Cách đo nồng độ oxy trong máu cho F0 cách ly tại nhà

Tiến sĩ Hoàng Công Tình, Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình, cho biết dấu hiệu sinh tồn (chỉ số sinh tồn) để nhận biết trạng thái sống còn của cơ thể con người.

Trong y học, đặc biệt là chuyên ngành hồi sức cấp cứu - chống độc, các đơn vị chăm sóc đặc biệt, 4 dấu hiệu sinh tồn chủ yếu là: mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở luôn được theo dõi liên tục qua máy theo dõi người bệnh (monitor).

Ngoài ra, dấu hiệu oxy hóa máu ngoại vi (SpO2) cũng được coi là một chỉ số sinh tồn quan trọng. "SpO2 là chỉ số sống cơ bản đầu tiên trong theo dõi bệnh nhân nặng, nguy kịch, đặc biệt là các trường hợp suy hô hấp phải thở máy. Khi theo dõi các bệnh nhân mắc các bệnh lý hô hấp, đặc biệt là Covid-19, chỉ số SpO2 giúp bác sĩ tiên lượng mức độ nặng để xử trí hoặc chuyển người bệnh kịp thời đến đơn vị hồi sức", tiến sĩ Hoàng Công Tình cho hay.

SpO2 được tính bằng đơn vị (%), là tỷ lệ hemoglobin có chứa oxy so với tổng lượng hemoglobin trong máu. Khi chúng ta hít vào, không khí giàu oxy sẽ đi vào phổi, hemoglobin (thành phần quan trọng nhất của máu) sẽ vận chuyển oxy từ phổi đến mọi nơi trong cơ thể để đảm bảo duy trì sự sống. Khi chúng ta thở ra, không khí từ nghèo oxy sẽ đi từ phổi ra môi trường bên ngoài, kéo theo khí CO2.

Máy theo dõi SpO2 cầm tay rất tiện dụng, nhỏ gọn, chạy bằng pin, có thể cơ động nhanh nên rất quan trọng đối với y tế cơ sở, các bệnh viện dã chiến, sàng lọc bệnh nhân ban đầu hoặc theo dõi sức khỏe tại nhà. Ảnh: 24x7Magazine.

Quá trình vận chuyển này được thực hiện khi hemoglobin (Hb) kết hợp với oxy tạo thành HbO2. Nếu tất cả phân tử hemoglobin trong máu đều gắn với oxy, độ bão hòa oxy máu là 100%. Một người khỏe mạnh bình thường, độ bão hòa oxy máu dao động trong khoảng 95-100%.

Theo TS Tình, máy theo dõi SpO2 cầm tay rất tiện dụng, nhỏ gọn, chạy bằng pin, có thể cơ động nhanh nên rất quan trọng đối với y tế cơ sở, các bệnh viện dã chiến, sàng lọc bệnh nhân ban đầu hoặc theo dõi sức khỏe tại nhà.

Kỹ thuật kết nối với bệnh nhân rất đơn giản, không xâm lấn, chỉ cần kẹp vào đầu ngón tay hoặc ngón chân là có thể đọc được kết quả. Đầu dò SpO2 kẹp ở đầu ngón tay với bộ phận cảm biến ở mặt dưới đồng hồ để tính toán chỉ số SpO2 (%).

Sự biến thiên của sóng xuyên qua ngón tay sẽ cho ra giá trị SpO2. Các bệnh nhân có chỉ số SpO2 dưới 90% cần được chuyển đến các trung tâm hồi sức tích cực để theo dõi và điều trị kịp thời.

Các F0 không triệu chứng hoặc biểu hiện nhẹ được theo dõi tại nhà có thể sử dụng máy đo nồng độ oxy trong máu để theo dõi. Tuy nhiên, bệnh nhân cần đọc đúng thông số, báo cho nhân viên y tế khi nhịp mạch, chỉ số SpO2 bất thường.

Bác sĩ Nguyễn Thu Anh, Giám đốc Viện Nghiên cứu Y khoa Woolcock tại Việt Nam, hướng dẫn các bước để kiểm tra độ bão hòa oxy trong máu (SpO2):

- Không để móng tay dài, móng giả.

- Nghỉ ngơi ít nhất 5 phút trước khi đo.

- Xoa 2 bàn tay để làm ấm tay.

- Bật máy, đưa ngón tay giữa hoặc ngón trỏ vào miệng của máy để ngón tay được kẹp chặt.

- Nhấn nút nguồn để khởi động máy. Không cử động tay trong khi đo. Kết quả đo sẽ hiển thị trên màn hình sau vài giây.

- Khi kết thúc đo, rút ngón tay ra, sau vài giây máy sẽ tự tắt.

Chỉ số SpO2 >= 94% là bình thường, nhưng nếu chỉ số này <94%, bạn phải liên hệ trung tâm điều hành cách ly để được đưa đến bệnh viện.

Nếu chỉ số SpO2 thấp hơn 92%, bệnh nhân cần được hỗ trợ hô hấp, phải nhập viện. Ảnh minh họa: Duy Hiệu.

Theo bác sĩ Phan Vũ Anh Minh, Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, khi SpO2 ≥ 92%, F0 có biểu hiện suy hô hấp, bao gồm cảm giác khó thở nhiều, thở nhanh > 30 lần/phút, thở co kéo các cơ hô hấp phụ nhiều, cũng cần được nhập viện ngay để theo dõi và điều trị.

Bác sĩ Minh cũng lưu ý các kết quả đo có thể không chính xác đối với những người đã từng sử dụng thuốc cản quang, có nồng độ hemoglobin bất thường, đặc biệt đối trường hợp ngộ độc carbon monoxide, hạ huyết áp, co thắt mạch máu nghiêm trọng, thiếu máu hoặc hạ thân nhiệt.

Các chuyên gia khuyến cáo người dân có thể trang bị một thiết bị đo SpO2. Tuy nhiên, các máy đo nồng độ oxy trong máu hiện rất nhiều và đa dạng. Người dân cần chọn lọc thông tin và lựa chọn phù hợp, tránh những sản phẩm bị "thổi phồng" công dụng.