Chân dung
 |
Nhìn những đạo diễn Việt danh tiếng như Charlie Nguyễn, Victor Vũ, Nguyễn Quang Dũng hay Vũ Ngọc Đãng, không ai là không có phim thất thu. Charlie Nguyễn có tới 2 phim doanh thu trăm tỷ là Em chưa 18 và Để mai tính nhưng mới đây anh cũng bại trận với Người cần quên phải nhớ, lỗ 23 tỷ đồng. Victor Vũ sở hữu Mắt biếc 180 tỷ đồng nhưng anh cũng là chủ nhân của Thiên mệnh anh hùng, kém gần 10 tỷ đồng mới đến mốc huề vốn.
Từ những đạo diễn tên tuổi đến những gương mặt trẻ ít lẫy lừng hơn, đã làm phim, rất ít người thuần thắng. Thậm chí, giới bình luận vẫn nhận định cuộc chơi điện ảnh ở thị trường trong nước, bại nhiều hơn thành. Song, vẫn có cái tên chưa từng nếm mùi thất bại, thậm chí liên tiếp thắng lớn, phim sau doanh thu cao hơn phim trước. Người ấy là Lý Hải.
 |
| Lý Hải vừa tròn 30 năm bước chân vào showbiz. Ảnh: Nguyễn Thành. |
Lý Hải từ đâu đến với điện ảnh?
Trước khi trở thành một gương mặt của điện ảnh, Lý Hải là một ca sĩ rất nổi tiếng. Nhưng hành trình nổi tiếng của anh có lẽ cũng thuộc nhóm gian nan nhất showbiz Việt. Thuộc về thế hệ 6X nhưng khác với những giọng ca cùng lứa tuổi, Lý Hải chủ yếu gắn bó với ký ức âm nhạc của thế hệ 8X và 9X đời đầu. Là bởi anh nổi tiếng quá muộn.
Lý Hải sinh năm 1968, quê ở Mỹ Tho (Tiền Giang). Đến năm 1986 anh bước chân vào trường Nghệ thuật Sân khấu 2 và được đào tạo để trở thành một diễn viên kịch. Ra trường sau 4 năm học, Lý Hải từng thành thật rằng anh không có cơ hội ở các sân khấu kịch tại TP.HCM dẫn đến thất nghiệp một thời gian trước khi chuyển sang ca hát.
Lý Hải thành lập nhóm nhạc Những ngôi sao nhỏ với hai người bạn nhưng không gây được chú ý. Đến năm 1991, nhóm này tan rã, Lý Hải bước vào sự nghiệp solo nhưng thời gian đầu cũng hoàn toàn mờ nhạt trên thị trường. Với số đông, ấn tượng đầu tiên về Lý Hải là khi anh biểu diễn liên khúc Boys Boys Boys, Black In Black và Tarzan Boys trên sóng truyền hình vào năm 1993. Năm 1995, Lý Hải có MV đầu tay kết hợp với Thanh Thảo: Giã từ em.
Nhưng những năm sau đó, cái tên như Lý Hải bị nhấn chìm trong cơn bão của Làn sóng xanh với thế hệ Cẩm Vân, Quang Linh, Thanh Lam, Thu Phương, Bằng Kiều, Mỹ Linh, Hồng Nhung, Quang Dũng, Lam Trường, Đan Trường, Phương Thanh, Cẩm Ly...
Sự nghiệp của Lý Hải thực sự khởi sắc từ Trọn đời bên em. Vol 1 của Trọn đời bên em phát hành vào năm 2001, chỉ bán được 2.500 đĩa, không hề được coi là thành công, năm đó anh 33 tuổi. Nhưng đến album vol2 bất ngờ thành công vang dội, trở thành hiện tượng làng nhạc.
Với việc kết hợp giữa phim và âm nhạc, Lý Hải trở thành một trong những ca sĩ tiên phong làm phim ca nhạc, đưa tên tuổi của anh lên một vị trí khác trên thị trường. Nghịch lý là vol1 sau đó còn “ăn theo” vol2 khi tiếp tục được tái bản, và số đĩa bán được đã vượt xa số 2.500 ban đầu.
  |
Lý Hải thành công với chuỗi album Trọn đời bên em. |
Trọn đời bên em có nhiều bản hit như Khi người đàn ông khóc, Liều thuốc cho trái tim… Nhưng quan trọng hơn, Lý Hải đã xây dựng mình thành một thương hiệu của VCD khi sản xuất Trọn đời bên em 10 phần liên tiếp. Đây là VCD cá nhân có lẽ dài hơi nhất của thị trường nhạc Việt, được thực hiện 10 năm liên tiếp.
Ngoài hình thức, Trọn đời bên em khác hoàn toàn nhau về nội dung. Nhiều vol gần như không liên quan đến nhau, ngoài giọng hát của Lý Hải. Chất lượng âm nhạc, hòa âm - phối khí cũng đều được giới chuyên môn đánh giá không cao, được cho là chủ yếu hướng đến công chúng bình dân. Song, không thể phủ nhận là Lý Hải đã nỗ lực trong việc không lặp lại mình. Trong 10 album cùng tên, anh thử sức vào nhiều màu sắc âm nhạc, không chỉ thuần pop, mà có cả R&B, thậm chí hip hop.
Công thức của Trọn đời bên em sau này được Lý Hải tiếp tục áp dụng cho Lật mặt. Đó là thực hiện sản phẩm thành một series thương hiệu của riêng mình. Không cần tiếp nối về nội dung, không cần tương đồng về thể loại nhưng sẽ thực hiện nhiều phần liên tiếp, suốt nhiều năm.
Chuyện "châu chấu đá xe”
Sự nghiệp âm nhạc của Lý Hải chủ yếu gói gọn trong Trọn đời bên em nhưng đủ để anh có lượng khán giả đông đảo. Số lượng album bán được, những điểm diễn kín đặc khán giả là minh chứng cho sức hút không phải ca sĩ nào cũng có được.
Nhưng khi vẫn còn rất đắt show, Lý Hải bất ngờ chuyển sang điện ảnh theo cách ít ai ngờ: Làm đạo diễn, biên kịch và kiêm luôn cả diễn viên. Đầu tiên là bản nháp bị chê bai: Bí mật lại bị mất (2014) khi Lý Hải làm đồng diễn với Nhật Cường, cộng sự của Trọn đời bên em.
Đến năm 2015, Lý Hải giới thiệu phim Lật mặt, anh là đạo diễn độc lập và duy nhất. Lý Hải khi đó gây rất nhiều hoài nghi vì dù không hẳn là dân ngoại đạo do có vốn liếng từ thời gian được đào tạo về diễn xuất và kịch bản ở trường Nghệ thuật sân khấu, lại từng đảm nhận nhân vật chính trong chuỗi VCD phim ca nhạc của chính mình, nhưng vị trí đạo diễn điện ảnh vẫn là chiếc áo quá rộng với anh.
Song, khi khoác lên người chiếc áo đó, Lý Hải lại mang đến bộ phim với doanh thu lên tới 70 tỷ đồng, gây sững sỡ với người quan sát. Nhưng bất ngờ hơn là Lý Hải sau đó tiếp tục phát triển Lật mặt thành series với Lật Mặt 2: Phim Trường (2016), Lật Mặt 3: Ba Chàng Khuyết (2018) và Lật Mặt 4: Nhà Có Khách (2019).
Tất cả đều thắng, thậm chí thắng lớn. Từ 70 tỷ đồng cho phần 1, dần được tăng lên về doanh thu với 80 tỷ đồng (phần 2), 80,5 tỷ đồng (phần 3) và đến phần 4 thì đạt gần 120 tỷ đồng. Như vậy, Lý Hải chỉ mới ra mắt 5 phim, trong đó có một phim là đồng đạo diễn nhưng anh đã có một phim gia nhập “câu lạc bộ trăm tỷ đồng” và 3 phim đạt trên 80 tỷ đồng.
Đáng chú ý hơn, phần lớn các phim của Lý Hải đều phát hành cùng thời điểm với các bom tấn từ nhà Marvel Studios. Năm 2016, Lật Mặt 2: Phim Trường đối đầu với Captain America: Civil War, năm 2018 là cuộc đụng độ với Avengers: Infinity War và đến năm 2019 Lật Mặt 4: Nhà Có Khách tham gia đường đua kịch tính với Avengers: Endgame.
Khi không ít phim Việt phải né tránh các bom tấn Hollywood, phim của Lý Hải chọn cách đương đầu, kiểu “điếc không sợ súng” nhưng vẫn đạt doanh thu cao. Thậm chí có thời điểm, các bom tấn ngoại được ưu tiên hơn hẳn về suất chiếu tuy nhiên chung cuộc, phim Lý Hải vẫn không lép vế.
Những cuộc đụng độ từng được dự đoán như “châu châu đá xe” nhưng đúng như vế sau của câu nói này: “tưởng rằng chấu ngã, ai dè xe nghiêng”.
 |
| 4 phần của Lật mặt do Lý Hải đạo diễn đều thắng lớn về doanh thu. |
Nhiều ý kiến từng cho rằng Lý Hải may mắn nhưng thành công của 4 phần phim liên tiếp cho thấy chỉ may mắn là không đủ.
Người ta cũng nhận định Lý Hải chỉ chinh phục được khán giả miền Tây vì quê anh ở Tiền Giang, vì âm nhạc của anh gần gũi nhất với khán giả miền Tây, vì phim của anh bao giờ cũng có chất Cửu Long sông nước. Nhưng rõ ràng, nếu chỉ có khán giả miền Tây, Lý Hải không thể có một bộ phim với doanh thu 120 tỷ đồng.
Lý Hải rõ ràng có nhiều hơn thế. Cũng như Trọn đời bên em trước đây, giới phân tích rất khó để cho Lật mặt quá điểm 7. Nghĩa là chưa bao giờ Lý Hải tạo ra những sản phẩm với chất lượng thực sự xuất sắc. Nhưng sản phẩm của anh cũng rất ít khi là tệ. Sự chỉn chu, biết thay đổi, hiểu khán giả là cách khiến Lý Hải định danh mình, từ âm nhạc sang điện ảnh.
Lật mặt sau 4 phần phim có thể vẫn không được ghi nhận quá cao về chất lượng nghệ thuật nhưng không ai có thể phủ nhận nỗ lực của một đạo diễn đã đi qua nhiều thể loại từ hành động, phiêu lưu đến kinh dị và bao giờ cũng cộng với chất hài. Hiện tại, Lật mặt cũng là series điện ảnh dài nhất của thị trường dù cho nội dung các phần gần như không liên quan gì đến nhau. Phần 5 của Lật mặt: 48h sẽ được công chiếu vào ngày mùng 1 Tết Nguyên đán năm nay.
Chưa có ai đi con đường giống Lý Hải và đến nay, anh vẫn là ca rất lạ của showbiz.
