đau đầu nhiều, mệt mỏi. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp và K vú đã phẫu thuật 3 năm.
Bệnh nhân đến khám tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, xét nghiệm phát hiện sốt xuất huyết Dengue, kèm theo các biểu hiện như tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng bụng. Bệnh nhân là người cao tuổi, có nhiều bệnh nền, được chẩn đoán sốt xuất huyết có dấu hiệu cảnh báo nên đã được nhập viện theo dõi, điều trị kịp thời, nay đã qua cơn nguy kịch.
Một trường hợp khác là bệnh nhân Trần Thị M. (60 tuổi) bán rau tại chợ Tân Mai, Hoàng Mai, Hà Nội. Bệnh nhân xuất hiện dấu hiệu bệnh: nôn và đau thượng vị, sau đó sốt cao, đau đầu, nôn vài lần, không chảy máu mũi, không chảy máu chân răng. Ngày 22/6, bệnh nhân đến khám và nội soi dạ dày tại Trung tâm Tiêu hóa gan - mật - tụy, xét nghiệm Dengue dương tính nên được chuyển đến trung tâm Bệnh nhiệt đới với các dấu hiệu cảnh báo, lúc này tiểu cầu hạ chỉ còn 10 G/L, tình trạng cô đặc máu, có tràn dịch màng phổi, thoát huyết tương…
 |
| TS Đỗ Duy Cường, Trung tâm Bệnh nhiệt đới, khám cho bệnh nhân mắc sốt xuất huyết. |
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, để chẩn đoán chính xác bệnh nhân sốt xuất huyết cũng như mức độ giảm tiểu cầu cần làm xét nghiệm máu khá đơn giản và cho kết quả nhanh trong vòng một vài giờ. Ở người khỏe mạnh, số lượng tiểu cầu trung bình 150-450 G/L.
Khi sốt xuất huyết, xét nghiệm công thức máu sẽ thấy số lượng bạch cầu giảm, số lượng tiểu cầu giảm và hematocrit tăng (máu cô đặc). Mức nguy hiểm khi tiểu cầu giảm dưới 50 G/L.
“Theo khuyến cáo, nếu tiểu cầu giảm nhanh hoặc có biểu hiện xuất huyết chảy máu cam, chảy máu chân răng, xuất huyết ngoài da, rong kinh - rong huyết (nữ giới), cũng như có hiện tượng cô đặc máu như chân tay lạnh, nôn mửa, đau bụng vùng gan, tụt huyết áp, men gan tăng cao, tràn dịch màng bụng - màng phổi,… khi đó cần đi khám ngay để được điều trị kịp thời.
Tuy nhiên, việc truyền tiểu cầu chỉ tiến hành khi nào xuống thấp dưới 5 G/L hoặc có biểu hiện chảy máu. Sau khi hết sốt vài ngày, tiểu cầu sẽ tăng trở lại bình thường”, bác sĩ Cường cho hay.
Chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm lưu ý: “Người dân khi có biểu hiện sốt nên đến bệnh viện để làm xét nghiệm công thức máu và xét nghiệm chẩn đoán đơn giản như NS1Ag để phát hiện sốt xuất huyết sớm từ những ngày đầu tiên. Nếu đúng sốt xuất huyết sẽ được các bác sĩ theo dõi, tư vấn và điều trị kịp thời. Một số trường hợp có thể điều trị tại nhà, không nhất thiết phải nhập viện nếu không có chỉ định, tránh dẫn đến quá tải bệnh viện”.
Hiện nay một số bệnh dịch khác vẫn còn (Covid-19, cúm, thủy đậu,...) nên dễ chẩn đoán nhầm với sốt xuất huyết, có thể dẫn đến điều trị phác đồ sai, nguy hiểm đến tính mạng.
Theo báo cáo của Sở Y tế Hà Nội, các quận, huyện (Hà Đông, Thạch Thất, Bắc Từ Liêm, Đống Đa, Hoàng Mai, Nam Từ Liêm, Chương Mỹ, Thanh Oai, Tây Hồ, Thanh Trì và Cầu Giấy) là những khu vực ghi nhận nhiều bệnh nhân sốt xuất huyết.
Qua theo dõi, đánh giá tình hình dịch bệnh sốt xuất huyết tại Việt Nam cũng như ở Hà Nội trong nhiều năm qua, Sở Y tế Hà Nội nhận định, dịch bệnh năm nay có những diễn biến phức tạp và công tác phòng, chống dịch đối mặt với nhiều khó khăn.
Nhận định về tình hình dịch sốt xuất huyết, TS Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Côn trùng, Viện Sốt rét - Kí sinh trùng - Côn trùng Trung ương, nói: “Dịch sốt xuất huyết hiện có dấu hiệu “đảo chiều” so với năm 2022. Miền Nam có số lượng ca mắc giảm hơn một nửa so với năm ngoái.
Trong khi đó ở miền Bắc có dấu hiệu gia tăng. Chu kì sốt xuất huyết thường là 4-5 năm có một đợt dịch lớn. Chúng ta vừa trải qua năm 2022 dịch sốt xuất huyết bùng nổ trên cả nước. Tuy nhiên, hiện nay quy luật này có dấu hiệu bị phá vỡ. Điều này có thể thấy rõ trong diễn biến dịch sốt xuất huyết của năm 2022 và 6 tháng đầu năm nay”.
Ông Dũng lưu ý không nên so sánh số ca mắc và tử vong do sốt xuất huyết năm nay so với năm 2022, vì đó là năm có tỉ lệ mắc và tử vong do sốt xuất huyết cao đột biến ở Việt Nam.
“Như vậy có thể thấy diễn biến dịch sốt xuất huyết bây giờ diễn biến tùy từng vùng, tùy từng miền, không theo một chu kì nào cả”, TS Dũng cho hay.
Theo vị chuyên gia này, một trong những nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi của dịch sốt xuất huyết là do thời tiết. Dưới ảnh hưởng của Elnino và hiệu ứng nhà kính, thời tiết không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới đang diễn biến rất thất thường.
“Miền Bắc năm nay nắng nóng, mưa nhiều tạo điều kiện cho muỗi phát triển. Kiểu thời tiết này khiến chu kì của muỗi rút ngắn. Thời gian từ trứng đến trưởng thành sẽ rút ngắn lại, khoảng 7-9 ngày. Khi vòng đời ngắn lại thì khả năng sinh sản sẽ nhiều hơn, tăng mật độ tiếp xúc với con người. Chỉ cần nguồn bệnh là sẽ bùng phát. Mùa đông hiện tại ở miền Bắc không lạnh như trước đây.
Do đó, chúng tôi dự báo trong thời gian tới sẽ có nguy cơ rất cao bùng phát các đợt dịch”, TS Nguyễn Văn Dũng nhìn nhận.
Do hiện nay chưa có vaccine, việc phòng bệnh sốt xuất huyết vẫn chủ yếu là phòng tránh muỗi đốt, vệ sinh môi trường không cho muỗi đẻ trứng, kết hợp các biện pháp diệt loăng quăng bọ gậy. Sắp bước vào đầu mùa mưa, cần tiến hành phun muỗi tại những nơi có phát hiện ca bệnh, tránh dịch bệnh lan rộng.
Sách hay về môi trường
How to Save Our Planet - Mark Maslin: Tác phẩm được ví như cuốn cẩm nang về các vấn đề còn tồn tại và các giải pháp khả thi để cứu Trái Đất; trang bị cho người đọc những kiến thức khoa học mới nhất về biến đổi khí hậu, tính bền vững và các vấn đề mà chúng ta đang phải đối mặt.
We are the Weather: Saving the Planet Starts at Breakfast - Jonathan Safran Foer. Tác giả tin rằng mối liên hệ giữa ngành nông nghiệp chăn nuôi và cuộc khủng hoảng khí hậu hiện ra không thực sự rõ ràng. Tuy nhiên, các hành động mang tính tập thể như giảm tiêu thụ thịt có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng khí thải carbon.
How to Avoid a Climate Disaster - Bill Gates. Tỷ phú công nghệ đưa ra góc nhìn của mình đối với vấn đề biến đổi khí hậu và cả hướng đi rõ ràng, thiết thực để giải quyết chúng trong tương lai.
