Bệnh viện Da liễu TP.HCM vừa tiếp nhận tư vấn điều trị tâm thần cho hai ca mắc chứng hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng. Căn bệnh khiến hai bệnh nhân ám ảnh cơ thể có giun, sán bò dưới da, tự dùng nhíp khoét da thịt, gây nên tổn thương lớn. Đây không phải lần đầu tiên thế giới ghi nhận các ca mắc bệnh này. Không ít người tự làm đau bản thân, đâm vào da thịt vì cảm giác ngứa ngáy xuất hiện một cách bí ẩn.
Chứng bệnh tâm thần hiếm gặp
Tài liệu Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM5) của Hiệp hội Tâm thần Mỹ xếp chứng hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng (Delusional Infestation) là rối loạn hiếm gặp. Căn bệnh còn được gọi là hội chứng Ekbom, đặt theo tên bác sĩ đầu tiên xác định nó là một hiện tượng rối loạn tâm thần.
Bệnh nhân mắc hội chứng này sẽ luôn có cảm giác cơ thể bị nhiễm ký sinh trùng. Chính vì thế, họ bị ám ảnh về việc ký sinh trùng làm tổ dưới da, có con vật bò trong cơ thể. Người mắc cũng cho rằng đồ đạc, nhà cửa hoặc môi trường xung quanh bị nhiễm ký sinh trùng. Các loại ký sinh trùng mà họ thường ám ảnh là ve, bọ chét, rận, giun và nhện. Một số trường hợp gặp chứng hoang tưởng hệ Morgellons. Bệnh nhân tin rằng dưới da có những sợi chỉ, ký sinh, giun, sán làm tổ.
 |
| Người mắc chứng hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng thường bị ám ảnh bởi cảm giác có con vật bò dưới da. Ảnh: Healthline. |
Người mắc chứng hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng thường đến gặp bác sĩ da liễu. Trên thực tế, khi đến khám da liễu, các bác sĩ khẳng định cơ thể họ hoàn toàn bình thường. Thông thường, bệnh nhân sẽ mô tả chủ quan về ký sinh trùng đang bò hoặc đào hang và ẩn náu dưới bề mặt của da. Những mẫu vật hoặc hộp diêm là thứ họ tin rằng chứa ký sinh trùng. Do đó, những bệnh nhân này sẽ mang đến gặp bác sĩ để đưa ra bằng chứng về nhiễm ký sinh trùng.
Hệ lụy của chứng bệnh này là người mắc luôn có cảm giác khó chịu, không thể ngồi yên. Theo Health Harvard Publish, họ thường xuyên chịu cảm giác ngứa như kiến bò, phải gãi da đến mức chảy máu. Những trường hợp khác dùng nhíp, dao đâm vào da thịt để "đào bới" ký sinh trùng. Nặng hơn, một số bệnh nhân sử dụng chất tẩy rửa mạnh, xăng, dầu để chà xát, mong muốn làm sạch cơ thể. Thậm chí, các ca mắc bệnh nặng có thể tìm đến tự tử để giải quyết nỗi ám ảnh, chấm dứt sự dày vò.
Nguyên nhân
Chứng hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng là bệnh lý về tâm thần, thường phổ biến ở phụ nữ trung niên. Tuy nhiên, mọi lứa tuổi, giới tính đều có nguy cơ mắc. Trong một số trường hợp, đây là kết quả của hiện tượng mất cân bằng hóa học trong não do tình trạng sức khỏe khác. Nó cũng có thể liên quan chứng nghiện ma túy, chất kích thích.
Tuy nhiên, các nhà khoa học chưa thể lý giải cụ thể những gì xảy ra trong não bộ người bệnh. Một số nhà nghiên cứu cho rằng chất dopamine hóa học trong não bị mất cân bằng và gây ra chứng rối loạn tâm thần, tin vào điều gì đó không có thật. Căng thẳng hoặc ảnh hưởng từ bệnh lý khác cũng dẫn đến sản sinh ra nhiều dopamine trong não.
 |
| Người mắc chứng hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng thường phải sống trong cảm giác lo âu, ám ảnh, tự làm đau mình. Ảnh: Freepik. |
Ngoài ra, một số tài liệu y khoa cho thấy các nhà khoa học phân loại chứng hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng thành 3 loại. Trong đó, 2 loại có thể xác định nguyên nhân.
- Sử dụng ma túy: Những người sử dụng cocaine, amphetamine hoặc ma túy khác có thể bị thuyết phục rằng họ bị côn trùng làm tổ, ký sinh trùng bò dưới da. Hiện tượng này còn được gọi là "bọ cocaine", thường biến mất sau khi thuốc hết tác dụng. Một số thuốc kháng sinh, tim, chống trầm cảm cũng gây tác dụng phụ là ảo giác dạng như vậy.
- Biến chứng y tế: Hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng có thể phát triển như một biến chứng của rối loạn não, làm thay đổi nhận thức hoặc suy nghĩ. Nó điển hình ở một số người bị mất trí nhớ, mê sảng, tâm thần phân liệt, trầm cảm loạn thần. Ngoài ra, một số người mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế có thể lo lắng quá mức về bệnh tật, virus và sinh ra cảm giác hoang tưởng này.
- Hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng nguyên phát: Bệnh hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng ở một số trường hợp phát triển bất thường khi nó xảy ra cả với người khỏe mạnh về mặt tinh thần. Đây là dạng bệnh khó hiểu nhất, được các bác sĩ gọi là hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng nguyên phát, thường phát triển dần và kéo dài trong nhiều năm.
Phụ nữ có nhiều khả năng bị ảnh hưởng hơn nam giới. Tuổi khởi phát trung bình từ 57 đến 60. Yếu tố nguy cơ duy nhất là manh mối cho loại này là người bệnh ít giao tiếp xã hội.
Người mắc hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng nguyên phát thường không thể tìm ra nguyên nhân. Họ có thêm các đặc điểm tính cách của bệnh nhân bị ám ảnh cưỡng chế, ưa sạch sẽ quá mức. Gần 70% ca mắc bệnh loại này bị suy giảm thị lực.
Hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng là chứng bệnh thần kinh thường bị người mắc nhầm sang hiện tượng về da liễu. Khám sức khỏe thường là bước đầu tiên để xác định xem người đó có bị nhiễm ký sinh trùng thật hay chỉ là ảo giác.
Hiện nay, các phương pháp điều trị cho bệnh vẫn còn hạn chế. Một nghiên cứu chỉ ra liệu pháp tâm lý có hiệu quả trên 10% bệnh nhân. Một số trường hợp được chỉ định dùng thuốc loạn thần. Nhưng nó ảnh hưởng não, nhiều ca bệnh bị phản tác dụng, làm tăng cảm giác khó chịu, ngứa rát và ám ảnh của bệnh nhân.
Đến nay, chứng hoang tưởng nhiễm ký sinh trùng vẫn là bí ẩn với y học. Bệnh nhân đều phải sống chung với cảm giác khó chịu, ám ảnh, đau đớn, chưa có cách điều trị triệt để.
