 |
Từ đầu năm 2022, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính liên tục có các chỉ đạo về việc theo dõi, kiểm soát chặt chẽ hoạt động cấp tín dụng, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản để tránh rủi ro.
Thực tế, việc các cơ quan quản lý yêu cầu hạn chế cho vay trong lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như bất động sản đã được đưa ra nhiều năm này. Tuy nhiên, ngành bất động sản vẫn duy trì đà tăng trưởng và là một trong những lĩnh vực quan trọng trong nền kinh tế. Không chỉ đóng góp 14% GDP, bất động sản còn là lĩnh vực chính kéo theo nhiều ngành hỗ trợ khác như khai thác khoáng sản, vận tải, vật liệu, xây dựng…
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối quý I/2022, dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh bất động sản vào khoảng 784.000 tỷ đồng, tăng 84.000 tỷ so với cuối năm 2021 và chiếm 7% tổng dư nợ tín dụng. Nếu tính cả dư nợ của các khoản vay cá nhân mua nhà để ở, dư nợ tín dụng liên quan đến bất động sản hiện vào khoảng 2,09 triệu tỷ đồng, chiếm 20% tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế.
 |
| Các cơ quan quản lý liên tục phát đi thông điệp siết tín dụng vào lĩnh vực bất động sản từ đầu năm 2022. Ảnh: Nam Khánh. |
Hàng trăm nghìn tỷ cho vay kinh doanh bất động sản
Theo báo cáo tài chính của các nhà băng, đến cuối năm 2021, không ngân hàng nào có dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản vượt quá 30% tổng dư nợ cho vay khách hàng. Thậm chí, phần lớn đều duy trì tỷ trọng cho vay lĩnh vực này dưới 10%.
Ngân hàng có tỷ trọng cho vay kinh doanh bất động sản lớn nhất hiện nay là Techcombank với khoảng 27,6% tổng dư nợ. Tuy nhiên, so với một năm trước, tỷ trọng này đã giảm hơn 5,3 điểm %.
Nếu xét theo số tuyệt đối, Techcombank cũng là ngân hàng có dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản lớn nhất với hơn 95.900 tỷ đồng, tăng 4.500 tỷ so với cuối năm 2020.
Hai nhà băng khác cùng có tỷ trọng cho vay kinh doanh bất động sản trên 20% tổng dư nợ là Eximbank và VietBank với tỷ lệ lần lượt 25% và 21,6%.
Trong đó, Eximbank đến cuối năm 2021 có tổng dư nợ cho vay khách hàng đạt gần 114.700 tỷ đồng và gần 28.700 tỷ trong đó là cho vay kinh doanh bất động sản. So với cuối năm 2020, số dư cho vay lĩnh vực này của Eximbank đã tăng gần 1.900 tỷ, nhưng tỷ trọng lại giảm gần 1,6 điểm %.
VietBank có dư nợ cho vay khách hàng khoảng 50.530 tỷ đồng vào cuối năm 2021 và khoảng 10.900 tỷ trong đó là cho vay kinh doanh bất động sản. Tương tự Eximbank, dù số dư cho vay kinh doanh bất động sản của VietBank tăng lên trong năm qua, nhưng tỷ trọng cho vay lĩnh vực này đã giảm gần 1 điểm %.
| SỐ DƯ CHO VAY KINH DOANH BẤT ĐỘNG SẢN | |||||||||||
| Số liệu tính đến cuối năm 2021 | |||||||||||
| Nhãn | Techcombank | VPBank | BIDV | Eximbank | SHB | HDBank | Agribank (riêng) | MBBank | MSB | VietBank | |
| Dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản | tỷ đồng | 95913 | 42567 | 31887 | 28695 | 24469 | 18914 | 17909 | 12632 | 12136 | 10910 |
| Tỷ trọng trên tổng dư nợ | % | 27.61 | 11.98 | 2.35 | 25.02 | 6.75 | 9.31 | 1.36 | 3.47 | 11.95 | 21.59 |
Ngoài 3 nhà băng kể trên, tính đến cuối năm 2021, một số ngân hàng đang có tỷ trọng cho vay kinh doanh bất động sản trên 10% tổng dư nợ là Vietcapital Bank với 15,7% (7.300 tỷ); VPBank với khoảng 12% (42.600 tỷ) và MSB với tỷ lệ 11,95%, tương đương 12.100 tỷ đồng.
Theo thống kê của Zing, trong năm 2021, dù số dư cho vay kinh doanh bất động sản tăng lên nhưng hầu hết ngân hàng đều có xu hướng giảm tỷ trọng cho vay lĩnh vực này trên tổng dư nợ. Từ những ngân hàng cỡ lớn như BIDV, VPBank, ACB, Techcombank, SHB tới nhóm ngân hàng nhỏ hơn như LienVietPostBank, SeABank, Eximbank đều ghi nhận xu hướng này.
Ngược lại, các nhà băng ghi nhận tăng trưởng cả về số tuyệt đối và tỷ trọng cho vay kinh doanh bất động sản năm qua chủ yếu là nhóm có tỷ trọng dưới 10% như HDBank; MBBank; BacABank; TPBank; OCB…
Lượng lớn vốn nằm ở cho vay mua nhà
Với nhóm ngân hàng quốc doanh (Agribank, VietinBank, BIDV, Vietcombank), trong khi Vietcombank, VietinBank thường xuyên không hạch toán tỷ trọng cho vay bất động sản trên báo cáo tài chính, báo cáo của Agribank và BIDV lại thể hiện chi tiết số dư các khoản cho vay này.
Theo đó, tỷ trọng cho vay kinh doanh bất động sản tại 2 nhà băng quốc doanh này hiện ở mức rất thấp, chiếm chưa tới 3% tổng dư nợ.
Đến cuối năm 2021, BIDV có tổng dư nợ cho vay khách hàng đạt trên 1,354 triệu tỷ đồng, trong đó, gần 31.900 tỷ là cho vay kinh doanh bất động sản, tương đương 2,35%. So với năm trước, tỷ trọng cho vay lĩnh vực này tại BIDV đã giảm 0,1 điểm %.
Cùng thời gian, Agribank có khoảng 17.900 tỷ đồng cho vay kinh doanh bất động sản, cũng chỉ chiếm 1,36% tổng dư nợ cho vay khách hàng (1,314 triệu tỷ). So với năm liền trước, dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản tại nhà băng này tăng khoảng 1.500 tỷ, tương đương 0,1 điểm %.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia tài chính cho biết ngoài các khoản cho vay kinh doanh bất động sản, hiện hoạt động cấp tín dụng của các ngân hàng với lĩnh vực này còn thông qua các khoản cho vay mua nhà để ở và đây mới là lĩnh vực chiếm tỷ trọng cao.
 |
| Các khoản cho vay cá nhân mua nhà để ở, nhận quyền sử dụng đất để xây nhà ở được hạch toán vào dư nợ cho vay tiêu dùng tại các nhà băng. Ảnh: Nam Khánh. |
Như tại VPBank, bên cạnh gần 42.600 tỷ đồng dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản, chiếm 12% tổng dư nợ cuối năm 2021, ngân hàng còn xấp xỉ 54.350 tỷ đồng cho vay cá nhân để mua nhà ở, nhận quyền sử dụng đất để xây nhà ở, chiếm 15,3%.
So với năm trước, số dư cho vay mảng này của VPBank đã tăng hơn 18.000 tỷ, tương đương 2,8 điểm %. Nếu gộp cả 2 lĩnh vực nói trên, tổng dư nợ cho vay khách hàng liên quan bất động sản tại VPBank hiện vào khoảng 96.900 tỷ đồng, tương đương 27,3% tổng dư nợ cuối năm 2021.
Tương tự, ông Đào Mạnh Kháng, Chủ tịch ABBank, cho biết bên cạnh 6% dư nợ cho vay kinh doanh bất động sản, ABBank hiện có 17% dư nợ là cho vay cá nhân mua nhà để ở. Như vậy, dư nợ cho vay liên quan bất động sản tại nhà băng này vào khoảng 23%, tương đương 15.800 tỷ đồng.
Tại Sacombank, CEO Nguyễn Đức Thạch Diễm cũng cho biết tỷ lệ cho vay liên quan bất động sản trên tổng dư nợ ngân hàng hiện vào khoảng 22%, tương đương hơn 85.300 tỷ đồng. Tuy nhiên, khoảng 60% trong số này là các khoản vay cá nhân mua nhà để ở.
Vẫn tiếp tục cho vay
Tổng giám đốc một ngân hàng thương mại tại Hà Nội cho biết nếu gộp cả các khoản cho vay mua nhà, tỷ trọng cho vay bất động sản tại hầu hết ngân hàng hiện đều đạt trên 20%. Tuy nhiên, đây vẫn là tỷ lệ được cơ quan quản lý đánh giá ở mức an toàn, trừ một số trường hợp phải dừng cho vay bất động sản gần đây.
Vị CEO cho biết việc một số ngân hàng dừng cho vay bất động sản thời gian qua là do tỷ trọng cho vay lĩnh vực này ở mức cao. Ông cho biết thêm các khoản vay trong lĩnh vực bất động sản được NHNN kiểm soát hàng ngày, nên những ngân hàng có tỷ trọng cho vay quá lớn sẽ bị đưa vào nhóm cảnh báo và buộc phải hạn chế cho vay mới.
Ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch HĐQT Techcombank, lý giải việc hạn chế cho vay bất động sản thời gian qua của ngân hàng là để tuân thủ quy định chung của NHNN, với các khách hàng, dự án tốt, Techcombank vẫn tham gia tài trợ.
Vị chủ tịch ngân hàng đánh giá trong những năm qua, Techcombank đã làm rất tốt ở mảng cho vay bất động sản. Trong đó, các dự án mà ngân hàng đầu tư đều có chủ đầu tư, lãnh đạo uy tín. Các khoản cho vay cũng tập trung nhiều vào nhóm người mua nhà để ở, hạn chế cho vay khu đất, hoặc dạng có khả năng đầu cơ, không mang lại giá trị thặng dư.
“Tôi không nghĩ Techcombank sẽ thay đổi chiến lược dài hạn với lĩnh vực bất động sản”, ông Hồ Hùng Anh khẳng định.
 |
| Nhiều ngân hàng vẫn có chủ trương duy trì và mở rộng tín dụng trong lĩnh vực bất động sản. Ảnh: Nam Khánh. |
Dù các cơ quan quản lý liên tục phát đi thông điệp siết tín dụng vào lĩnh vực bất động sản, nhưng nhiều ngân hàng cho biết vẫn duy trì quan điểm tiếp tục mở rộng tín dụng trong lĩnh vực này.
“Nhiều ngân hàng vừa qua có chủ trương không tăng trưởng tín dụng vào lĩnh vực bất động sản, bao gồm cả cho vay mua nhà để ở, nhưng ABBank chưa có định hướng này”, ông Đào Mạnh Kháng chia sẻ.
Năm 2021 vừa qua, ABBank là một trong những ngân hàng có dư nợ cho vay bất động sản tăng trưởng dương, bao gồm cả kinh doanh bất động sản, xây lắp và cho vay mua nhà để ở. Chủ tịch ABBank cho biết thực tế này xuất phát từ nhu cầu vay mua nhà của khách hàng tăng trong năm 2021. Tuy nhiên, ông cho biết tỷ trọng cho vay trong lĩnh vực bất động sản của ngân hàng vẫn ở mức an toàn.
Ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank, đánh giá chính sách siết tín dụng vào lĩnh vực bất động sản khi thị trường này tăng trưởng nóng là điều cần thiết. Tuy nhiên, ông cho rằng bất động sản đã, đang và sẽ là lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, đặc biệt là với hệ thống ngân hàng thương mại. Với VPBank, bất động sản cũng đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu cho vay và sẽ tiếp tục được duy trì, thúc đẩy.
Theo vị CEO, mua nhà, mua xe là những nhu cầu thực tế và thiết yếu của cá nhân, nên việc ngân hàng cho vay trong lĩnh vực này là cần thiết.
Tuy nhiên, trong hoạt động cho vay mua nhà cũng bao gồm nhiều yếu tố như bất động động sản nghỉ dưỡng, bất động sản mang tính đầu cơ… Vì vậy, vấn đề đặt ra là ngân hàng cần quản lý và kiểm soát chặt chẽ với những khoản vay này, trong khi những khoản vay phục vụ nhu cầu mua nhà để ở thực tế vẫn cần được mở rộng.
