Từ đêm 13/8, cơn mưa nặng hạt đổ xuống huyện vùng cao Bá Thước (Thanh Hóa) – cách TP Thanh Hóa 125 km về hướng Tây. Trận mưa kéo dài đến ngày 14/8 khiến mực nước đầu nguồn sông Mã dâng cao, xuất hiện lũ lớn.
12h trưa, nhiều hộ tại hai xã Thiết Ống, Lâm Xa (huyện Bá Thước) bắt đầu phát hiện cá nuôi lồng có dấu hiệu ngoi ngóp, chết dần. Họ tìm cách cứu cá như di chuyển lồng vào vùng nước an toàn , bơm thêm ô-xy nhưng bất thành.
Hôm đó, dòng nước lũ cuồn cuộn chứa đầy bùn đất tràn xuống các xã Ái Thượng, Hà Trung, Tân Lập, Lương Ngoại… khiến hàng trăm lồng cá tại đây cũng chết hàng loạt.
 |
| Cá nuôi lồng chết hàng loạt tại huyện Cẩm Thủy đêm 14/8. Ảnh: Nguyễn Dương. |
Theo báo cáo của UBND huyện Bá Thước, địa phương này có 9 xã với tổng cộng 646 lồng cá đều bị chết trắng. Ước chừng có 6,46 tấn cá lồng chết.
Chiều 14/8, lũ từ thượng nguồn đổ về lớn khiến nước trên sông Mã, đoạn qua huyện Cẩm Thủy tiếp tục dâng cao. Tối cùng ngày, người dân nuôi cá lồng tại thị trấn Cẩm Thủy, các xã Cẩm Phong, Cẩm Ngọc,… phát hiện cá lồng chết. Các loại cá có giá trị nuôi lâu năm như cá trắm, ké đều chết hàng loạt, nổi trắng.
Ông Nguyễn Văn Tài (49 tuổi, xã Cẩm Ngọc, Cẩm Thủy) cho biết, gia đình bị thiệt hại 3 tạ cá trắm nuôi đã được 3 năm. "Số cá này đã gần tới ngày thu hoạch. Tổng ước tính thiệt hại của gia đình tôi vào khoảng 30 triệu. Bao nhiêu công sức, hy vọng của vợ chồng tôi cùng 4 đứa con nay đã tiêu tan" – ông Tài than thở.
Cũng theo người đàn ông 49 tuổi, mỗi năm vào mùa lũ, cũng có một số cá nuôi chết. Tuy nhiên, không năm nào người dân lại bị mất trắng như thế này.
Báo cáo nhanh của UBND huyện Cẩm Thủy cho biết, địa phương có 8 xã nuôi cá với 283 lồng đều mất trắng. Cụ thể, huyện này có 41,5 tấn cá lồng và 7 tấn cá nuôi ao chết. Ước tính thiệt hại khoảng 4,85 tỷ đồng.
 |
| Cá lồng chết khiến nhiều hộ dân nuôi điêu đứng mất trắng tài sản. Ảnh: Nguyễn Dương. |
Xuôi về hạ lưu, cá nuôi lồng trên sông với chủ yếu là các loại trắm cỏ và ké cũng chết hàng loạt tại các xã Vĩnh Quang, Vĩnh Yên, Vĩnh Thành (huyện Vĩnh Lộc) với tổng số hơn 12 tấn.
Phạm vi ghi nhận cá chết ước tính hơn 65 km dọc sông Mã qua ba huyện Bá Thước, Cẩm Thủy và Vĩnh Lộc.
Nghi do thủy điện thi công ở đầu nguồn
Đến sáng 16/8, người dân sống trên sông Mã vẫn chưa hết bàng hoàng, xót xa khi mất trắng số tài sản đầu tư vào nuôi cá lồng bè. Đặc biệt, theo thống kê của nhà chức trách địa phương, đa phần các hộ này đều có hoàn cảnh khó khăn.
Các hộ dân bị thiệt hại mong mỏi các cơ quan chức năng sớm vào cuộc làm rõ nguyên nhân và có phương án hỗ trợ cuộc sống trước mắt.
Chính quyền ở ba huyện Bá Thước, Cẩm Thủy và Vĩnh Lộc nhận định nguyên nhân ban đầu là do nước lũ chứa nhiều bùn đất khiến cá bị ngạt khí ô-xy dẫn đến chết hàng loạt.
 |
| Phạm vi ghi nhận cá chết trải dọc sông Mã từ huyện Bá Thước xuống Vĩnh Lộc. Ảnh: Google Maps. |
Tuy nhiên, nhiều người dân vẫn bày tỏ nghi vấn do các công trình thủy điện đầu nguồn vì lượng bùn nhiều bất thường.
Trao đổi với Zing.vn về vấn đề này, ông Vũ Đình Hảo – Chánh văn phòng Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn huyện Bá Thước cho biết, đợt lũ khiến cá chết hàng loạt là hiếm gặp trong nhiều năm trở lại đây.
“Dòng sông tự nhiên thì có sói mòn bồi đắp nhưng lượng bùn không đến mức nhiều như thế này” – ông Hảo nói.
Vị này cũng đưa ra nhận định, nguyên nhân có thể do các công trình thủy điện Bá Thước 1 và Trung Sơn đang thi công ở đầu nguồn sông Mã.
“Đê điều các công trình này đang xây dở, có thể khi mưa lớn đã dẫn đến sạt lở hòa vào dòng nước lũ. Nguyên nhân khách quan là do mưa lũ. Nếu xây dựng mà gặp sự cố này thì không ai mong muốn” – ông Hảo nói thêm.
