Các nhà khoa học hàng đầu thế giới ‘mổ xẻ’ tương lai AI và loài người

AI sẽ “cướp mất” hay tạo thêm công việc cho con người? AI có thể vượt tầm kiểm soát của con người và “nổi loạn” như trong các bộ phim viễn tưởng? Những câu hỏi lớn của nhân loại sẽ được các nhà khoa học giải mã trong tọa đàm của Quỹ VinFuture.

Bức tranh về sự phát triển của AI

Năm 2023 chứng kiến những cuộc tranh luận bùng nổ về trí tuệ nhân tạo (AI) và ảnh hưởng của công nghệ này đến đời sống, khi AI dần trở thành yếu tố mới định hình kinh tế - xã hội toàn cầu. Các chatbot AI trở thành nơi tìm kiếm và truy vấn thông tin của hàng triệu người. Theo đó, ChatGPT của OpenAI đạt mức 100 triệu người dùng trong vòng 2 tháng, mức tăng trưởng kỷ lục so với các loại dịch vụ Internet (Facebook cần 4,5 năm để đạt mốc này).

Đặc biệt, sự xuất hiện của mô hình ngôn ngữ GPT-3 (2022) và GPT-4 (2023) đánh dấu bước tiến quan trọng với sự phát triển của AI. Tuy nhiên, đi cùng bước tiến vượt bậc là những dự báo về mặt trái. Theo các nhà kinh tế học tại Goldman Sachs (Mỹ), khoảng 300 triệu người trên thế giới có thể sẽ mất việc vì công nghệ này.

Trong bối cảnh đó, tọa đàm “Trí tuệ nhân tạo: Tiềm năng đột phá và thách thức” do Quỹ VinFuture tổ chức vào ngày 19/12 trở thành diễn đàn quan trọng, được kỳ vọng đưa ra bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của AI.

Theo các nhà khoa học, tiến bộ trong nghiên cứu AI đã mở ra triển vọng cho tăng trưởng kinh tế. Các công ty và tổ chức nghiên cứu có thể tận dụng sức mạnh tính toán của AI để tăng cường năng suất và giảm thời gian nghiên cứu. Nhờ đó, chi phí sản xuất được tiết giảm, khả năng đổi mới được tăng cường, tạo ra môi trường làm việc thú vị và cạnh tranh, tiết kiệm công sức của con người trong phần việc truyền thống.

Tuy nhiên, đó chỉ là viễn cảnh khả quan nhất. Trên thực tế, AI đặt ra những thách thức lớn về đạo đức, an ninh và sự bình đẳng trong tiếp cận, đặc biệt khi khả năng của AI ngày càng lớn. Các thách thức có thể đến từ việc sức mạnh của AI bị sử dụng vào mục đích xấu; AI đưa ra quyết định thiếu toàn diện trong những tình huống khó xử về mặt đạo đức; quyền kiểm soát năng lực khổng lồ của AI nằm trong tay nhóm thiểu số...

TS Xuedong David Huang là một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu thế giới về nhận diện giọng nói, xử lý ngôn ngữ và dịch máy, hiện là Giám đốc Công nghệ của Tập đoàn Zoom (Mỹ) và Thành viên Hội đồng giải thưởng VinFuture.

TS Xuedong Huang - Chủ tọa của tọa đàm, Giám đốc Công nghệ của Tập đoàn Zoom (Mỹ), Thành viên Hội đồng giải thưởng VinFuture - phân tích AI chỉ được đào tạo và xây dựng bằng dữ liệu. Nếu dữ liệu bạn thu thập bị sai lệch, điều đó sẽ phản ánh trong kết quả cuối cùng và quyết định cũng sai lệch.

“Tất nhiên, bản thân mô hình AI cũng không hoàn hảo. Vì vậy, chúng tôi cần phát triển một lớp sàng lọc để đảm bảo nội dung đầu ra từ AI đáp ứng tiêu chuẩn cộng đồng”, TS Xuedong Huang nói.

Dấu ấn Việt Nam trong hợp tác, giải quyết thách thức toàn cầu

Dù bước đầu được ứng dụng rộng rãi, với công chúng, sự vận hành của các mô hình AI phần lớn vẫn bí ẩn như “chiếc hộp đen”.

Tại buổi tọa đàm do Quỹ VinFuture tổ chức, T. Huang sẽ cùng các diễn giả là những nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực AI trao đổi về việc tận dụng tiềm năng của công nghệ này một cách có trách nhiệm và bền vững.

GS Jennifer Tour Chayes là Hiệu trưởng Trường Công nghệ Thông tin thuộc Đại học California, Berkeley.

Đáng chú ý, với kinh nghiệm của nhà nghiên cứu từng làm việc trong môi trường doanh nghiệp lẫn hàn lâm, GS Jennifer Tour Chayes - Đại học California, Berkeley, Mỹ - sẽ trình bày về những ứng dụng mới của AI trong việc nghiên cứu, cung cấp bức tranh toàn diện về cách mà AI đang tái định hình thế giới học thuật. Từ đó, chuyên gia đưa ra hình dung về tương lai trong 5-10 năm tiếp theo.

Trong khi đó, GS Leslie Gabriel Valiant - Chủ nhân giải thưởng A.M Turing 2011 - cùng TS Huang sẽ thảo luận về mối quan hệ giữa con người và máy móc; cũng như việc AI đang tái định hình cách chúng ta nhìn nhận thế giới, công việc hay cách con người giao tiếp với nhau.

Với AI, lần đầu tiên con người đối diện với câu hỏi liệu trí tuệ nhân tạo có thể tự tạo ra kiến thức của chính nó? Liệu ngày nào đó, AI sẽ vượt trội hơn loài người? Và nếu có, khi đó vai trò của con người là gì? Phần thảo luận của các chuyên gia tại tọa đàm sẽ điểm lại lịch sử phát triển của AI, tác động của công nghệ này với đời sống, việc làm và nghiên cứu khoa học, từ đó mang đến câu trả lời cho những câu hỏi hóc búa.

“Bất kỳ công nghệ mới nào cũng mang lại sự thay đổi cho xã hội, vì vậy chúng ta cần cởi mở, đón nhận sự thay đổi đó. Bởi chỉ riêng AI sẽ không thể giải quyết được tất cả vấn đề mà con người đang gặp phải”, TS Huang khẳng định.

GS Leslie Gabriel Valiant là Giáo sư T. Jefferson Coolidge về Khoa học máy tính và Toán ứng dụng tại Đại học Harvard (Mỹ).

Trong bối cảnh AI trở thành cuộc đua mới của các quốc gia, buổi tọa đàm sẽ dành một phần quan trọng để thảo luận về chính sách phát triển AI tại các nước, đặc biệt là Việt Nam.

Các chuyên gia đánh giá hiện rất ít tổ chức khoa học công nghệ trong nước có khả năng kết nối và mời nhiều diễn giả quốc tế đầu ngành trong đa dạng lĩnh vực đến Việt Nam như VinFuture. Từ việc tổ chức các chuỗi hội thảo trực tuyến đến buổi toạ đàm mang hàm lượng khoa học cao, VinFuture giúp định hình thách thức mà thực tiễn đặt ra. Từ đó, tổ chức này tạo điều kiện để các nhà khoa học Việt Nam với cộng đồng nghiên cứu hàng đầu thế giới trao đổi thường xuyên. Đồng thời, thông qua VinFuture, dấu ấn Việt Nam trong hợp tác giải quyết vấn đề toàn cầu ngày càng trở nên rõ nét.

“Thế giới sẽ có cái nhìn khác về Việt Nam qua cách Giải thưởng VinFuture khẳng định rõ sứ mệnh của mình”, GS Albert P. Pisano - Viện sĩ Viện Hàn lâm Kỹ thuật Quốc gia Mỹ, Đồng Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo giải thưởng VinFuture - chia sẻ trước thềm lễ trao giải mùa 3.